د جنوبي کوريا د ګډو ځواکونو لوی درستيز دفتر (JCS) ويلي دي چې دغو دوو منځني واټن ويشتونکو توغنديو شاوخوا ۵۰۰ کیلومتره پرواز کړی دی. د دغه دفتر په اعلامیه کې ويل شوي چې د «شمالي کوريا بالستيک توغندي په نېغو زاويو توغول شوي چې په ختيځ سمندر کې غورځيدلي دي.»
په اعلاميه کې زیاته شوې چې «د جنوبي کوريا او د امریکا متحده ایالاتو استخباراتي چارواکي د شمالي کوریا د توغندويو اړوند وروستيو اقداماتو په اړه د بشپړو ارزونو په حال کې دي.»
کیم غواړي شمالي کوریا د نړۍ په ستر اټومي قدرت بدله کړي
د سويلي کوریا ولسمشرۍ دفتر، په يوه اعلامیه کې د شمالي کوریا د بالسیتک توغنديو فایرول، په کوریا ټاپو وزمه کې ترنګلتياو ته د لمن وهلو په خاطر «په شدیده توګه غندلي» او په تړاو ېې ملي امنیت شورا غونډه رابللې ده.
د ولسمشرۍ دفتر زیاته کړې ده چې شمالي کوریا د اتومي وسلو او توغندیو پراختیايي او لمسوونکو اقداماتو ادامه به د شمالي کوریا رژیم لا ډير په خطر کې واچوي.
جاپان ته نژدې د شمالي کوريا توغندی لګېدنې غبرګونونه راپارولي
شمالي کوریا دغه بالستيک توغندي داسې وخت توغولي چې تر دې یوازې یوه ورځ مخکې ېې د یو لوړ فشار لرونکي انجن چې جامد سونګ مواد مصرفوي، آزموینه وکړه. شنونکي وايي چې دغه انجن به شمالي کوریا سره د بالستیک توغنديو په لا چټکو او متحرکو توغولو کې مرسته وکړي، څرنګه چې شمالي کوریا د خپلو نوو ستراتيژيکو وسلو د انکشاف په هڅه کې ده او په عین حال کې غواړي د خپلو اتومي وسلو او توغندیزو پروګرامونو سرعت چټک کړي.
د شمالي کوریا حکومتي خبري آژانس (KCNA) په دې هکله د جمعې په ورځ رپوټ ورکړی وو چې دغه آزموينې چې په هغو کې د توغنديو انجنونه او فضايي وسایط هم شامل وو، د شمالي کوریا د مشر، کیم جونګ اون، په حضور کې ترسره شوې.
شمالي کوریا له ۱۳۰ ډيرې د توپ ګولۍ فاير کړي دي
شمالي کوریا سربېره پر دې چې تر نړیوالو بندیزونه لاندې ده، سږکال ېې د توغنديو بېسارې آزموېنې ترسره کړي دي. په دې ډله کې ېې د داسې یوه قاره ويشتونکي بالستيک توغندي (ICBM) آزموینه هم کړې چې د امريکا اصلي وچې ته د رسيدلو وړتيا لري.
شمالي کوریا په نومبر کې د یوه قاره ویشتونکي توغندي آزموینه وکړه چې د جاپان په یوازې ۲۰۰ کیلومترۍ کې راولوېد. جاپاني چارواکو وويل چې دغه توغندی په کافي اندازه د واټن وهلو وړتیا لري چې کولی شي د امریکا متحده ایالاتو اصلي وچې ته ځان ورسوي.
جاپان غواړي ځان ښه مسلح کړي
په داسې حال کې چې شمالي کوریا د خپلو لویو وسلو پرواګرم پراختیا ته زور ورکړی، جاپان د جمعې په ورځ د خپلې پوځي وړتيا د لوړولو په موخه د ۳۲۰ میليارډ ډالرو په ارزښت له یو نوي پلان څخه خبر ورکړ. دا تر دوهمې نړېوالې جګړې وروسته تر ټولو ستر پلان دی چې له مخې به ېې جاپان ځان ته داسې توغندي چې د چین د ويشتلو وړتیا ولري واخلي او دغه راز به یوې دوامداره جګړې ته چمتووالی ولري.
(Reuters)mks/mns
له آرشیف (15.06.2020) څخه یو انځوریز البوم:
اوس د نړۍ کوم هیواد څومره اټومي وسلې لري؟
د سپيري د تازه رپوټ په حواله، اوس په نړۍ کې د اټومي وسلو شمیر کم شوی دی، خو د اټومې وسلو درلودونکي هیوادونه خپل اټومي بمونه لا عصري او وژونکي کوي. دا چې کوم هیواد څومره اټومي بمونه لري، په انځوريز رپوټ کې يې ولولئ!
انځور: Getty Images/AFP/J. Samadد سپيرې رپوټ وايي چې اوس مهال روسيه د نړۍ په سطحه تر ټولو ډيرې يعنې ۶۳۷۵ اټومې وسلې لري. روسيې اوس مهال ۱۵۷۰ اټومې وسلې نصب کړې هم دي. پخواني شوروي اتحاد د لومړي ځل له پاره ۱۹۴۹م کال کي اټومې آزموينه کړې وه. په ۲۰۱۵م کې روسيې ۸۰۰۰ اټومې وسلې درولودلې. سپرې دا هم ويلی دی چې روسیه او امريکا نوې او قیمتي اټومې وسلې تولیدوي.
