د آلمان پوځ د سه شنبې په ورځ د «ژغورلو» عملیات په نامه د آلماني اتباعو، د دوي له سمیه ايزو افغان همکارنو ليږدول پيل کړل. له دوي څخه يې يوه ډله د ازبکستان پلازمنينې تاشکند ته رسولي دي.

د آلمان دولت د يوې لوفت هانزا الوتکې په کرايه کولو سره دغه ژغورل شوي ډله چې ۱۳۰ کسان دي له تاشکند څخه د فرانکفورت هواي ډګر ته وليږدول. (عکس: تاشکند ته د رسیدلو پر مهال)

د جرمنیانو او افغانانو لومړني ډله وتوانيدل چې له افغانستان څخه ووځي. دوي د طالبانو له خوا د کابل ترنيولو وروسته د برلین په کوښښونو او زیار سره د چهارشنبې په ورځ د (اګست ۱۷) فرانکفورت هوایي ډګر کې الوتکه پر زمکه کښيناسته.

له دولتی الوتکي څخه د يو فرانسوي سرتیري عکس کې ښکاري چې له کابل څخه د شارل دوګل هوایي میدان ته رسیدلی دی. فرانسي له کابل څخه تر اضطراري وتلو وروسته خپل اتباع او سیمه ايز همکاران لومړی د ابوظبی نظامي هواي ډګر ته ولیږدول او له هغي ځاي څخه فرانسي ته.

په دویم عکس کي د چک جمهوریت الوتکه ښکاري چې ۸۷ اتباع او د هغوي سیمه ايز همکارانو ځانونه د کابل له هوایي ډګر څخه پراګ ته رسولي دي.

د استرالیا د پوځ هرکولس سی ۱۳۰ لمبر الوتکه کې د خپلو اتباعو او د هغوي همکارانو لومړني ډله له افغانستان څخه بهر او د دغه هېواد یوې پوځې آډي ته وليږدوله.

په عکس کي يوه هندي پوځي الوتکه ښودل کيږې چې پر افغانستان باندي د طالبانو له تسلط وروسته د کابل له هوای ډګر څخه خپل اتباع ليږدوي.

د ۲۲ زره کسانو د اخراج په اړه د امريکا بحثونه دوام لري. د امريکا دولت اعلان کړي دې چې د کابل په هوایي میدان کې يې د ځای پر ځای شویو سربازارنو شمير له څلورو څخه شپږ زره ته پورته کوي او په ساعت کی يو ځل الوتنه. په ورځ کې له پنځه زره څخه تر ۹ زره کسانو پورې له افغانستان څخه اخراجوي.

د کابل هوایي ډګر دا دی د امريکایي سربازانو په واک کې دې. د پنتاګون وياند ویلي چې د کابل په هوایي ډګر کي نظامي قوماندانان له طالبانو سره په مسقتیمه اړیکه کې دي، تر څو د نظم او د تاو تريخوالي څارنه وکړي.

د سپيڼې مانۍ امنيتي مشاور جيک سوليون مخکی ويلي وه، چې طالبانو له واشنګتن سره توافق کړي، چې هوایي ډګر ته د ملکي کسانو مخنيوی به نه کوی او له افغانستان څخه د وتلو شرايط ورته برابروي.

طالبان د هوایي ډګر کنترول په لاس کي لری.عینی شاهدانو ویلي چې دهغوی جنګیالی په تم ځای کې هوایي ډګر ته د خلکو د ننوتلو مخه نیسي او له هغوی سره له تاو تريخوالي کار اخلی.

د امريکا او لويديځو متحدو هېوادونو کوښښونه یې د افغانستان څخه د بهرنیانو او د دوی د همکارانو د وتلو پخاطر په داسی حال کي دوام لري، چې طالبانو عمومي بخښنه اعلان کړی ده. دوی ويلي چې د دولت ټول کارکونکي هغه که ښځې او نارينه دی پرته له ډار او ويرې څخه خپلو کارونو ته دې راوګرزي او خپلې ورځنۍ چاري دې پرمخ بوځې.

برلین ته د شاه امان الله خان سفر. د دې سفر په ترڅ کې د آلمان د هغه وخت ولسمشر فون هیندنبورگ، په برلین کې شاه امان الله ته هرکلې ووایه. آلمانانو د امان الله خان تود هرکلی وکړ.

