د بشري حقونو له پاره د سوریې د څار ټولنې ويلي دي چې په حلب ښار کې د اسرائيل په هوایي بريد کې چې د حزب الله د توغنديو زيرمو ته څېرمه پرته سيمه یې هدف ګرځولې، «لږ تر لږه ۳۶ عسکر وژل شوي او څو نور ټپيان دي.»
اعلان
سرچينو د جمعې په ورځ ويلي دي چې د سوریې په حلب ښار کې د اسرائيل هوايي بريدونو ۳۶ کسان چې د لبنانۍ ډلې حزب الله غړي هم پکې شامل دي، وژلي دي.
د سوریې د بشري حقونو د څار ټولنې چې يوه بريتانيا ميشته د څار ډله ده، ويلي دي چې د حلب ښار د حزب الله د وسلو زيرمو تاسيساتو ته په څېرمه پرته سيمه کې د اسرائيل هوايي بريد «لږ تر لږه ۳۶ عسکر وژلي او څو نور یې ټپيان کړي دي.»
زياته شوې ده چې هدف ګرځېدلې سيمه د حلب نړيوال هوایي ډګر ته څېرمه پرته ده.
له دې څخه د مخه د سوریې دفاع وزارت ويلي ول چې د حلب په شا او خوا کې د اسرائيل پوځي بريدونه د ملکيانو او پوځي پرسونل د مړينې باعث شوي دي.
وزارت په خپل رپوټ کې زياته کړې ده چې هوايي بريدونه د ډرون د هغو بريدونو سره هم مهاله ول چې د «ترهګریزو سازمانو» له خوا د ادليب او د حلب د لوېدیځ ليرې پرتو سيمو څخه شوي دي.
د سوریې د دفاع وزارت د تلفاتو د شمير په اړه جزيات نه دي ورکړي او دا یې هم نه ده په ډاګه کړې چې آيا دا مرګ ژوبله د اسرائيل د هوايي بريدونو او که د وسله والو ډلو د بريدونو په نتيجه کې رامنځته شوې ده.
د سرحدي شخړې پراخیدل
په غزې تراډه کې د اسرائيل او حماس له جګړې راهېسې، اسرائيل او په لبنان کې ميشته ډله حزب الله په منظم ډول د پولې له دواړو غاړو څخه يو پر بل فايرونو کوي.
حزب الله په لبنان کې يو شعيه سياسي ګوند او وسله واله ډله ده چې د ایران له ملاتړه برخمنه ده. دغه ډله د امريکا متحده ايالاتو، آلمان او يو شمير عربي هېوادونو له خوا د ترهګریز سازمان په توګه درجه بندي شوې. اروپایي ټولنې یې بيا يوازې پوځي څانګه د تروريستي سازمانونو په نوملړ کې شاملې کړې ده.
د چهار شنبې په ورځ د اسرائيل ځواکونو او حزب الله جنګيالو هوايي بريدونو دواړو لورو ته انسانان وژلي ول چې دې د کړکيچ د پراخيدو ويره ډېره کړې ده.
د لبنان دولتي رسنۍ رپوټ ورکړی دی چې د اسرائيل جنګي جټ الوتکو يو روغتيايي مرکز ويشتلی دی. د اسرائيل پوځ بیا ويلي دي چې يو پوځي مرکز یې هدف ګرځولی دی او يوازې وسله وال یې وژلي دي.
اسرائيل همدا راز احتمالاً په سوريه کې د ايران له ملاتړه د برخمنو مليشو اډې هم ويشتلي وي او ښايي د سوریې د پوځ دافع هوا سیسټمونه او ځیني سوريايي ځواکونه یې هم نخښه کړي وي.
ب. ص/ ن. ز (Reuters, AFP)
زموږ له آرشيف څخه:
ايران پلوه لبنانی تنظيم حزب الله په انځورونو کي وپېژنئ
د لبنان شعيه مذهبه سياسي او وسله وال تنظيم حزب الله ډېر پياوړی بلل کيږي. خو پر دغه تنظيم داسي تورونه دي چي د لبنان تر څنګ په سيمه کي په کړکېچونو کي لاس لري.
