د مايوکلينک خبري سایټ په وینا، توده هوا کیدای شي چې ستاسو د بدن تودوخه ۴۰ درجې سانتي ګراد یا تر هغې لوړه کړي. دا حالت د د دوبې په میاشتو کې ډیر عام دی.
د جل وهلو حالت بیړنۍ درملنې ته اړتیا لري، ځکه که درملنه یې ونه شي، دا ډير ژر دماغ، زړه، پښتورګو او عضلاتو ته زیان رسوي. هر څومره چې درملنه ځنډيږي، هغومره یې زیان ډیریږي او د جدي خطر هم زياتیږي.
د بدن د تودوخې زیاتوالي سربیره، د توديدولو نورې نښې نښانې دا دي: لکه گنگسیت، بې خوبۍ، گډې وډي خبري کول، ویره، خپګان، قبضیت، زړه بد والی، کانګې، ژر ژر او دوامداره تنفس، د زړه چټک ټکان، سر درد او د پوستکي سوروالي لامل کيږي.
څه وخت باید ډاکټر ته ورشئ؟
که تاسو د یو کس سره په تماس کې اوسئ چې تودې هوا له کبله فشار ولري، تاسو باید د روغتيا بیړنيو مرستندويانوته زنګ ووهئ. په داسې حال کې چې د بیړنۍ درملنې انتظار وکړئ، له مرستې رسیدلو دمخه سمدستي اقدام وکړئ، ترڅو د جل وهلي ناروغ بدن سوړ شي.
جل وهلی کس سوري لرونکي يخ ځاي ته بوځئ. له هغه څخه اضافې جامې لېرې کړئ، پر سر، اورميږ او ورنونو يې لوند ټوکر واچوئ تر څو ساړه شي، ځکه هر څوک کيدای شي د تودې هوا له کبله سکته وکړي. خو ډير لاملونه يې خطر زياتوي.
اړوند مطالب:
د اقلیم بدلون؛ د اسیا د اوبو او انرژۍ سرچینې په خطر کي دي
له سختې تودوخې سره د مقابلې وړتیا ستاسو په عمر او مرکزي عصبي سیسټم په ځواک پورې اړه لري. په ځوانۍ کې، مرکزي عصبي سیسټم په بشپړه توګه وده نه کوي، او د ۶۵ څخه پورته لویانو کې، مرکزي عصبي سیسټم په خرابیدو پیل کوي. په دې حالت کې، د بدن د تودوخې بدلونونو سره د مقابلې توان نه لري. دواړه د عمر ګروپونه معمولا د هایډریټ پاتې کیدو ستونزه لري، کوم چې د تودوخې خطر زیاتوي.
په ګرم موسم کې تمرین وکړئ. په سپورټ کې برخه اخیستل لکه فوټبال یا په ګرمه هوا کې اوږده مسابقه کول یو له هغو لاملونو څخه دی چې د جل وهلو لامل کیدی شي.
د تودوخې ناڅاپي زیاتوالی. که تاسو د تودوخې د ناڅاپي زیاتوالي سره مخ شئ، لکه د دوبي په لومړیو کې د تودوخې څپې، یا ګرمو سیمو ته سفر کوئ، دا کيداي شي تاسي د تودوخې اړوند ناروغۍ سره ډېر حساس کړي.
د جل وهلو گوزار د وړاندوینې او د مخنیوي وړ دی. په گرم موسم کې د تودوخې د مخنیوي له پاره دا ګامونه پورته کړئ:
نرمې او سپکې جامې واغوندئ. د اضافي جامو اغوستل به ستاسو بدن پرې نه ږدي چې په سمه توګه سوړ شي.
د لمر سوځیدنې څخه ځان وساتئ. د لمر سوځیدنه ستاسو د بدن د سوړ ساتلو پر وړتیا اغیزه کوي، نو خپل ځان په بهر کې د پراخې گردې، يا شپو خولۍ او د لمر وړانگو پر ضد عینکو سره خوندي کړئ، او لږ تر لږه د اس پي ایف ۱۵ کریمو څخه کار واخلئ. د لمر وړانگو ضد کريم د بدن په بیلا بيلو برخو کې مالش کړئ او په هر دوه ساعتونو کې بیا ترینه کار واخلئ.
