رويټرز له سيول څخه په خپل رپوټ کې لیکي چې شمالي کوريا د توپونو ډزې د امریکا متحده ایالاتو او جنوبي کوریا د ګډو پوځي تمریناتو وروسته، د خبرداري په توګه کړي دي.
يو شمیر ګولۍ سمندري سرحد ته نژدې په حائل سيمه کې چې په ۲۰۱۸م کال کې دواړو هېوادونو شمالي کوريا او جنوبي کوريا د یو تړون پر اساس د تاوتریخوالو د کمولو په مقصد ایجاد کړه، غورځېدلي دي، چې سیول ېې د یاد تړون نقض بولي.
د سويلي کوریا دفاع وزارت په یوه اعلامیه کې ويلي دی چې د دغه هیواد پوځ شمالي کوریا ته د فيرونو پر تړاو، څو مخابروي خبرداري استولي دي.
کیم غواړي شمالي کوریا د نړۍ په ستر اټومي قدرت بدله کړي
د شمالي کوریا دولتي خبري آژانس KCNA د پوځ د یو ویاند له قوله ويلي دي چې د شمالي کوریا پوځ وروسته له هغې دغه توپخانه يي ډزې کړي چې په جنوب کې يې ګډ سرحد ته نژدې په لسونو «انداختونه» کشف کړل.
دغه ویاند چې نوم ېې نه دی په ډاګه شوی، ويلي دي چې «دښمن باید د لومړۍ کرښې په سیمه کې چې بصري نظارت هم په کې ممکن دی، خپل پوځي تمرینات چې د ترنګلتياو د شدت سبب ګرځي، په سملاسي توګه بند کړي.» ویاند خبرداری ورکړ چې شمالي کوریا به هر ډول تحرک ته په قاطعیت سره سخت پوځي ځواب ووايي.
جاپان ته نژدې د شمالي کوريا توغندی لګېدنې غبرګونونه راپارولي
د پوځ وياند زیاته کړه: «موږ دښمن ته په شدت خبرداری ورکوو چې د لومړۍ کرښې په اوږدو کې غیرضروي تاوتريخوالو ته لمن ونه وهي.«
جنوبي کوریا او امریکا متحده ایالاتو د دوشنبې په ورځ د جنوبي کوریا په چئوروون ولسوالۍ کې د ځمکنيو ډزو تمرینات په لاره اچولي چې تر سه شنبې پورې به ادامه ولري.
شمالي کوریا له ۲۰۱۷م کال وروسته د لومړي ځل له پاره د اوږد واټن قاره ويشتونکو بالستیک توغندیو آزموېنو ته ادامه ورکړې دهانځور: KCNA/KNS/STR/AFP د سويلي کوريا او امریکا پوځي مانورونو ته د شمالي کوريا غبرگون
متحدینو سږکال خپلو ګډو پوځي تمریناتو ته زور ورکړی او وايي چې دغه تمرینات د شمالي کوریا د اتومي وسلو ګواښ د مخنيوی له پاره اړين دي. شمالي کوریا له ۲۰۱۷م کال وروسته د لومړي ځل له پاره د اوږد واټن قاره ويشتونکو بالستیک توغندیو آزموېنو ته ادامه ورکړې ده. دغه هیواد همدارنګه د اتومي آزموينو ادامې ته هم تیاری نیولی دی. شمالي کوریا د متحدینو ګډ پوځي تمرینات د سیول او واشنګټن له دښمنۍ کډ سیاست یوه نښه بولي.
د ۲۰۱۸م کال جامع پوځي تړون (CMA) تر ټولو مهم تړون وو چې د میاشتو مذاکراتو وروسته د شمالي کوریا د رهبر، کیم جونګ اون، او د جنوبي کوریا د ولسمشر، مون جه ان، تر منځ وشو.
شمالي کوریا دوه بالستیک توغندي توغولي
سربېره پر دې چې مذاکرات له اوږدې مودې راهیسې دريدلي، وروستي پوځي تمرینات او د دواړو کوریاګانو تر منځ د قوت نمایشونو، د راتلونکو اقداماتو په اړه شکونه راپېدا کړي دي.
جنوبي کوریا سږکال په کراتو شمالي کوریا د توپخانه ېې ډزو په خاطر د یاد تړون پر نقضولو تورنه کړې ده. د رويټرز د رپوټ پر اساس، شمالي کوریا يوازې د اکتوبر په نیمايي کې په یوه ورځ له ۵۰۰ ډيرې ډزې د سمندر پر لور کړي دي.
(Reuters)mks/bs
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
اوس د نړۍ کوم هیواد څومره اټومي وسلې لري؟
د سپيري د تازه رپوټ په حواله، اوس په نړۍ کې د اټومي وسلو شمیر کم شوی دی، خو د اټومې وسلو درلودونکي هیوادونه خپل اټومي بمونه لا عصري او وژونکي کوي. دا چې کوم هیواد څومره اټومي بمونه لري، په انځوريز رپوټ کې يې ولولئ!
