د شمالي کوريا مشرتابه واشنګټن ته متقابل لفظي خبرداری ورکړی دی: له مخې يې د متحده آيالاتو حکومت د دونالد ترمپ په مشرۍ د کوريا په نيمه ټابو کې «جکړې ته ورته وضعيت» رامنځ ته کړی دی. دغه خبره چوې ريونګ های، کوي چې په دغه کمونيستي هېواد کې دويم قدرتمن سړی دی.
پيونګ يانګ د ده په حواله دې ته چمتو دی چې «بشپړې جګړې ته د بشپړې جګړې په ذريعه جواب ووايي». په هغه غير احتمالي صورت کې چې واشنګټن حتی د شمالي کوريا په وړاندې اتومي وسلې وکاروي، چوې په دولتي تلويزيون کې خپرېدونکې يوې وينا کې څرګنده کړه: «موږ دې ته چمتو يو چې هر اتومي بريد ته د اتومي بريد په واسطه جواب ووايو.»
وروسته له هغه چې چوې خپله وينا خلاصه کړې وه، په پلازمېنه پيونګ يانګ کې پوځي پرېډ يا رسم ګذشت پيل شو. په زرګونو عسکر د چک چکې وهونکو نندارچيانو د ليکو په منځ کې تېر شول چې بيرغ لرونکو پوځي لاريو يې هم بدرګه کول. د «لمر د ورځې» په ذريعه د شمالي کوريا اوسېدونکي هر کال د دغه هېواد د مړه شوي بنسټ ايښودونکي، کيم ايل سونګ، ياد تازه کوي. هغه د دغه هېواد تر ټولو مهمه لمانځ ورځ ده. کيم چې ۲۳ کاله پخوا مړ شوی دی، د «تلپاتي ولسمشر» په توګه په شمالې کوريا کې لا هر ځای ليدل کيږي. د خپل زوی، کيم جونګ ايل او لمسي او اوسني واکمن، کيم جونګ اون په څېر ورته تر ننه پورې د شخصيت پرستۍ هر ډول مراسم جوړيږي.يوه بله اتومي ازموينه ممکنه ده؟
دغه ورځ په يو بل دليل هم ناندرئيزه او جنجالي ده: ډېر خلک اندېښنه لري چې د شمالي کوريا کمونيستي رژيم به له لمانځ ورځې څخه ګټه واخلي څو د اتومي وسلو يوه بله ازموينه هم تر سره کړي. د متحده آيالاتو د کارپوهانو له مخې د سپوږمکۍ انځورونه دا ښېي چې په ازمايښتي ډګرونو کې مشکوکه فعاليتونه روان دي. په وار وار کيم جونګ اون د دغسې اتومي ازمايښتونو د لارې د خپل هېواد پوځي ځواکمنتيا غواړي وښېي.
په ورته وخت کې د شمالي کوريا مشرتابه د واږده واټن پر توغنديو باندې هم کار کوي، چې اتومي خولۍ ښايي تر متحده آيالاتو پورې يوړلی شي. په نړيواله سطح منزوي شوې شمالي کوريا په دې ترتيب د ملګرو ملتونو د امنيت شورا له پرېکړه ليکونو څخه سرغړونه کوي. د اتومي وسلو بله اموينه ښايي د واشګنټن او پيونګ يانګ تر منځ ترينګلي حالت ته لا زياته ترينګلتيا وروبخښي.
د امريکا متحده آيالاتو په دې وروستيو کې اعلان کړی وو چې له شمالي کوريا څخه د ګواښ له کبله به «پوځي لارې چارې» وپلټي. يو څو ورځې مخکې ولسشمر ترمپ د الوتکو يوه لېږدونکې کښتۍ او نورې جنګي بېړۍ هم د کوريا نيمه ټاپو ته استولې وې. ترمپ اعلان کړی وو چې شمالي کوريا «يوه ستونزه ده چې غم به يې وخورو.» په تکرار سره يې ګواښ کړی وو چې د شمالي کوريا د اتومي پروګرام پرمختګ به د اړتيا په صورت کې په يو اړخيزه توګه ودرول شي.
