د شمالي کوریا له خوا د دوو بالیستک توغنديو د توغولو خبر په داسې وخت کې ورکول کيږي چې د جنوبي کوریا او امريکا حکومتونو په وروستي ځل د شمالي کوریا له خوا د توغندیو تر توغولو وروسته خبرداری ورکړ چې د دغه هیواد رهبر، کیم جونګ اون، به ممکن نورې اتومې آزموېنې ترسره کړي.
له بل لوري شمالي کوریا دغه بالیستيکي توغندي په داسې وخت کې توغولي چې جنوبي کوریا او امریکا متحده ایالاتو خپل ګډ ۱۲ ورځني ځمکني او سمندري پوځي تمرینات پای ته ورسول. دوی به همدا راتلونکې دوشنبه د هوايي قواوو مشترک تمرینات هم پيلوي چې په کې به د امریکا او شمالي کوریا ۲۰۰ جنګي جیت الوتکې ګډون کوي.
شمالي کوریا بیا یو بالستیکي راکټ وتوغاوه
دغو پوځي تمریناتو بيا د شمالي کوريا د حکومت سخته غوسه راپارولې او دغو تمریناتو ته پر شمالي کوریا باندې یو یرغل ته د چمتوالي په سترګه ګورې. له همدې کبله ېې د خپلو توغنديو توغول په پرله پسې توګه ضروري ګڼلي او د امریکا متحده ایالاتو د یرغل پر وړاندې ېې د «متقابلو اقداماتو» په توګه توجېه کړي دي.
د جنوبي کوریا پوځ: د بشپړ چمتوالي په حال کې يو
د جنوبي کوریا پوځ «دوه بالستیک توغندي چې د تانګوون ایالت له تانګچون سېمې څخه توغول شوي وو، کشف کړي دي.» پوځ ويلي دي چې دغه توغندي ېې د ۱۱ بجو او ۵۹ دقيقو (ګرينويچ ۰۲:۵۹) او دولسو بجو او اتلسو دقيقو ترمنځ توغول شوي دي.
شمالي کوريا د جاپان پر فضا بالستيک توغندی فاير کړی
د سيول د ګډو ځواکونو لوی درستیز په یوه اعلاميه کې ويلي دی: «زموږ پوځ د امريکا متحده ایالاتو سره په نژدې همکارۍ کې څارنه ډيره کړې او د بشپړ چمتوالي په حال کې دي.»
د شمالي او جنوبي کوريا تر منځ ترينګلتيا په داسې حال کې خپل اوج ته رسيدلې، چې ترمنځ ېې مذاکرات له اوږدې مودې راهیسې په ټپه ولاړ دي. د شمالي کوریا رهبر، کیم اونګ اون، تیره میاشت وويل چې هیواد یې يو «نه شاته راګرځيدونکی» اتومي ځواک دی او د ممنوعه وسلو پروګرام پر سر مذاکرات ېې هم عملاً پای ته رسيدلي اعلان کړل.
په سيول او واشنګټن کې چارواکي له میاشتو راهيسې خبرداری ورکوي چې کيم، یو بلې اتومي آزموېنې ته تیاری نیسي. که دغه آزموینه ترسره کيږی نو دا به د دغه هیواد اوومه او له ۲۰۱۷م کال راوروسته لومړۍ آزموينه وي.
د شمالي کوریا رهبر، کیم جونګ اون په سويلي ایالت هامګیوون کې د پرانیستې په یو مراسم کې - د ۲۰۲۲م کال د اکتوبر ۱۰مه انځور: KCNA/Reuters شمالي کوریا د توپخانې ډیر فیرونه کړي دي
اوومې اتومې آزموېنې ته تیاری
د جنوبي کوریا ولسمشر، یون سوک یول، د سه شنبه په ورځ پارلمان ته وويل، داسې ښکاري چې پيونګیانګ «د اوومې اتومې آزموينې له پاره چمتوالی نیولی دی.»
امریکا او جنوبي کوریا له مځکي څخه مځکي ته توغندي توغولي
د چهارشنبې په ورځ، امریکا متحده ایالاتو، جاپان او جنوبي کوریا وويل چې د شمالي کوریا اتومي آزموینه د «یو بې ساري قوي غبرګون» مستلزمه ده چې دا د سيمیز امنیتي متحدینو د اتحاد ژمنه ښيي.
شمالي کوریا روانه مياشت کې د سمندر یوې «حايلې سېمې» پر لور د توپخانې ګڼ شمير ګولې وتوغولې، هغه سيمه چې د ۲۰۱۸م کال د خرابې ديپلوماسۍ په جریان کې جنوب سره د ترينګلتياو د کمولو د ېوې لارې په توګه په نظر کې نيول شوه.
