عباس:اروپايي ټولنه دي فلسطين د دولت په توگه په رسميت و پيژني
۱۳۹۶ بهمن ۳, سهشنبه
د فلسطينيانو مشر محمود عباس له اروپایي ټولني څخه و غوښتل چې د فلسطينيانو سيمه دي د يوه دولت په توگه په رسميت و پيژني. خو اروپايان بيا غواړي چې عباس له زغم څخه کار واخلي او له اسرائيلو سره د خبرو له لاري دغه شخړه حل کړي.
اعلان
په داسې حال کې چې د امريکا متحدو ایالاتو د ولسمشر مرستيال مايک پنس په ۲۰۱۹م کال کې بيت المقدس ته د خپل سفارت د انتقالولو اعلان وکړ، بروکسل د ترمپ د دغه پريکړي مخالف وکړ. د اروپايي ټولنې د بهرنيو چارو مسئولې فدريکا موگريني د فلسطينيانو له مشر محمود عباس سره د ليدني کتنې پر وخت وويل :«زه غواړم محمود عباس ته دا ډاډ ورکړم چې اروپایي ټولنه به د دوو دولتونو د تگلارې ملاتړ ته دوام ورکړي. د اسرائيلو او فلسطينيانو دوه دولتونه چې بيت المقدس به یې شريکه پلازمينه وي.» موگريني زياته کړه: «دا د اروپايي ټولنې دريځ دی چې د اوسلو تړون او د ملگرو ملتونو قراردادونه یې تائیدوي.»
نوموړې زياته کړه چې دا شخړه په داسې صورت کې نه شي حل کيدلای چې دواړه اړخونه له خپلو دريځونو څخه ليري کېدو ته غاړه نه ږدي.
عباس غواړي يو وار بيا خبري اتري وکړي
د فلسطينيانو مشر محمود عباس يوه اوونۍ تر مخه په رام الله کې ويلي ول چې د اوسلو د سولې د خبرو اترو د تگلارې ۲۵ کاله پخوانی تړون به نور ونه مني او گواښ یې کړی وو چې د فلسطينيانو خپلواکمنه اداره به له منځه يوسي. خو په بروکسل کې نوموړي دغه خبره هيره کړه وه او هغه زاړه فورمول ته را ورگرځيد چې له مخې يې له څو لسیزو راهیسې د دوو دولتونو د حل لاري او د خبرو اترو پروسه ژوندۍ ساتل کيږي.
عباس له صبر څخه د کار اخيستو ژمنه وکړه خو هيله یې څرگنده کړه چې اروپايي ټولنه ورسره د يوه منځگړي څخه زياته مرسته وکړي. ده وويل: «اروپايي ټولنه زموږ يو ډير مهم نړيوال شريک دی او بايد سياسي نقش ولوبوي.»
د بيت المقدس په اړه د ترمپ تر اعلان وروسته فلسطينيان امريکا ته نور د يوه مخکښه منځگړي په سترگه نه گوري.
عباس سربيره پر دې له اروپايانو څخه د فلسطين د يوه خپلواک دولت په توگه د په رسميت پيژندو غوښتنه وکړه. هغه وويل: «د په رسميت پيژندو او خبرو اترو د بيا پيلولو ترمنځ هيڅ تضاد نه شته او دغه کار به (په رسميت پيژندل) د فلسطيني ولس حوصلې نورې هم لوړي کړي.»
فيدريکا موگريني د ترمپ د بيت المقدس پريکړه په کلکه وغندله: «دلته د (مايک پنس له خوا) اروپايانو پر مخ د څپیړې خبره نه ده مطرح. زموږ دريځ له اوږدې مودې راهيسي روښانه او نه بدلېدونکی دی.»