د متحده ایالاتو د هوا تودوخې څپې، د واشنګټن سکویر پارک کې د اوبو فوارېانځور: Michael Nagle/Xinhua/dpa/picture alliance ډیر مایعات وڅښئ. د هایډریټ پاتې کیدل ستاسو د بدن سره د خولې کولو او د بدن د تودوخې نورمال ساتلو کې مرسته کوي. په ګرمۍ کې د الکول څښلو څخه ډډه وکړئ.
هېڅکله څوک په ولاړ موټر کې مه پرېږدئ. په دوبې کې پر پوستکي د لمر د وړانګو پر وړاندې د زیان رسوونکو اغیزو سره چلند وکړئ.
د طبي ژورنال ويب ام ډي او د ډرماتولوژي امریکايي اکاډمۍ په وینا، په هرو پنځو امریکایانو کې یو يې د خپل ژوند په اوږدو کې د پوستکي سرطان په ناروغۍ اخته کيږي. همدارنګه، د يو وي وړانگو سره ډيرتماس کیدای شي د موتیانو ناروغۍ لامل شي. د پوستکي وختي عمر او په پای کې د دې ارګان سرطان د لمر د الټرا وایلیټ وړانگو سره د تماس نورې اغیزې دي. ډير شواهد شته چې د لمر ډیر تماس د میلانوما خطر زیاتوي، چې د ناروغۍ تر ټولو وژونکې بڼه ده.
انځورونه: د نړۍ په تر ټولو ګرمه او وچه سيمه کې ژوند
اوسمهال په سنیګال کې ماتام د نړۍ په کچه ترټولو تاوده سیمه ګڼل کیږي. سختې ګرمۍ او د اوبو کمښت په دې سیمه کې د فولاني کوچیانو لپاره چې له مخکې په ناوړه وضعیت کې ول، ژوند سخت کړی.
انځور: John Wessels/AFPپه سنیګال کې د ماتام ښار اوسېدونکي ددې لپاره چې لږ تر یخې هوا لاندې اووسي، جومات ته ځي. ددې اوسیدونکي ډيری مسلمانان ددغه هېواد په شمال ختیځ کې تر یوې ثابتې ګرمۍ لاندې ژوند کوي. په دې سیمه کې د تودوخې درجه تر سیوري لاندې ۴۸ خو تر لمر لاندې ۵۰ درجو ته رسیږي. دا سیمه له اپریل میاشتې وروسته د نړۍ په کچه تر ټولو تاوده سیمه ګڼل کیږي.
له کوره یواځې د لمانځه لپاره راوتل
په ځانګړې توګه د ویوبایرو دیانکا په څېر د لوړ عمر لرونکو کسانو لپاره سخته ګرمي د زړه او تنفسي ناروغیو خطر له ځان سره لري. هغه د ورځې په اوږدو کې له تودوخې د ځان ساتلو په موخه په خونه کې پاتې کیږي او یواځې کله نا کله جومات او لمانځه ته د تلو لپاره له کوره وځي.
په کورونو کې ډېری خلک نه شي کولای چې له سختۍ ګرمۍ ځان وساتي، ځکه هغوی د برېښنا له کمښت سره مخامخ دي او نه شي کولای بادپکه وکاروي، د هوا یخولو دستګاوې خو لا لرې خبره ده. د شپې پرمهال هم د هوا تودوخه د سانتي ګراډ په کچه ۳۵ درجې وي.
دې سختې ګرمۍ په ځانګړې توګه د ماتام لرې پرته سیمه سخته اغېزمنه کړې. فولاني کوچیان په دودیز ډول خپل مالونه له ساحلي وچو دښتو څخه هغو سیمو ته لېږدوي چې لاهم لږ اوبه لري. فولاني کوچیان نن ورځ په غالب ګومان سره په همدې سیمو کې هستوګن شوي دي. خو ډاډمنو د څښلو پاکو اوبو ته لاسرسی نه لري.
