تر اوسه پوري څېړونکي په دې نه ول توانیدلي چې د ایدز ناروغي په بشپړه توګه درملنه وکړي ځکه د تر اوسه پوري کاریدونکو شیوو په پایله کې بیا هم د ناروغ په بدن کې د HIV وایروس پاته شوي پاتېدل. اوس په ایدز اخته ناروغان یوازي داسي درمل خوري چې په بدن کې د دغي ناروغۍ د پرمختګ مخه نیسي خو دغه درمل په بشپړه توګه د ایدز ناروغي له منځه نه وړي.
فرانک یوخهولتس او یواخیم هاویر، په خپره شوې مقاله کې ویلي دي چې داسي انزایمونه یې تربیه کړي دي چې په مرسته یې کیدای شي ځانګړو حجرو ته لاسرسی وشي او هغه چې د ایدز په وایروس اخته وي له نورو بیل کړي.
د دوو څیړونکو په حواله کشف شوی انزایم چې Rekombinase Brec 1 نومول شوی دی آن کولای شي چې د بیلو شویو حجرو سرونه یو له بل سره وصل کړي.
د «نیچر بایوتکنالوژي» مجلې دغه کشف د ایدز ناروغۍ د بشپړي درملني په برخه کې یو مهم ګام بللی دی.
د درملنې دغه شیوه لا تر اوسه پوري په آزمایښتي مرحله کې ده. دواړه څېړونکي اوس غواړي چې خپل کشف د انسان په بدن کې هم و آزمويي.
د هاویر په حواله د لومړنۍ آزموینې له پاره ۱۰ داوطلبه ناروغانو او همداراز ۱۵میلیونه یورو ته اړتیا شته. هغه ویلي دي چې د بشپړو لومړنیو پایلو ترلاسه کولو له پاره لا کلونو وخت ته اړتیا شته.
انځورونه: د سرطان د مخنیوي ۱۲ لارې
اوس ساینس پوهان په دې خبره پوهیږي چې سرطان څرنگه رامنځ ته کیږي. نو له همدې کبله هر څوک کولای شي د دې ناروغۍ پر ضد اقدام وي.
انځور: Imago/Science Photo Library
برخلیک مو په خپل لاس کې دی
یوازي سګريت د هرو پنځو تومورونو له ډلې څخه د یوه د رامنځ ته کیدو سبب دی. سګرت نه یوازې د سږي سرطان رامنځ ته کوي، بلکې د نورو ډیرو تومورونو د رامنځ ته کیدو لامل هم کیږي.
انځور: picture-alliance/dpa
ډیر وزن هم د سرطان چانسونه ډیروي
تر سګرېټو وروسته د سرطان دوهم لوی لامل د وزن ډیروالی دی. دلیل یې هم دا دی چې ښه انسولین د څه نا څه هر ډول سرطان د رامنځ ته کیدو امکان پیدا کوي. هغه ښځي چې وزن یې ډیر وي ډیر ښځینه هورمونونه تولیدوي او له همدې کبله په هغوی کې د سینې سرطان د رامنځ ته کیدو چانس ډیریږي.
انځور: picture-alliance/dpa
فعالیت نه لرل هم د سرطان یو لامل دی
هغه کسان چې ډیر فزیکي فعالیتونه نه لري هم په سرطان د اخته کیدو له ګواښ سره مخامخ دي. څېړنو دا خبره ثابته کړې ده چې تمرین کولای شي د سرطان مخه ونیسي. دلیل یې هم دا دی چې تمرین د انسولین درجه په بدن کې کموي او همداراز د وزن د ډیریدو مخه نیسي.
انځور: Fotolia/runzelkorn
ډیر الکول د سرطان بل لامل دی
الکول هم د انسان په بدن کې د تومورونو د رامنځ ته کیدو لامل کیږي. که یو څوک له الکولو او سګريټو څخه په یوه وخت کې ګټه واخلي د سرطان امکان سل واري ډېريږي.
د پرمختللو طبي درملو او ماشینونو له کبله رامنځ ته کیدونکی سرطان
اکسرې ګاني هم د سرطان د رامنځ ته کیدو لامل کیږي. خو دا یوازي اکسرې ګانې نه دي، کله چې سړی په الوتکه کې سفر کوي هم له سرطان رامنځته کوونکي ردیشن سره مخامخ وي.
انځور: picture alliance/Klaus Rose
د انسان په بدن کې سرطان رامنځ ته کوونکي وایروسونه
د انسان پیپیلوما وایروسونه هم د سرطان د رامنځته کیدو لامل کیږي.
انځور: picture-alliance/dpa
د حامله گي ضد تابلیتونه
د حامله ګي ضد تابلیتونه تر یوې اندازې پورې د سینې د سرطان رامنځ ته کیدو ګواښ ډیروي. خو دغه تابلیتونه بیا تر ډیره حده پورې د نور ډول سرطانونو مخه نیسي. خو کله چې د سرطان موضوع په منځ کې وي دغه تابلیتونه تر زیانه ډیره ګټه لري.
انځور: Fotolia/Kristina Rütten
هر څه په تقدیر پوري تړلي دي
خو که سړی هر څه سم هم وکړي، بیا هم د سرطان له ګواښه په امان کې نه وي. د سرطان نیمایي پېښي د خرابو جینونو او یا هم د عمر د لوړوالي له کبله رامنځ ته کیږي. د مغز سرطان په ډیرو مواردو کې سړۍ ته په میراث پاتيږي.