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (11.10.2015):
شمالي کوريا په رسم ګذشت کي خپل راکټونه هم تېرويانځور: picture-alliance/dpa/W. Maye-E کوم هیواد څومره اتومي وسلې لري؟
په اوس وخت کې د نړۍ ۹ هیوادونه ۱۶۳۰۰ اتوم بمونه لري. د اتمې وسلو په برخه کې د محدودیت راوستلو له غوښتنو سره سره په دې شمیر کې کموالې نه دی راغلې. په دې انځوریز رپوټ کې به ولیدل شي چې کوم هیواد څومره اتوم بمونه لري. انځور: Reuters په ستاکهولم کې د سولې د بین المللي تحقیقاتي موسسې( سِپري) په خبره د اتومي وسلو د شمیر په برخه کې روسیه تر ټولو مخکې ده. پخواني شوروي اتحاد د لومړي ځل له پاره په ۱۹۴۹ کال کې د اټومي وسلو ازمیښت ترسره کړی وو. روسيه په اوس وخت کې ۸۰۰۰ اتومي وسلي لري.
انځور: Getty Images/AFP/N. Kolesnikova امریکا متحده ایالاتو په ۱۹۴۵ کال کې تر خپل لومړني اټومي ازمیښت لږ وخت وروسته د جاپان پر هیروشیما او ناگاساکي ښارونو باندی اټوم بمونه وغورځول. د سپري په حواله امریکا اوس هم ۷۳۰۰ اتوم بمونه لري.
انځور: picture-alliance/AP Photo/H. Jamali فرانسه په اروپا کې تر ټولو ډیرې اتومي وسلې لري. د دغو وسلو شمیر ۳۰۰ ښودل شوې دی. فرانسې په ۱۹۶۰ کال کې د اټوم بم جوړولو ټکنالوژي ترلاسه کړی وه.
انځور: picture-alliance/dpa/J.-L. Brunet د آسیا تر ټولو لوې اقتصادي قدرت او د نړۍ تر ټولو لوې د وچې پوځ درلودونکې هیواد چین د پوځ شمیر په هکله دقیق ارقام نه دي ورکړل شوي. اټکل کیږي چې چین ۲۵۰ اټوم بمونه لري. چین په ۱۹۶۴ کال کې خپل لومړنې اټومي ازمیښت ترسره کړی وو.
انځور: Getty Images د ملگرو ملتونو د امنیت شورا دایمي غړي بریتانیې په ۱۹۵۲ کال کې خپل لومړنې اټومي ازمیښت ترسره کړی وو. د امریکا له نږدې متحد هیواد بریتانیې سره اوس وخت ۲۲۵ اټومي وسلې موجودې دي.
انځور: picture-alliance/dpa/J. Kaminski پاکستان د ۱۰۰ او ۱۲۰ تر منځ اتومي وسلو درلودونکې دی. کله چې پاکستان په ۱۹۹۸ کال کې اټوم بم جوړ کړ تر هغه وروسته د پاکستان او هند تر منځ کومه جگړه نه ده رامنځته شوې. مخکې تر دې د هند او پاکستان تر منځ دری جنگونه ترسره شوې دي. که څه هم پاکستان وایې چې د دوی اټومي وسلې د دفاعي مقاصدو له پاره دي، خو څارونکي ویره لري که د دغو دواړو هیوادونو تر منځ جگړه رامنځته شي، نو کیدای شي پر یوې اټومي جگړې واوړي.
انځور: picture-alliance/AP په ۱۹۷۴ کال کې د لومړي ځل او په ۱۹۹۸ کال کې د دویم ځل له پاره د اټومي وسلو ازمیښت ترسره کونکی هیواد هندوستان له ۹۰ څخه تر ۱۱۰ پورې اوټوم بمونه لري. له چین او پاکستان سره د سرحدي پولو پر سر د شخړې سربیره هندوستان ژمنه کړی چې دغه هیواد به د اتوم بم د کارونې په برخه کې هیڅ کله هم لومړيتوب ونه کړي.
انځور: Reuters له ۱۹۴۸ څخه تر۱۹۷۳ کاله پورې له عربي هیوادونو سره دری واره جنگیدلې هیواد اسرائيل ۸۰ اټومي وسلې لري. د اسرائیلو د اټومي پروگرامو په برخه کې ډیر لږ معلومات موجود دي.
انځور: Reuters/B. Ratner د اټکلونو له مخې شمالي کوریا لږ ترلږه ۶ اټومي بمونه لري. که څه هم شمالي کوریا له جنوبي کوریا سره شخړه لري، خو د دغه هیواد اټومي پروگرامونو لویدیځ هیوادونه هم اندیښمن کړي دي. د ملگرو ملتونو له خوا د لگول شوو بندیزونو سربیره هم دغه کمونستي هیواد په ۲۰۰۶ کال کې د اټومي وسلو ازمیښت ترسره کړ.
انځور: Reuters