خو د اروپايي ټولنې د بهرنيو چارو مسئولي په شخړه کې د اروپايانو له خوا د مشرتوب نقش د منځني ختيځ څلور اړخیزه ډلې ته په اشارې سره رد کړ. دې وويل چې يوازنۍ لار د يوه هر اړخیزه حل لاره ده. خو نوموړې بيا پر واشنگټن گوزار وکړ: «څه چې موږ ته تل روښانه وو دا دي چې يوازي له امريکا متحدو ايالاتو سره به خبري اتري هیڅکله د باور وړ نه وي.» په دې سره موگريني د امريکا له خوا د بيت المقدس د اسرائيلو د پلازمينې په توگه د په رسميت پيژندو د يوازي سر نوښت رد کړ.
م.م. کي کومو غيرمسلمان هيوادونو د ټرمپ پرېکړي ضد رايه ورکړه؟
ډونلډ ټرمپ بيت المقدس ته د امریکايي سفارت د انتقال امر وکړ. خو د م.م. اکثريت غړو د دغې پرېکړي ضد رايه ورکړه. د ټرمپ پرېکړي ضد رايه ورکونکي غير مسلمان هيوادونه دلته وپېژنئ:
انځور: picture-alliance/AP/O. Balilty
هند
په هند کي د هندو دين د پېرويانو اکثريت دی. خو په دغه هيواد کي تقريبا ۱۷۲ مليون مسلمانان هم ژوند کوي. هند هم له ۱۲۸ هغو هيوادونو څخه ؤ چي د پنجشنبې په ورځ يې د ملګرو ملتونو په عمومي غونډه کي د دونلډ ټرمپ د فيصلې پر ضد د اعلاميې په حق کي رايي واچولې.
انځور: Reuters/K. Lamarque
روسيه
د ولاديمير پوتين په ولسمشرۍ کي روسيې په ملګرو ملتونو کي د ډونلډ ټرمپ د هغې پرېکړي پر ضد (د ۲۰۱۷ کال د دسمبر ۲۱مه نېټه) رايه ورکړه چي ډونلډ ټرمپ د اسرائيل د پلازمېني په توګه پکښي بيت المقدس په رسميت پېژندلی ؤ.
انځور: picture-alliance/AP Photo/D. Lovetsky
آلمان
د آلمان صدراعظمه انګلا مېرکل د آلمان اکثرو نورو سياستوالو په څېر د منځني ختيځ له پاره د دوو دولتونو د رامنځ ته کېدو وړانديز تر ټولو غوره ګڼی. آلمان هم په م.م. کي د ډونلډ ټرمپ د پرېکړي پر ضد رايه ورکړه.
انځور: picture-alliance/ZumaPress
چين
د چين ولسمشر شي جينپينګ هم د خبرو اترو او تفاهم له لاري د منځني ختيځ د ستونزي د هوارولو په حق کي دی. چين هم په م.م. کي د ډونلډ ټرمپ د پرېکړي پر ضد د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: Reuters/D. Sagolj
بريتانيه
بريتانيې د فلسطين او نني اسرائيل سيمي د مستعمرې په توګه درلودلي دي. د دغې مستعمرې په پای ته رسېدو سره اسرائيل هم رامنځ ته سو. خو د پنجشنبې په ورځ بريتانيې هم د ټرمپ د فيصلې پر ضد د اعلاميې په حق کي رايه واچوله.
انځور: Getty Images/J. Taylor
فرانسه
فرانسه هم د آلمان په شان د منځني ختيځ د لانجې حل د دوو بيلو دولتونو په منځ ته راتلو کي ويني. د ايمانويل ماکرون په ولسمشرۍ کي فرانسې هم د م.م. د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه چي د ډونلډ ټرمپ د يو اړخيزي فيصلې پر ضد وه.
انځور: picture-alliance/ATP/F. Boukla
جاپان
د جاپان هيواد امريکا د متحده ايالاتو له ټلوالو څخه يو هيواد دی. خو د لومړي وزير شينزو ابې په حکومت کي جاپان هم د ټرمپ د يوجانبه فيصلې پر ضد د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: Reuters/T. Hanai
هالنډ
هالنډ د اروپايي اتحاديې له ۲۸ غړو هيوادونو څخه يو دی. دغه هیواد د يادي اتحاديې له هغو ۲۲ غړو څخه هم دی، چي په ملګرو ملتونو کي يې د بيت المقدس د اسرائيل د پلازمېني کېدو پر ضد رايه ورکړه.
