روسیه په دوامداره توګه داوکراین د انرژۍ تاسیسات په نښه کوي. د اوکراین د انرژۍ پر زیربناو د روسیې توغندیز او د بې پيلوټه الوتکو بریدونه په پرله پسې ډول په دغه هیواد کې د بریښنا او انرژۍ د قطع کیدو سبب شوی دی.
په دې وروستیو کې د بريښنا د شدید کمښت له کبله کیف دې ته اړ شو چې له اروپایي اتحادیي څخه بريښنا را وارده کړي.
آژانسونه: ش.ن/ ا.و.ا
د نړۍ پرمختللي بې پيلوټه الوتکي و پيژنۍ
تر ۲۰۰۷م کاله پوري يوازي امريکا داسي الوتکي لرلې چي له ليري کنتروليږي او بمونه هم وِ غورځوي. خو اوس تر ۳۰ زيات هيوادونه له دغي تکنالوژۍ څخه کار اخلي. انځورونه يې دلته کتلای سئ.
انځور: AP Photo/picture alliance
بې پيلوټه الوتکي هم په اکتشافي او هم په عملياتي ماموريت کي کارېدلای سي. دغه الوتکي هسک پرواز کوي او ډېر وخت په هوا کي پاتېدلای سي.
انځور: Liz Wolter/US Navy/picture alliance
Northrop Grumman X-47
د «بې» لړۍ دغه الوتکه چي رادار يې نسي پيژندلای په ۲۰۱۱م کال کي د امريکا د سمندري ځواکونو په اختيار کي ورکړل سوه. دغه الوتکه ۱۱متره اوږده او درې متره لوړه ده. دغه الوتکه ۱۲ زره متره لوړه الوتلای سي او د ۲۰۴۵ کيلوگرامه وسلې د انتقال وړتيا لري.
انځور: AP Photo/picture alliance
CH-5
د سي آچ پنځه لړۍ دغه بې پيلوټه الوتکه د امریکا تر «MQ-9-Reaper» پاته نه ده. دغه الوتکه کولای سي ۶۰ ساعته په هوا کي پاته سي او ۲۴ راکټه لري. د دغو الوتکو نوی ماډل به ۱۲۰ ساعته په هوا کي د پاتېدو توان ولري او۱۰ زره کيلومتره واټن به وهلای سي.
انځور: Shan He/dpa/picture alliance
General Atomics MQ-1
دغه بې پيلوټه الوتکه چي «MQ1» نوميږي له ۱۹۹۵م کال څخه تر ۲۰۱۸م کاله پوري د امريکا د پوځ تر ټولو مهمه اکتشافي الوتکي بلل کېدلې. له دغو الوتکو څخه په افغانستان کي ډېر کار اخيستل سوی دی.
انځور: picture-alliance/dpa/T. Lopez
General Atomics MQ-9
دغه «MQ-9» ډول بې پيلوټه لوتکي په ۲۰۰۷م کال کي د امريکا پوځ په اختيار کي ورکړل سولې. دغه لوتکه کولای سي ۲۷ ساعته په هوا کي پاته سي او ۱۳۶۱ کيلوگرامه مهمات انتقال کړي.
انځور: Reuters/J. Smith
RQ-4 Global Hawk
د امريکا د پوځ دغه بې پيلوټه الوتکه چي «4-RQ» ياديږي ۴۰ ساعته په هوا کي د پاتېدو توان لري او له ۲۰ کيلومترۍ ارتفاع څخه د معلوماتو راټولولو توان لري.
انځور: Imago/US Air Force
Heron
د اسرائيلو د هرون په نوم بې پيلوټه الوتکه د آلمان، هند، آستراليا، فرانسې، برازيل، ترکيې، کاناډا، امريکا او ويتنام د پوځونو په اختيار کي دي. له دغو الوتکو څخه د ليري واټن عملیاتو له پاره کار اخيستل کيږي. ځکه دغه الوتکه په ۱۰ کيلومتره ارتفا سره د ۳۰ ساعتونو پرواز توان لري.
انځور: Imago Images/StockTrek Images/O. Zidon
IAI Harop
د هاروپ په نوم انتحاري بې پيلوټه الوتکو په برخه کي د اسرائيلو فضايي سنايع په نړۍ کي خپل ځای پیدا کړی دی. دغه الوتکه زر کيلومتره واټن ۶ ساعته پرواز او ۲۳ کيلوگرامو چاودېدونکو موادو د انتقال وړتيا لري.
انځور: Getty Images/AFP/E. Piermont
Northrop Grumman MQ-8
د امريکا متحده ايالاتو دغه څرخۍ بې پيلوټه لوتکه په عمودي ډول د ناستي او پرواز وړتيا لري. د «بې» لړۍ دغه الوتکه په ټانک ضد او هوا څخه مځکي ته راکټونو باندي سمبال ده. دغه شان ۳۰ الوتکي د امريکا د پوځ په اختيار کي ورکړل سوي دي.
انځور: US Navy/picture alliance
Bayraktar TB2
ترکيه هم په وروستيو کلونو کي د بې پيلوټه الوتکو په يوه قدرت بدله سوې ده. د دغه هيواد د «سلجوق بايراکدار» په نوم شرکت دغه بې پيلوټه الوتکي جوړوي.
انځور: Murat Cetinmuhurdar/Turkish Presidency/handout/picture alliance / AA
TAI Anka
ترکيې دغه راز د «آنکا» په نوم گړندۍ بې پيلوټکه الوتکي هم جوړي کړي دي. دغه الوتکي ۲۶ ساعته په هوا کي د پاتيدو او ۲۰۰ کيلوگرامه مهماتو د انتقال توان لري. خو دغه الوتکي تر ۲۰۰ کيلومترۍ پوري عمليات کولای سي.
انځور: TAI
شاهد ۱۲۹
ايران هم د بې پيلوټه الوتکو په جوړولو پيل کړی دی، چي په دې کي د ابابيل، مهاجر، شاهد، شاهد ۱۲۹، اس ۱۱۲۰، فطرس، رعد، شاهد ۱۲۳ او کمان ۱۲ نومونه د يادولو وړ دي. شاهد ۱۲۹ (په انځور کي) له ۲۰۱۳م کال راهيسي توليديږي چي ۲زره کيلومتره واټن وهي او د ټانک ضد څلور راکټونه لېږدوي.
روسيې ويلي دي چي تر ۲۰۲۴م کاله پوري به د خپل پوځ په اختيار کي داسي بې پيلوټه الوتکي ورکړي چي وکولای سي ۲ ټنه مهمات انتقال، په ساعت کي ۱۰۰۰ کيلومتره واټن ووهلای سي او د عملیاتو ساحه يې تر ۶۰۰۰ کيلومترو پوري ورسيږي.