انځور: Getty Images/AFP/M. Anotonov د سپيري په حواله، امريکا اوس مهال ۵۸۰۰ اټومې وسلې لري چې ۱۷۵۰ يې نصب کړل شوي هم دي. امريکا په لومړي ځل په ۱۹۴۵م کال کې خپله اټومي آزموينه وکړه چې يو څه موده وروسته يې د جاپان پر هيروشيما او ناګاساکي ښارونو اټومې بمونه استعمال کړل. د ترمپ اداره اوس د اټومي وسلو پر عصری کولو کار کوي. امريکا د ۲۰۱۹م کال راهیسې د اتومي وسلو د ذخیرو په اړه د معلوماتو خپرول درولي دي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/C. Riedelاټکل کيږي چې چين اوس مهال ۳۲۰ اټومي بمونه لري او د سيپرې رپوټ په حواله چین هم اوسمهال د خپلو اټومي وسلو سيستم پر لا عصري کولو کار کوي. چين د آسيا تر ټولو بډای هيواد دی او د نړۍ په سطحه تر ټولو ستر پوځ لري. خو پوځي واقعي وړتيا په اړه يې او دا چې څومره نصب کړې اټومې وسلي لرې، معلومات نشته. چين خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په کال ۱۹۶۴ کې کړې وه.
انځور: picture alliance/Xinhua/L. Binد اروپا په سطحه تر ټولو ډيره اټومې وسله فرانسه لري. شمیر يې ۲۹۰ ښودل شوی دی چې له ډلې څخه يې ۲۸۰ يې نصب کړل شوي دي. فرانسې په ۱۹۶۰م کال کې د اټومي وسلو جوړولو تکنالوژي ته لاسرسی پيدا کړ. سيپرې وايي چې فرانسه اوس هم تر يوه حده پورې د خپلو اټومي وسلو په اړه معلومات خپروي.
انځور: picture-alliance/dpa/J.-L. Brunetبريتانيا خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په ۱۹۵۲م کال کې ترسره کړه. بريټانيا چې د امریکا متحده ايالاتو نژدې دوست هیواد دی، په ۲۱۵ شمیر کې اټومې وسلې لري چې ۱۲۰ يې نصب کړل شوي دي. دغه هیواد ويلي دی چې د خپلو اټومي وسلو زیرمه يې لږ کړې او ۱۸۰ ته يې راښکته کړې ده.
انځور: picture-alliance/dpa/Poa/British Ministry of Defence/T. Mcdonalد پاکستان د اټومي وسلو شمیر ۱۶۰ ته رسیږي. د سيپري په حواله، وروسته له هغې چې پاکستان په ۱۹۹۸م کال کې اټومي بم جوړ کړ، دغه هیواد او هند د مختلفو اټومي وسلو تولید ته زور ورکړ. د پاکستان او هندوستان په حواله د دوی د اټومي وسلي يوازې د دفاعی مقصدونو له پاره دي. دغه دوه هیوادونه چې ښه مناسبات نه لري، د چارو کارپوهان وايي که تر منځ يې جګړه ونښلی نو په اټومي جګړه هم بدلیدلای شي.
انځور: picture-alliance/APهندوستان د ۱۵۰ اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په ۱۹۷۴م کال کي او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې وکړه. هند ژمنه کړې چې له چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو پر لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه کوي. پاکستان او هند د خپلو توغندیزو آزموينو په اړه معلومات خپروي، خو د اټومي وسلو په اړه يې ډير لږ معلومات خپاره کوي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Swarupهندوستان تر ۱۱۰ پورې اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په کال ۱۹۷۴ او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې ترسره کړې ده. دغه هیواد ژمن دی چې چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو د لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه ترسره کوي.
انځور: Reutersاسرائيل چې د ۱۹۴۸ تر ۱۹۷۳ کال پورې يې درې ځله له عربي هیوادونو سره جګړې کړې دي، د اټومي وسلو شمير يې ۹۰ ته رسیږي. اسرائيل د خپل سیاست له مخې اوس هم د خپلو اټومي پروګرامونو په اړه هيڅ معلومات نه خپروي.
انځور: Reuters/M. Kahanaشمالی کوریا له ۳۰ نه نيولې تر ۴۰ پورې اټومي وسلې لرې. تیر کال د امريکا ولسمشر دونالد ترمپ او د شمالي کوريا رهبر کيم جونګ وليدل. تر دغې ليدنې وروسته شمالي کوريا د خپلو توغندويزو او اټومي آزموينو د درولو اعلان وکړ. که څه هم د شمالي کوريا اصلي ستونزه له سويلي کوریا سره ده، خو بیا هم لويديځ د دغه هيواد له اټومي پروګرام څخه انديښنه لري.
انځور: picture-alliance/dpa/AP Photo/KCNA/Korea News Service د ملګرو ملتونو له خوا پر لګول شوو تحریمونو سربیره، شمالي کوريا په ۲۰۰۶م کال کې د اټومي وسلو یوه آزموینه ترسره کړې وه.
انځور: Reuters