انځور: Reuters
سويلي کوريا
د کوريا پر جزيره د لانجې په ترڅ کي د امريکا متحده ايالات د سويلي کوريا مهم ترين ملګری بلل کيږي. خو سويلي کوريا د فلسطين په موضوع کي د ټرمپ د فيصلې پر ضد رايه ورکړه.
انځور: Reuters/K. Kyung-Hoon
ارجنټاين
د ارجنټاين هيواد هم له هغو هيوادونو څخه يو دی، چي وايي د بيت المقدس د مقام فيصله بايد د اسرائيل او فلسطينيانو تر منځ د تفاهم وروسته وسي. دغه هيواد په م.م. کي د فلسطينيانو د غوښتنې په حق کي رايه واچوله.
انځور: picture-alliance/AP Photo/V. R. Caivano
برازيل
د برازيل هيواد وايي چي د منځني ختيځ لانجه بايد د ملګرو ملتونو د امنيت د شورا د مخکنيو فيصلو پر اساس حل کړل سي. دغه هيواد د دې پر ضد په ملګرو ملتونو کي رايه ورکړه چي ټرمپ په يوجانبه توګه بيت المقدس د اسرائيل پلازمېنه په رسميت وپېژندی.
انځور: CPJ Photography/Fotolia
سويلي افريقا
یعقوب زوما چي د سويلي افريقا پخوانی ولسمشر دی، هم د منځني ختيځ د لانجې د حل له پاره د دوو دولتونو رامنځ ته کېدل غوره لاله بلله. دغه هيواد هم د م.م. په عمومي غونډه کي د ټرمپ د فيصلې پر ضد رايه ورکړه.
انځور: picture alliance/CITYPRESS 24
نيوزيلانډ
د نيوزيلانډ هيواد د م.م. د عمومي غونډي د هغې اعلاميې په ملاتړ رايه ورکړه، چي پکښي د بيت المقدس د مقام په تړاو د ډونلډ ټرمپ فيصله رد سوې.
انځور: Imago/Photoshot/Construction Photography
ناروې
ناروې هيواد د منځني ختيځ د لانجې د حل له پاره هميشه پر دې ټينګار کړی چي اسرائيل او فلسطين بايد پر مېز دغه لانجه حل کړي. دغه هيواد هم په م.م. کي د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: dapd
نيپال
نيپال هم يو له هغو اکثريت آسيايي هيوادونو څخه ؤ چي د اعلاميې په حق کي يې رايه ورکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/B. Rai
پرتګال
د اروپايي اتحاديې غړي هيواد پرتګال د دغې اتحاديې د پاليسۍ مطابق د دوو دولتونو د قيام حل غوره ګڼي. دغه هيواد هم د اعلاميې په حق کي رايه واچوله.
انځور: AP
هسپانيه
د اروپايي اتحاديې له هغو ۲۲ هیوادونو څخه چي په ملګرو ملتونو کي يې د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه، يو هيواد هسپانيه هم ده.
انځور: picture-alliance/AP Photo/E. Morenatti
کينيا
کينيا هم په ملګرو ملتونو کي د دغې اعلاميې په حق کي رايه واچوله.
انځور: dapd
کوستا ريکا
د لاتين امريکا کوستا ريکا هيواد هم په ملګرو ملتونو کي له ۱۲۸ هيوادونو څخه يو ؤ، چي د دغې اعلاميې په حق کي يې رايه واچوله.
انځور: Getty Images/AFP/R. Arangua
شمالي آيرلنډ
شمالي آيرلنډ هم د بريتانيا او زيات شمېر نورو غربي هيوادونو په شمول د دغې اعلاميې په حق کي رايه ورکړله.