«تکتيکي مانورونه» او د «دښمن جنګي مانورې»
سويلي کوريا وايي شمالي کوريا د توغنديو نوې آزموينې کړې
شمالي کوریا خپلو دغو اقدماتو ته د «تکتيکي اتومي مانورونو» نوم ورکوي چې دا هغو توغندیو ته ورته دي چې جنوب ته د اتومي سرګلولې درلودونکو توغندویو د لیږد وړتیا لري. د رپوټونو مطابق د دوشنبې په ورځ د شمالي کوریا یوه کښتۍ د دواړو هيوادونو د سمندري سرحدي علاقې څخه تيره شوه چې د خبرداري ورکونکو ډزو د تبادلې سبب وګرځېده.
د شمالي کوریا دولتي رسني هم په وروستیو کې په نادره توګه په پر له پسې ډول د دغه هیواد د پوځ اعلامېې خپرې کړې چې په هغو کې ېې د «دښمن جنګي تمرينونه» محکوم کړل شوي ول او غږ ېې پرې کړی وو چې دغه مانورونه دې پای ته ورسوي.
آ/م.ک.ص./ب.ص / kjk/ceb/cwl
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
انځوریز رپوټ: د وسلو تر ټولو ستر تولیدونکي شرکتونه
هر کال په نړیواله کچه د وسلو په پلور کې زیاتوالی رامنځته کیږي. په نږدې ۲۰۰۰ میلیارده ډالرو سره، د وسلو د پلور ریکارډ په ۲۰۱۹م کال کې مات شو. په دې انځوریز رپوټ کې د نړۍ له تر ټولو سترو وسلو تولیدونکو شرکتونو سره آشنا شئ:
انځور: Lee Jin-man/AP Photo/picture-allianceدغه امریکایي کمپنۍ د نړۍ د وسلو تر ټولو ستر تولیدونکی شرکت دی. د دې کمپنۍ ۸۹ سلنه عاید د وسلو د پلور له طریقه ترلاسه کیږي. د لاکهید مارتین شرکت اکثره تولیدات د هوا- فضاء په برخه کې دي. دغې کمپنۍ په ۲۰۱۹م کال کې تر ۵۳ میلیارده ډالرو د ډیرو پیسو وسلې پلورلي دي. انځور د لاکهید مارتین کمپنۍ تولید د امریکایي پوځ د اف ۳۵ جټ الوتکه.
بوئینګ د نړۍ د وسلو تولیدونکو په کتار کې دویم ځای نیولی دی. په ۲۰۱۹ م کال کې د دغې کمپنۍ ټول عاید ۷۶ میلیارده او ۵۰۰ میلیونه و چې ۴۴ سلنه یي د جنګي وسایلو د پلور له طریقه ترلاسه کړي دي.
د نورثروپ ګرومن امریکايي کمپنۍ د جنګي تجهیزاتو د طرحې او تولید، جنګي الوتکو، کیښتیو، الوتکې لیږدونکي بیړیو، سپوږمکیو، رادار، د توغندیو دفاعي سیستم او نورو د تولید په برخه کې فعالیت کوي. په ۲۰۱۹ م کال کې دې کمپنۍ ۲۹ میلیارده ډالره یا ۸۶ سلنه د ټولو فروشاتو څخه د جنګي وسایلو د پلور له طریقه ترلاسه کړي دي.
د ریتیان Raytheon امریکایي کمپنۍ فروشات په ۲۰۱۹م کال کې ۸ سلنه زیات شوی و. د دې کمپنۍ ۸۵ سلنه عاید یعنې ۲۵ میلیارده ډالره یي د جنګي وسایلو له درکه ول. دغه کمپنۍ په نړۍ کې د رهبري کیدونکو توغندیو تر ټولو لوی تولیدونکی بلل کیږي.
دغه امریکایي شرکت چې هوایي یا فضایي صنایع تولیدوي د خپل عاید ۶۲ سلنه برخه چې څه باندې ۲۴ میلیارده او ۵۰۰ میلیونه ډالره کیږي د جنګي وسایلو د پلور له لارې ترلاسه کوي. جنرال داینامیکس د اف ۱۶ جنګي الوتکې (عکس کې) تولیدونکی شرکت دی.
آویک چینایي شرکت (Aviation industry Corporation) په چین کې د وسلو د تولید تر ټولو ستر شرکت دی. په ۲۰۱۹م کال کې د دې شرکت ۳۴ سلنه عاید یعنې ۲۲ میلیارده او ۵۰۰ میلیونه ډالره د جنګي وسایلو د پلور له طریقه ترلاسه شوي دي. آویک د الوتکو، بی پیلوټه الوتکو او هیلي کوپترونو تولیدونکی دی.