انځور: Reuters/A. Taher
د حزب الله منځ ته راتلل
حزب الله سازمان چي «د الله ډله» معنی ورکوي په ۱۹۸۲ کال د اسرائيل له خوا د لبنان پر جنوب تر بريد وروسته د مذهبي مشرانو له خوا جوړ کړل سو. دغه سازمان دوې څانګي لري چي يوه يې سياسي او بله يې وسله واله ده.
انځور: picture-alliance/dpa
د اسرائيل پر ضد ملي پيوستون
حزب الله سازمان په لومړي ځل په ۱۹۸۰م کال کي د شعيه مذهبه ملېشې په توګه راپورته سو. دغې ډلې د لبنان په کورنۍ جګړه کي مهم رول لاره. په ۲۰۰۰م کال چي کله اسرائيلو له جنوبي لبنان څخه خپل ځواکونه پر شا کړل، د هغه تر شا هم د حزب الله چريکي عمليات ول. په ۲۰۰۶م کال د اسرائيلو او حزب الله تر منځ بيا جګړه وسوه. خو په دغه جګړه کي نورو مذهبي ډلو هم له حزب الله سره مرسته وکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Zaatari
د ايران ملاتړ
د حزب الله له جوړښت راهيسي له دغه سازمان سره ايران او د شام هيوادونه، نظامي، اقتصادي او سياسي مرستي کوي. دمګړی د دغې ډلې نظامي څانګه د لبنان تر پوځ زياته پياوړې بلله کيږي. دغه ډله نه يوازي په هيواد کي دننه، بلکي په سيمه کي زيات اغېز لري.
انځور: Reuters/O. Sanadiki
سياسي مشر
حزب الله تر هغه وروسته خپله ټول پام سياسي اړخ ته واړاوه، چي په ۱۹۷۵م کال کي پېل سوې کورنۍ جګړه په ۱۹۹۰م کال پای ته ورسېده. حزب الله په لبنان کي د اکثريتي شعيه مذهبي ډلې تر څنګ د مسيحيانو او نورو ډلو ملاتړ هم لري. په ۱۹۹۲م کال د دغه سازمان مشري حسن نصرالله پر غاړه واخيسته چي تر نن پوري د دغه سازمان مشر دی.
انځور: picture-alliance/dpa
نظامي څانګه
د لبنان په کورنۍ جګړه کي د ښکيلو نورو سازمانونو برعکس، حزب الله د جګړې تر پای ته رسېدو وروسته خپله وسله واله څانګه له منځه نه يووړه. که څه هم چي د هيواد نورو سياسي ډلو د حزب الله پر دغه مؤقف نيوکي هم وکړې خو دوی استدلال کوي چي دغه نظامي څانګه يې له اسرائيلو او نورو بهرنيو قوتونو څخه د دفاع له پاره حتمي ده.
انځور: picture-alliance/AA
ايا يوه ترهګره ډله؟
امريکا متحد ايالات، اسرائيل، کاناډا او عرب ليګ تر څنګ ځيني نور هيوادونه او نړيوال سازمانونه هم حزب الله ته د ترهګرې ډلې په توګه ګوري. خو بريتانيا، آستراليا او اروپايي اتحاديه د دغه سازمان د سياسي او نظامي څانګو تر منځ فرق کوي.
انځور: picture-alliance/Pacific Press/I. Press
د سوريې په کورنۍ جګړه کي
حزب الله ډله د سوريې په جګړه کي د ولسمشر بشارالاسد ملاتړ کوي. دغې ډلې نه یوازي دا چي د سوريې د پوځ د وسلو د لېږد رالېږد لاري ساتلي دي، بلکي د لبنان شاوخوا يې داسي ساحه د سوريې د حکومت په پلويتوب خوندي کړې ده چي پکښي سني مذهبه مليشې ګواښ بلل کيږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
د تشنج ډېرښت
لبنان له زیات وخت راهيسي د سعودي عربستان او ايران تر منځ د خپلو دلچسپيو د ساتلو له پاره د سيالۍ ډګر دی. خو په لبنان کي حزب الله د غلبې او په سوريه کي د دغې ډلې د فعاليتونو له کبله په سيمه کي د مذهبي ډلو تر منځ تشنج لا زيات سوی دی.