په دغه انځور کې لیدل کیږي چې شاه امان الله خان له خپلي مېرمني، زوم(سردار محمد حسن خان) او یو لوړ رتبه پلاوي سره د برلین لرتر مرکزي تمځای ته رسیږي. د آلمان د هغه وخت ولسمشر هیندنبورگ او نور چارواکي د هغه هرکلي ته ورغلي دي.

په دې ځای کې امان الله خان د آلمان له تخنیکي پوهنتون څخه د خپل افتخاري دوکتورا له ترلاسه کولو وروسته خدای پاماني کوي.

د افغانستان پخوانې پادشا محمد ظاهر شاه له خپلې میرمنې ملکه حمیرا سره د آلمان د هغه وخت له ولسمشر هاینریس لوبکه او د هغه له مېرمنې سره د ملاقات پر مهال.

محمد ظاهر شاه په سروبي کې د برېښنا بند د پرانستې پر مهال. دغه بند د آلماني شرکت زیمنس له خوا جوړ شوی.

په افغانستان کې د شاهي نظام تر پاشل کیدو وروسته آلمان او افغانستان چندان ښې اړیکې نه درلودې. په افغانستان کې د جگړی د لمن له پراخیدو سره د دغو دواړو هیوادونو اړیکې د نشت سره برابرې شوې. خو په افغانستان کې د طالبانو د رژیم تر رڼگیدو وروسته (۲۰۰۱م کال) د افغانستان له پاره لومړنې برخلیک ټاکونکي کنفرانس د آلمان په بن ښار کې جوړ شوې وو.

دا ځای پترزبورگ نومیږي چې د آلمان په بن ښار کې موقعیت لري. په آلمان کې د افغانستان په اړه کنفرانسونه په همدې ځای کې جوړ شوې دي.

د ملگرو ملتونو سازمان د سرمنشي مرستیال فرانسیس وندرل(کیڼ خواته) د بن په کنفرانس کې(۲۰۰۱) د افغانستان له پاره د ملگرو ملتونو ځانگړي استازي لخضر براهیمي سره د خبرو پر مهال.

د آلمان پخوانی صدراعظم گرهاد شرودر په کابل کې د یو خبري کنفرانس په ترڅ کې د افغانستان له پخواني ولسمشر حامد کرزي سره.

د وخت په تیریدو سره د آلمان او افغانستان تر منځ خپل منځي اړیکو قوت وموند او د دواړو هیوادونو د چارواکو تر منځ تگ راتگ ډیر شو. په ۲۰۱۱م کال کې یو وار بیا پخوانې ولسمشر حامد کرزي د افغانستان د وضعیت په هکله د آلمان په بن ښار کي کنفرانس رابللی وو.

د بن تر دویم کنفرانس وروسته ولسمشر حامد کرزی په ۲۰۱۲م کال کې یو وار بیا آلمان ته راغی او په برلین کې یې د آلمان له صدراعظمې انگلا ميرکل سره ولیدل. دا وار له افغانستان څخه د آلمان د جنگي سرتیرو د وتلو او له دغه هیواد سره د اوږدمهال مرستو موضوع مطرحه وه.

د ۲۰۱۴م کال په وروستیو ورځو کې ولسمشر اشرف غني برلین ته سفر درلود، په دې وخت کې د آلمان جنگي ځواکونه له افغانستان څخه د خپلو کورونو ته د راگرځیدو په حال کې ول. د دې سفر په ترڅ کې د آلمان صدراعظمې یو وار بیا له افغانستان سره د خپلو مرستو د جاري ساتلو ژمنه نوې کړه او ويې ویل چې افغانستان به یوازي پرې نږدي.

د ۲۰۲۱م کال د اګست مياشتي پر ۱۵ طالبانو قدرت تصرف کړ. خو تر اوسه پورې د آلمان په ګډون د نړۍ هیڅ یوه هیواد هم هغوی په رسمیت نه دی پیژندلی. ځینې هیوادونه شته چې په افغانستان کې یې دیپلوماتیکي استازولۍ پرانیستي دي. خو آلمان خپل سفارت له افغانستان څخه قطر ته انتقال کړی دی. که څه هم ځینو دیپلوماتانو یې د بشري حقونو، د ښځو حقونو او نورو موضوعاتو په اړه له طالب مشرانو سره ملاقاتونه کړي دي.