پيښه د یوګاندا هيواد د کاراموجا په نوم سيمه کې رامنځ ته شوې ده. دغه بنديان د دې له پاره چې هویت يې پټ ساتل شوی وي، خپلې جامې وښکلي او په لوڅ لپړ حالت کې له زندانه تښتيدلي دي.
هغوی دغه کار ځکه کړی وو چې فکر يې کړی وو د زندان په زيړو جامو کې په اسانۍ پيژندل کيږي. د تيښتې پر وخت، بنديانو د زندان نوکريوال نيولی وو. هغوی د زندان له سلاح کوټ څخه ۱۵ ميله AK-47 ډوله وسلې (کلاشينکوف) او شل مجلې هم له ځانه سره وړي دي. حکومت ويلي دي چې د دغو ۲۱۹ بنديانو د بیرته نیولو هڅې يې پيل کړي.
د يوګاندا د پوځ ویاندې وویل چې د تښتيدلو بندیانو له ډلې څخه دوه تنه يې وژل شوي دي. د فلاويا بائیکواسو په خبره، «دا له زندان څخه د بندیانو د تښتې يوه لويه واقعه ده. تښتيدلي غله ټول لوی او حرفوي مجرمان ول. په هغوی کې قاتلان، ډاکوان او د جنسي تيريو مرتکب مجرمان هم شامل ول.»
د پوځ وياندې هيله څرګنده کړه چې تښتيدلي بندیان به د وسلو د درلودلو سره سره ونیول شي. هغې وويل چې بنديان د شپې په تياره کې تښتيدلي دي: «هغوی ډير وخت درلود چې ځانونه امن سيمو ته ورسوي او ځانونه پټ کړي، خو موږ به هغوی پيدا کړو.» بائيکواسو دغه راز خبرداری ورکړ چې کیدای شي دغه بنديان په سیمه کې د خلکو له کورونو څخه ځان له پاره جامې او نور د اړتيا وړ شیان غلا کړي.
په يوګاندا کې د زندان ماتولو پيښې
د کرونا بحران له پيل راهيسې دا په يوګاندا کې د بندیانو د تيښتې دريمه پيښه ده. ويل کيږي چې بنديان پر کرونا ويروس د اخته کیدو د خطر او د زندان له بد وضعيت څخه د خلاصون په موخه د تیښتو هڅې کوي.
په يوګاندا کې د تيرو پنځو مياشتو په جريان کې د بندیانو شمیر لس سلنه لوړ شوی دی. دې سره د ټولو بندیانو شمیر ۶۵ زرو ته رسيدلی. په نوو بندیانو کې ډيری يې هغه افراد دي چې د کرونا ناروغۍ په تړاو د حکومتي سپارښتنو د نه رعايتولو په دلیل نيول شوي دي.
دویچه وله ا/م.ک.ص./ب.ص.
پر ورته موضوع زموږ له آرشيف څخه يو انځوريز البوم:
«له بدمعاشانو ډک» دوږخ ته ورته د اېل سلوادور زندانونه
د لاتين امريکا د اېل سلوادورهيواد زندانونه له «بدمعاشانو» ډک دي. د حکومت له پاره په زياته د مسلح ډلو د قاتلينو نيول او بيا په زندانونو کي د هغوی اداره کول لويه ستونزه ده. د دغو زندانونو بعضي انځورونه دلته کتلای سئ:
انځور: Reuters/R. Cabezasد لاتين امريکايي هيوادونو زندانونه د نړۍ په تر ټولو ډکو او خطرناکو زندانونو څخه شمېرل کيږي. له دغو هيوادونو څخه د ايل سلوادور هيواد زندانونه زښت ډک دي او پکښي تر اندازې زيات انسانان زنداني دي.
ايل سلوادور هيواد د څو لسيزو راهيسي د مجرمو ډلو د جګړو سره مخامخ دی. په دغه کي هيواد کي بيلي وسله والې مجرمي ډلې د مخدره توکو د بازار پر سر يو د بل سره نښتي کوي. دولتي زندانونه له دغو مجريمينو ډک دي.
ايل سلوادور د مساحت له مخي د منځنۍ امريکا تر ټولو کوچنی خو زيات نفوس لرونکی هيواد دی. د اوسېدونکو انسانانو د شمېر له مخي د نړۍ تر نورو ټولو هيوادونو زيات قتلونه کيږي.
په داسي حال کي چي په ۲۰۱۵ کال په اېل سلوادور هيواد کي هره ورځ اوسطا ۱۸ قتلونه کېدل په ۲۰۱۹ کال دغه شمېر ۳،۶ ته راټيټ سوی وو. د روان ۲۰۲۰ کال د مارچ مياشتي د شمېرو له مخي په دغه هيواد کي د روزانه قتلونو اوسط شمیر و ۲،۱ ته راټيټ سوی دی.
د اېل سلوادو ولسمشر نيب بوکيلې د ۲۰۱۹ کال په جون مياشته کي خپله چوکۍ اشغال کړه. د هغه په وينا په دغه هيواد کي په قتلونو کي کمښت راتلل د هغه د حکومت مهمه لاس ته راوړنه ده. نوموړي د وسله والو ډلو پر ضد د «صفر زغم» پاليسي معرفي کړه.
د «صفر زغم» پاليسۍ له مخي په زندانونو کي د زنداني مجرمو ډلو غړو ته اجازه نه ورکول کيږي چي د چا سره ملاقات وکړي. هغوی ته د موبايل تليفون د کارولو اجازه نسته او شپه او ورځ او ټوله اونۍ په بندو کوټو کي ساتل کيږي.
که په زندان کي امن و امان او آرامي وي، نو بيا زندانيان په استثنايي توګه د ملاقات او پايوازانو سره د ليدني اجازه ترلاسه کوی. حکومت د دې تر څنګ اوس په يوه زندان کي د بيلو مجرمو ډلو د غړو ساتل پېل کړي دي.
د اېل سالوادور د چارواکو په وينا په دغه هيواد کي د قتلونو امرونه تر ۸۰ سلنې په زندانونو کي د بندي مجرمانو له خوا جاري کيږي. بيري سته چي که دغه زندانيان آزاد سي نو به د قتلونو شمېر بېرته زيات سي.
د دغو زندانيانو په ساتنه مؤظف ټول امنيتي چارواکي مجبور دي چي خپل مخونه پټ وساتي ځکه په دې توګه هغوی د بنديانو د ممکنه غچ اخيستنې ځان ساتل غواړي. په تيرو وختونو کي د مجرمو ډلو له خوا د پوليسو څخه د غچ اخيستنې په توګه د هغوی پر کورنيو بريدونه سوي دي.
د اېل سلوادور په زندانونو کي په اصل کي د ۱۸۰۵۱ قيديانو د ساتلو ځای سته. خو دمګړی په دغو زندانونو کي تر ۳۸۰۰۰ څخه زيات زندانيان بند دي.
په دغو زندانونو کي د کرونا ويروس د خپرېدنې ګواښ زښت زيات دی. په تيرو وختونو کي د نامناسبه حالاتو، سختي ګرمۍ او مختلفو ناروغيو له کبله زيات بنديان مړه سوي دي.