په سوځېدونکې ګرمۍ کې تږي څاروي
سختې ګرمۍ اوبو ته د څارويو اړتیا دوه چنده کړې. په ماتام کې یوه میږه په ورځني ډول معمولا دوه نیم لېتره اوبه څښي. خو په هغو میاشتو کې چې ګرمي ريکارډ کچې ته لوړيږي، په ورځني ډول د هرې میږې د اوبو اړتیا ۵ لیترو ته لوړیږي. په دې سیمه کې چې یواځې د کال په څو میاشتو کې اورښت کیږي، د څښلو پاکې اوبه یو ارزښتمن او لږ پیدا کېدونکی توکی دی.
د اوبو موندلو لپاره وروستی هڅې
په دې سیمه کې د اوبو موندل هره ورځ سختیږي. بزګران اړ دي چې د ورځې څو واره پلي یا د کچرو په واسطه د خپلې کورنۍ او مالونو د اړتیا وړ اوبه چمتو کړي، ځینې خلک اړ دي چې تر سوځېدونکي لمر لاندې تر ۲۰ کیلومترو لار ووهي چې د اوبو سرچینې ته ورسیږي.
د اوبو د نلونو پرځای د کندو کېندل
په نوامبر کې د اورښتونو د موسم تر پای ته رسېدو وروسته جهیلونه او طبعي سیندونه وچیږي. لرو پرتو سیمو کې طبعي سیندونو ته څېرمه د اوبو لپاره د کندو کېندل د اوبو د زیرمه کولو یواځینی لار ده. د دوبي موسم کې پاکې اوبه په ندرت سره موندل کیږي.
کیفیت اړین نه دی، خو چې یواځې اوبه وي
د فولاني ډیری خلک له څاګانو پرته د اوبو لپاره بله چاره نه لري، توپير نه کوي چې دا اوبه په کومه اندازه ککړې دي. «د لوی شنه دېوال پروژه» چې ټاکل شوې په سنګال کې د ساحل سیمې له هېوادونو د پراخو ونو په کېنولو سره له بیاباني کېدو څخه ساتنه وکړي، خو تراوسه یې په ماتام سیمه کې هیڅ مثبت اغیز نه دی کړی.
خو له دې ستونزې څخه د ژغورني غوره لار کومه ده؟ د لمر وړانگو ضد کريم وکاروئ کله چې تاسو د ورځې په اوږدو کې بهر یاست، حتی په ورېځو ورځو کې.
دا غوره ده چې د «اس اف پي» محصولات وکاروئ. تاسو باید بهر ته له وتلو تر مخه د ۱۵ څخه تر ۳۰ دقیقو دمخه کریمو څخه گټه واخلئ. په دې کریم سره مو پوټکی پوښ کړئ، ترڅو د پوستکي ماساژ کول مو یوه دقيقه وخت ونیسي. که تاسو په ساحل کې یاست، د ډير وخت له پاره لامبو وهئ، خوله کوئ، یا بهر ياستئ، په هر دوه ساعته کې دغه کريم وکاروئ.
دا مه هيروئ چې دا ډول کریمونه باید د اوبو مقاومت ولري ترڅو خوله یا اوبه په اسانۍ سره لیرې نه شي.
د امریکا د پوستکي سرطان بنسټ په وینا، له خاصو ځانګړتیاوو سره جامې کولی شي د لمر وړانگو ژغورونکي کريمو په کارولو سره پوستکي ته د زیان رسوونکو وړانګو مخه ونیسي.
د سپک پالیسټر او نازک ساټین ورېښمو څخه جوړي شوي جامې کولی شي «د يو وي» وړانګې جذب یا منعکس کړي او پوستکي ته د زیان رسونکي وړانګو د رسیدو مخه ونیسي.
اورلګيدنې د آلمان براندنبورګ ویجاړ کړی دی
د آلمان په براندنبورګ کې برلين ته نږدې د يوتربوګ د عسکرو د تمرين په ځای کې له يوې اوونۍ راهيسې لګيدلی اور لا نه دی خاموشه کړل شوی. د دود تورې وريځې په ۳۰ کيليومتره لیرې پرتو سيمو کې هم ليدل کيږي. اور ډېر زيان اړولی دی.
