د بيت المقدس په حرم شريف کې سختو شوو امنيتي تدابيرو د فلسطينيانو د خپلواکمنې ادارې غوسه پارولې ده. په عکس العمل کې دغې ادارې اوس له اسرائيلو سره ټوله ارتباطات قطع کړي دي. په دې ترڅ کې تاوتريخوالی هم اوج ته رسېدلی دی.
انځور: picture-alliance/dpa/Str.
اعلان
د خپل حکومت له بېړنۍ ناستې وروسته د فلسطينيانو ولسمشر، محمود عباس، وويل دغه ارتباطات به تر هغه وخت بېرته ونه نيول شي، څو د ده په خبره «اشغالي ځواک» اسرائيل د حرم شريف يعنې د الاقصی جومات د غونډۍ په شاوخوا کې امنيتي تدابير نه وي لرې کړي. د دغې خبرې تر شا د فلز کشف کوونکو آلاتو پر سر يوه لانجه ولاړه ده.
اسرائيليانو تېره يکشنبه دغسې آلات د بيت المقدس په زاړه ښار کې نصب کړي ول، وروسته له هغه چې پر دوو پوليسو باندې مرګونی بريد شوی وو.
د دغو فلز کشف کوونکو آلاتو په مرسته اسرائيل د خپلو څرګندونو له مخې غواړي چې د وسلو د راوړلو مخه ونيسي. د ۵۰ کالو څخه لږ عمر لرونکو مسلمانو نارينه وو ته د حرم شريف سيمې ته د ورتګ اجازه نه ورکول کيږي چېرته چې د الاقصی جومات او د نُدبه يا براق دېوال ولاړ دي چې مسلمانانو او يهوديانو ته سپېڅلي ځايونه دي.دواړو خواو ته مړي
د جمعې تر لمانځه وروسته په احتجاجونو کې د بيت المقدس په ختيځ او په څېرمه ابو ديس ښار کې درې فلسطينيان وژل شوي ول. ويل کيږي چې په لسګونو کسان ژوبل شوي هم دي. د حرم شريف په سيمه کې هم د اسرائيلي ځواکونو او فلسطينيانو تر منځ نښتې شوې دي.
د ماښام په موده کې پر اسرائيليانو باندې د يوه بل تر سره شوي بريد خبر ورکړل شو. له مخې يې يو بريدګر په رم الله کې د يهودانو د نېوې زوف په نوم استوګنځي ته ننوتلی او هلته يې د پوځ د خبرتيا له مخې درې تنه ملکيان په چاړه وژلي دي. بريدکوونکی بيا په ډزو وژل شوی دی. د هغه د هويت په هکله پوځ نور څه نه دي ويلي.«ډېر خطرناک حالت»
د ترينګلې وضعې له کبله د فلسطينيانو ولسمشر عباس مستقيماً، د امريکا متحده آيالاتو ته مراجعه کړې ده. دغه خبر د وفا په نوم د فلسطينيانو خبري اژانس ورکړی دی، چې په حواله يې عباس له جارېد کوشنر، يعنې د ولسمشر دونالد ترمپ له مشاور او زوم سره په خبرو کې ويلي دي چې وضع «ډېره خطرناکه ده چې کېدای شي له کنتروله ووځي».
د آلمان د بهرنيو چارو وزارت د آلمان پر اتباعو باندې غږ کړی دی چې د بيت المقدس له زاړه ښار او د دغه ښار د ختيځې برخې له ناحيو څخه دې ډډه وکړي. په خبره يې بايد د زاړه ښار په شاوخوا کې، د کنترول په پوستو او د لويديځ اردن سيمې په لويو ښارونو کې له ډېر احتياط څخه کار واخيستل شي.
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (26.05.2017):
فلز کشف کوونکي آلات د ستونزي مهم لامل بلل کيږيانځور: picture-alliance/newscom/D. Hill
دونلد ترمپ د امریکا په تاریخ کې لومړی ولسمشر دی چې په بیت المقدس کې مقدس دیوال ته ورغلی. بیت المقدس د اسرائیلو او فلسطین ترمنځ د کړکیچ یو مهم سمبول دی. په دې انځوریز البوم کې د بيت المقدس تاریخ ته لنډه کتنه شوې.