دغه بریتانوي شرکت په ۱۹۹۹م کال کې د «بریټش آیروسپيس» او «جي ای سي- ماکروني» شرکتونو له یوځای کیدو څخه رامنځته شو او له هغه وخت راهیسې د نړۍ د وسلو د تولید یو له تر ټولو لویو کمپنیو څخه شمیرل کیږي. د دې شرکت ۹۵ سلنه عاید یا ۲۲ میلیارده ډالره یي د جنګي وسایلو د پلور له طریقه وو. دغه کمپني د جنګي الوتکو لیږدونکو بیړیو، اوبتلونو په تولید او د اف ۳۵ او یورو فایټرر په جوړولو کې شراکت لري.
دغه چینایي کمپنۍ په الکترونیک او رادار صنایعو په برخه کې فعالیت کوي او ۴۶ سلنه یا د ۱۵ میلیارده ډالرو معادل فروشات یي د نظامي وسایلو د پلور له طریقه ترلاسه کړي دي.
د نورینکو «Norinco» چينایي کمپنۍ چې یو له تولیداتو څخه یي ټانک دی په نړۍ کې د وسلو یو له لویو تولیدونکو څخه دی. دغه شرکت په ۲۰۱۹م کال کې د ۱۴ میلیارده او ۵۰۰ میلیونه ډالرو وسلې پلورلي دي. دا مقدار د دې کمپنۍ ۲۲ سلنه فروشات تشکیلوي.
دغه امریکایي کمپنۍ په ۲۰۱۹م کال کې د «ګروه هریس» او «ال ۳ ټکنولوژي» له ادغام څخه رامنځته شو او د نظامي مخابراتو په برخه کې، د شپې دوربین، د الکترونیکي قوماندې مرکزونو او نورو د تولید په برخه کې فعالیت کوي.۱۴ میلیارده ډالره یا ۷۷ سلنه له فروشاتو څخه یي د وسلو پورې اړه پيدا کوي.
دغې امریکایي کمپنۍ په ۲۰۱۹م کال کې تر ۱۳ میلیارده ډالرو د ډیرو پيسو وسلې پلورلي دي. خو دا د دغې کمپنۍ د فروشاتو یوازې ۱۷سلنه برخه تشکیلوي. یونایټډ ټکنولوژي په ۲۰۲۰م کال کې له ریتیان سره یوځای شو او اوس په نړۍ کې د وسلو د سترو تولیدونکو په کتار کې شمیرل کیږي.
د لئوناردو ایټالوي کمپنۍ د عاید ۷۲ سلنه برخه د وسلو د تولید له درکه ترلاسه کیږي. دغه کمپنۍ په کلني حساب تر ۱۱ میلیارده ډالرو د ډیرو پیسو وسلې صادروي. دغه کمپنۍ د یورو فایټر جنګي الوتکو په تولید کې هم برخه لري.
مسافربري الوتکې د ایرباس کمپنۍ د شهرت اصلي دلیل دی. خو د دې شرکت ۱۴ سلنه عاید د نظامي وسایلو د تولید له درکه ترلاسه کیږي. ایرباس تر ۱۱ میلیارده ډالرو ډیر نظامي محصولات خرڅوي، خو مجموعي فرشات یي ۷۹ میلیارده ډالره و. آلمان او فرانسه ۱۱ سلنه او هسپانیا ۴ سلنه په دې شرکت کې ونډه لري.
د تالس فرانسوي کمپنۍ په اروپا کې د وسلو د تولید دریمه کمپنۍ ده. د دې کمپنۍ د اسهامو ۲۶ سلنه برخه د فرانسې د دولت په اختیار کې ده. دغه کمپنۍ په کلني حساب د ۹ میلیارده او ۵۰۰ میلیونه یورو په ارزښت وسلې خرڅوي چې دا د تالس کمپنۍ د مجموعي عاید ۴۶ سلنه برخه تشکیلوي.
د دغې روسي کمپنۍ ۹۸ سلنه محصولات وسلې تشکیلوي. «آلماز- آنتي» د فروشاتو له کمښت سره مخامخ شوی دی او د پوځي صنایعو په رده بندۍ کې درې درجې ښکته شوی دی. خو سره له دې هم دغې کمپنۍ په ۲۰۱۹م کال کې ۹ میلیارده یورو فروشات درلودل.
د متحده اماراتو د «EDGE» شرکت د عربي هیوادونو لومړنی شرکت دی چې د نړۍ د وسلو د ۲۵ سترو تولیدونکو شرکتونو فهرست ته داخل شوی دی. د آلمان دوه شرکتونه د نړۍ د ۱۰۰ شرکتونو په لیست کې موجود دي. د راین متال شرکت د لئوپارد ټانک (انځور کې) جوړونکی، د نږدې ۴ میلیارده ډالرو په فروشاتو سره یو له دغو شرکتونو څخه دی.