انځور: Getty Images/C. McQuillan
اُتريش
اُتريش هيواد وايي چي د منځني ختيځ د حل له پاره د ملګرو ملتونو د اعلاميو د تطبيق غوښتونکی دی. دغه هيواد هم په وروستۍ اعلاميه کي د هو رايه ورکړه.
انځور: DW/M. M. Rahman
يونان
يونان د بيت المقدس د مقام په ترڅ کي د اروپايي اتحاديې د غړي په توګه د دغه اتحاديې د پاليسۍ سره همږغی نظر لري. دغه هيواد هم د م.م. د وروستۍ اړونده اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
د چلي هيواد هم د بيت المقدس د لانجې په ترڅ کي د فلسطيني دريځ څخه ملاتړ کوي او وايي چي د دغه ښار برخليک نه بايد د امريکا د متحده ايالاتو له يوجانبه فيصلې له لاري تعين سي. چلي د م.م. د اړونده اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: Getty Images/AFP/M. Bernetti
د عاج ساحل
د عاج ساحل هيواد د ټرمپ د هغې پرېکړي ملاتړ نه کوي چي بيت المقدس يې د اسرائيل د رسمي پلازمېني په توګه پېژندلی. له همدې کبله د عاج ساحل په م.م. کي د يادي پرېکړي پر ضد د اعلاميې متن ته د تائيد رايه ورکړه.
انځور: Reuters/P. Wojazer
ډنمارک
ډنمارک هم د م.م. د عموني غونډي د هغې اعلاميې په حق کي رايه واچوله، چي پکښي د اسرائيل او ټرمپ د نظر مخالفت سوی دی.
سربستان
سربستان هم د م.م. د يادي اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/D. Vojinovic
ايکوادور
د ايکوادور هيواد هم د ټرمپ له نظر سره په دې موضوع کي مخالفت کوي او د اعلاميې په حق کي يې رايه ورکړه.
انځور: imago/Xinhua
فنلاند
فنلاند هم د م.م. د دغې اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: picture alliance/Lehtikuva/T. Viitanen
ايټاليا
د اروپايي اتحاديې د نورو ۲۱ غړو هيوادونو په څېر ايټاليا هم د م.م. د دغې اعلاميې په حق کي رايه واچوله.
انځور: Getty Images/AFP/F. Monteforte
سينګاپور
سينګاپور د پنجشنبې د ورځي د م.م. د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: picture-alliance
سوېډن
سوېډن هم په دې نظر دی چي يو جانبه اقدامات د منځني ختيځ ستونزه نه سي هواروالی او د اسرائيل او فلسطين تر منځ د تفاهم رامنځ ته کېدل غوره ګڼي.
انځور: Fotolia/igor
سويس
د سويس هيواد د بيت المقدس مقام هغه وخت د تعين وړ ګڼي، کله چي يې په هکله اسرائيل او فلسطين دوه اړخيزه تفاهم سره وکړي. دغه هيواد هم د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: Reuters/D. Balibouse
تايلند
د تايلند هيواد هم د اعلاميې په حق کي رايه ورکړه. په دې توګه دغه هیواد له ۱۲۸ هيوادونو څخه يو وګرځېد چي د دغې اعلاميې په حق کي يې رايه ورکړې وه.
انځور: DW
يوروګوای
يوروګوای د لاتين امريکا د يو شمېر نورو هيوادونو په څېر د دغې اعلاميې په حق کي رايه ورکړه.
انځور: Reuters/A. Stapff
زمبابوې
زمبابوې د ا فريقايي هيوادونو په اوږد قطار کي يو بل هيواد دی، چي د دغې اعلاميې په حق کي يې رايه ورکړه.
انځور: picture-alliance/Zumapress/C.Yaqin
وېتنام
ډونلډ ټرمپ و آسيا ته په خپل وروستي سفر کي وېټنام ته هم ورغلی ؤ. خو دغه هيواد د م.م. په ياده اعلاميه کي د ټرمپ د فيصلې پر ضد رايه ورکړه.