انځور: Getty Images/AFP/J. Samadد سپيرې رپوټ وايي چې اوس مهال روسيه د نړۍ په سطحه تر ټولو ډيرې يعنې ۶۳۷۵ اټومې وسلې لري. روسيې اوس مهال ۱۵۷۰ اټومې وسلې نصب کړې هم دي. پخواني شوروي اتحاد د لومړي ځل له پاره ۱۹۴۹م کال کي اټومې آزموينه کړې وه. په ۲۰۱۵م کې روسيې ۸۰۰۰ اټومې وسلې درولودلې. سپرې دا هم ويلی دی چې روسیه او امريکا نوې او قیمتي اټومې وسلې تولیدوي.
د سپيري په حواله، امريکا اوس مهال ۵۸۰۰ اټومې وسلې لري چې ۱۷۵۰ يې نصب کړل شوي هم دي. امريکا په لومړي ځل په ۱۹۴۵م کال کې خپله اټومي آزموينه وکړه چې يو څه موده وروسته يې د جاپان پر هيروشيما او ناګاساکي ښارونو اټومې بمونه استعمال کړل. د ترمپ اداره اوس د اټومي وسلو پر عصری کولو کار کوي. امريکا د ۲۰۱۹م کال راهیسې د اتومي وسلو د ذخیرو په اړه د معلوماتو خپرول درولي دي.
اټکل کيږي چې چين اوس مهال ۳۲۰ اټومي بمونه لري او د سيپرې رپوټ په حواله چین هم اوسمهال د خپلو اټومي وسلو سيستم پر لا عصري کولو کار کوي. چين د آسيا تر ټولو بډای هيواد دی او د نړۍ په سطحه تر ټولو ستر پوځ لري. خو پوځي واقعي وړتيا په اړه يې او دا چې څومره نصب کړې اټومې وسلي لرې، معلومات نشته. چين خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په کال ۱۹۶۴ کې کړې وه.
د اروپا په سطحه تر ټولو ډيره اټومې وسله فرانسه لري. شمیر يې ۲۹۰ ښودل شوی دی چې له ډلې څخه يې ۲۸۰ يې نصب کړل شوي دي. فرانسې په ۱۹۶۰م کال کې د اټومي وسلو جوړولو تکنالوژي ته لاسرسی پيدا کړ. سيپرې وايي چې فرانسه اوس هم تر يوه حده پورې د خپلو اټومي وسلو په اړه معلومات خپروي.
بريتانيا خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په ۱۹۵۲م کال کې ترسره کړه. بريټانيا چې د امریکا متحده ايالاتو نژدې دوست هیواد دی، په ۲۱۵ شمیر کې اټومې وسلې لري چې ۱۲۰ يې نصب کړل شوي دي. دغه هیواد ويلي دی چې د خپلو اټومي وسلو زیرمه يې لږ کړې او ۱۸۰ ته يې راښکته کړې ده.
د پاکستان د اټومي وسلو شمیر ۱۶۰ ته رسیږي. د سيپري په حواله، وروسته له هغې چې پاکستان په ۱۹۹۸م کال کې اټومي بم جوړ کړ، دغه هیواد او هند د مختلفو اټومي وسلو تولید ته زور ورکړ. د پاکستان او هندوستان په حواله د دوی د اټومي وسلي يوازې د دفاعی مقصدونو له پاره دي. دغه دوه هیوادونه چې ښه مناسبات نه لري، د چارو کارپوهان وايي که تر منځ يې جګړه ونښلی نو په اټومي جګړه هم بدلیدلای شي.
هندوستان د ۱۵۰ اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په ۱۹۷۴م کال کي او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې وکړه. هند ژمنه کړې چې له چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو پر لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه کوي. پاکستان او هند د خپلو توغندیزو آزموينو په اړه معلومات خپروي، خو د اټومي وسلو په اړه يې ډير لږ معلومات خپاره کوي.
هندوستان تر ۱۱۰ پورې اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په کال ۱۹۷۴ او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې ترسره کړې ده. دغه هیواد ژمن دی چې چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو د لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه ترسره کوي.
اسرائيل چې د ۱۹۴۸ تر ۱۹۷۳ کال پورې يې درې ځله له عربي هیوادونو سره جګړې کړې دي، د اټومي وسلو شمير يې ۹۰ ته رسیږي. اسرائيل د خپل سیاست له مخې اوس هم د خپلو اټومي پروګرامونو په اړه هيڅ معلومات نه خپروي.
شمالی کوریا له ۳۰ نه نيولې تر ۴۰ پورې اټومي وسلې لرې. تیر کال د امريکا ولسمشر دونالد ترمپ او د شمالي کوريا رهبر کيم جونګ وليدل. تر دغې ليدنې وروسته شمالي کوريا د خپلو توغندويزو او اټومي آزموينو د درولو اعلان وکړ. که څه هم د شمالي کوريا اصلي ستونزه له سويلي کوریا سره ده، خو بیا هم لويديځ د دغه هيواد له اټومي پروګرام څخه انديښنه لري.
د ملګرو ملتونو له خوا پر لګول شوو تحریمونو سربیره، شمالي کوريا په ۲۰۰۶م کال کې د اټومي وسلو یوه آزموینه ترسره کړې وه.