انځور: Reuters/R. Zvulun
د جبل الزیتون یا د زیتونو د غره نننۍ بڼه
سیلانیان د بیت المقدس په زاړه ښار کې د جبل الزیتون له غره څخه د سیمې ښکلې منظرې کتلای شي. د زاړه ښار د دې تپې سلسله په ختيځ او شمالي برخه کې د زیارت له تپې سره نښتې ده. په انځور کې په واضح ډول د زاړه ښار دیوال او د طلايي ګنبدې زیارت لیدل کیږي، کوم چې د اسلام په تاریخ کې تر ټولو پخوانی مقدس ځای دی. په نورو ژبو کې دغې تپې ته د زیتونو غر له دې امله وايي چې پر دې تپه د زیتونو ډېري وني ولاړي وې.
انځور: Reuters/R. Zvulun
د جبل الزیتون پخوانۍ بڼه
کابو۵۰ کاله مخکې حالت په بشپړه توګه توپیر درلود. په دې انځور کې چې د ۱۹۶۷م کال د جون میاشتې پر ۷ نیټه ثبت شوی د بیت المقدس او د دیوال ځای ته په کتو دا واضح ده چې دغه انځور د جبل الزیتون په تپه کې اخیستل شوی. د شپږ ورځنۍ جګړې پرمهال د زیتونو غر د سرتیرو يوه پوسته وه.
انځور: Government Press Office/REUTERS
د مسجد القصی نننۍ بڼه
تر مکې مکرمې او مدینې منورې وروسته، مسجد القصی چې د بیت المقدس په زاړه ښار کې موقعیت لري د اسلام دریم مقدس ځای ګڼل کیږي. دغه مسجد د یهودانو له پاره مقدس ځای ګڼل کیږي. له ۱۹۶۷م کال راهیسې اسرائیل د دې سیمې د امنیت مسئولیت پر غاړه لري.
انځور: Reuters/A. Awad
د مسجد القصی پخوانۍ بڼه
مسجد القصی د دې ښار تر ټولو ستر مسجد دی او لغوي معنی یې د عبادت له پاره لیري ځای دی. د دې مسجد د رغونې چاري۸۰۰ کاله مخکې پای ته رسیدلي. دغه ستر مسجد چې له څو کوچنیو مقدسو ځایونو، باغ او فوارو سره جوړ دی، د اسلام مقدس او سپیڅلې ځای گڼل کيږي. د جومات په دننه کې اوه کتاره جوړي شوي چې ټولټال ۴۰۰۰ عبادت کوونکي پکې ځایدلای شي.
انځور: Reuters/
باب العمود یا ولاړه دروازه
دغه ولاړه دروازه د بیت المقدس عیسوي او عرب توکم سره بیلوي. د دروازې تر تیریدو وروسته کوچنۍ عربي بازار د خلکو ګڼه ګوڼه ډیره کړې. سربیره پر دې، د بیت المقدس د شمالي دروازې دغه سیمه له کلونو راهیسې د فلسطنیانو د بریدونو ځای ګڼل کیږي.
انځور: Reuters/R. Zvulun
پخوانۍ باب العمود یا ولاړه دروازه
باب العمود چې د دمشق یا سوریې دروازه هم ورته وايي له دې امله هم ډیره مشهوره ده چې په ۱۶م قرن کې د عثماني خلافت له خوا په دېوال کې جوړه سوې دغه دروازه د سوریې او دمشق د تګ را تګ لار وه. د موټرو او خلکو له ګڼه ګوڼې پرته په دې انځور کې چې په ۱۹۶۷م کال کې اخیستل شوی ډیر توپیر نه دی راغلی.
انځور: Reuters/
د زاړه ښار اوسنۍ بڼه
دغه زوړ ښار د سلطان سلیمان په دوران کې د ۱۵۳۵ او ۱۵۳۸م کلونو ترمنځ جوړ شوی. په ۱۹۸۱م کال کې دغه زوړ او تاریخې ښار د ملګرو ملتونو د تاریخې ځایونو یا یونیسکو کې هم د نړۍ د تاریخې سیمو په توګه ثبت شوی دی.
انځور: Reuters/A. Awad
د زاړه ښار پخوانۍ بڼه
ځیني شیان بدلون نه مومي. د دغه انځور تر اخیستلو کابو۵۰ کاله وروسته هم هلکان په دې سیمه کې ګرځي. دوی په لاس پخې شوي ډوډۍ او نور خوراکي توکي پلوري.
انځور: Reuters/Fritz Cohen/Courtesy of Government Press Office