انځور: Sven Kaeuler/dpa/TNN/picture alliance يوتر بورګ کې د عسکرو د تمرين ځای په ځنګله کې د می مياشتې له ۳۱مې نیټې راهېسې اور لګيدلی دی. د اونۍ په پېل کې بادونو د اور لمبو ته چې خاموشه کیدو ته نږدې، بيرته زور ورکړ. د اطفايي ۲۵ موټر او ۹۰ کارکوونکي شپه او ورځ د اور د خاموشه کولو هڅه کوي. د پنجشنبې په ورځ له څرخي الوتکو څخه هم کار واخيستل شو.
يوازې په پس منظر کې سړی د ونو شنې څوکې ويني. د اور لمبو ځنګل په سپیره دښته بدل کړی دی چې ښاخونه او د تنې پکې تر څو ټنه ايرو لاندې پراته دي. د يوتربوګ ښاروالۍ چارواکو په حواله تر اوسه د اور لمبو ۶۵۶ هکتاره ځنګل له منځه وړی دی.
د اور خاموشه کولو ستونزمن کار
د چهار شنبې په ورځ څرخي الوتکو کابو ۹۰ زره ليتره اوبه پر اور وپاشلې. خو د اور ګل کول ستوزمن ثابتيږي ځکه په دې ساحه کې مرمۍ شتون لري. د اطفايې عمله د ځنګله ساحې ته د داخيدو اجازه نه لري، بلکې يوازې پر نخښه کړل شويو لارو باید پاته شي.
«اور له کنتروله وتلی نه دی»
د اور لګيدنې څخه د ژغورنې د دهليزونو په مرسته نورو ساحو ته د اور لمبو د پراخيدو د مخنيوي هڅه کیږي. له دوشنبې ورځې راهېسې په هدفمنه توګه د کاج ونې پرې کیږي. د براندنبورګ ایالت د طبيعي ساحو د موسسې د معلوماتو په حواله «وضعيت له کنتروله نه دی وتلی.»
د اندازه ګيرۍ د يوه ډرون انځورونه د اور لګيدو ساحه يا نغری او د دود وريځ له پاسه ښکاره کوي. د عکسونو له لارې د اور د پراخيدو په هکله معلومات ترلاسه کيږي. دا عکسونه همدا راز د هوا له لارې د اور په خاموشه کولو کې مرسته کوي چې دا په تيره بيا بهرنيو څنډو ته د اور لمبو د رسیدو د مخنيوي زمينه برابروي.
مهم خبره یې د خپريدو مخنيوی دی
د هوا له لارې د اور کنترولول په تېره بيا د اور د شدت په کمولو کې مرسته کوي. د طبيعو ساحو د موسسې مشر اندرياس مايسن د اور وژنې د ستراتيژۍ په تشريح کولو سره وايي: «په مرکزي برخه کې اور زياتره وخت پر خپل حال پريښوول کیږي.» اطفاييه د اوبو په پاشلو سره هڅه کوي د اور د پراخیدو لارې لندې وساتي څو اور نورو سيمو ته خپور نه شي.
د اور لګېدنې له ساحې څخه د دود وريځو لمر پټ کړی دی او خپل سيوری یې رامنځته کړی دی. دود تر ۳۰ کیلومتره لیرې ساحې پورې د برلين ښار تر څنډو پورې ليدل کیږي. د پنجشنبې په ورځ د براندنبورګ اطفايي وويل چې د پوتسدم او شا او خوا ښارونو اوسیدونکو د دود بوی احساس کړی وو او له دې کبله یې د بيړنۍ مرستې چارواکي خبر کړي ول.
پام وکړئ، ژوند ته مو خطر پیښيدلای شي!
د براندنبورګ ايالت په ډېرو برخو کې د مګړۍ د تودوخې د لوړې درجې او وچوالۍ له کبله د ځنګل د اور اخيستنې خطر لوړ دی. د يوتربوګ د ښاروالۍ د معلوماتو په حواله به د اور خاموشه کولو چارې لا څو ورځې دوام پيدا کړي. د يکشنبې او دوشنبې په ورځو د عسکرو د تمرين په ساحه کې چې د جون له پنځمې نيټې راهېسې ورته ورتلل منع دي، يو شمير مرمۍ هم چاودلي دي.
