له خیبر پښتونخوا څخه هره ورځ د افغان مهاجرو په سوونو کډې د تورخم له لارې خپل هیواد ته ستنیږي.

په څمکنو کې د وي آر سي، مرکز ته هغه کورنۍ ورځي چې غواړي په دوا طلبه توگه خپل هیواد ته ستانه شي. په دغه مرکز کې پر یو ان اچ سي آر سربیره د د پاکستان د نادرا یا د نفوسو د ثبت احوال ادارې کارکوونکي هم شتون لري او کډوال د یو لړ مراحلو تر تیرولو وروسته د بیرته ستنیدو له پاره سند تر لاسه کوي. له دوی سره د یو ان اچ سي آر له لوري مالي مرسته هم کیږي.

دا چې په خیبر پښتونخوا کې د مهاجرو د بیرته ستنیدو د چارو له پاره یوازې یو مرکز دی نو ډیر شمیر کډوال چې د کور سامان یې په لارۍ موټرو کې بار وي، دې ته اړ کیږي چې کله نا کله د خپل نوبت رارسیدو له پاره څو ورځې انتظار وباسي.

په څمکنو مرکز کې د مهاجرو د متحده عالي شورا د یوه استازي محمد نصیب موسی خیل په وینا یوازي په جولای میاشت کې ۲۳۵۰ کورنۍ چې ۱۱۲۸۴ کسان کیږي خپل وطن ته ستانه شوي دي.

دا چې په څمکنو کې د وې آر سي، یوازیني مرکز ته ډیر افغانان ورځي، نو ځیني مهاجر دا شکایت هم کوي چې هلته د انتظار کوونکو مهاجرو له پاره اړینې اسانتیاوې نه شته.

په پاکستان کې ۱،۵ میلیونه راجستر شوي افغان مهاجر ژوند کوي او د هغو افغانانو شمیر هم تر یو میلیون اړوي چې راجستر شوي نه دي. په پاکستان کې د میشتو راجستر شوو افغان مهاجرو د پاتیدو موده د روان میلادي کال د دسمبر په وروستۍ نیټه پای ته رسیږي.

داسې اټکل کیږي چې تر لوی اختر وروسته به د بیرته ستنیدونکو افغان کډوالو د ارزولو له پاره یو بل مرکز هم په زاخیلو کې پرانیستل شي.

پر راجستر شوو کډوالو سربیره له خیبر پښتونخوا او پاکستان له نورو برخو څخه هره ورځ نوري په سونو هغه کورنۍ هم خپل وطن ته ستنیږي چې په پاکستان کې راجستر شوي نه دي. له دغو مهاجرو سره هیڅ ډول مرستې نه کیږي.

له پاکستانه ستنیدونکي کډوال له افغان حکومته په لومړي سر کې یوازې د یوې سر پناه غوښتنه کوي. خو که چیرې په پاکستان کې د روان کال تر پایه وروسته د افغان کډوالو د پاتیدو نېټه و نه غځول شي نو ښایي افغان حکومت به د دې وړتیا و نه لري چې دومره ډیرو ستنو شوو کډوالو ته خدمات وړاندي کړي.

دغه مهاجر د خوست او پکتیکا ولایت په ولسوالیو کې له خلکو او همداشان په یوه کمپ کې اوسیږي.

چارواکي خوست ته د کډه شوو دغو کسانو شمیر شا او خوا ۳۰ زره کورنۍ اټکلوي.

یوازې د خوست په جنوب کې د گربز ولسوالۍ په گلان نومې کمپ کې لس زره کورنۍ اوسیږي.

همداشان د خوست په گاونډوي ولایت پکتیکا کې هم زرونو کورنۍ اوسیږي.

د خوست او پکتیکا خلک له دغو بې ځایه شوو کسانو سره دواطلبانه مرستې کوي. دوی تش لاس دغو سیمو ته ورغلي او هر څه ترې په شمالي وزیرستان کې پاتې شوي.

افغان چارواکو له دغو کسانو سره «تر خپل وسه بورې» مرستې کړي او هغوی ته د نړیوالو مرستو د راجلبولو په هڅه کې دي.

اوس هم ډیر شمیر بې ځایه شوي کسان په دې گرمه هوا کې په خیمو کې ورځې شپې سبا کوي.

پاکستان له دغو کډوالو څخه غوښتي چې بیرته خپل هیواد ته وروگرځي، خو هغوی وایي چې هلته هر څه وران دي، کورونه، بازارونه او باغونه یې نشته. بیرته له تلو څخه هم په ویره کې دي.

ځینې خلکو ځان ته اوس د خیمو پر ځای خټین کورونه جوړ کړي دي او په هغې کې مېشت دي.

د خوست ځايي چارواکي وايي چې پاليسي يې دا ده، چې تر څو پورې دا کډوال وغواړي دلته پاتې شي، دوى ورته د اوسيدو اجازه ورکوي.

په پکتيکا ولايت کې هم له پنځو زرو زياتې کورنۍ د شمالي وزيرستان کډوال ميشت دي، چې د خلکو او چارواکو په وينا تر اوسه دلته په امن کې اوسيږي.

په عین وخت کې په پاکستان کې مېشتو افغان مهاجرو باندې فشار زیات شوې دی چې خپل وطن ته ستانه شي. په دې ترڅ کې د افغانستان د کډوالو او بیا راستنیدو چارو وزارت او په پیښور کې افغان قونسلگرۍ د «خپل وطن گل وطن» په نوم هم یو کمپاین پیل کړې، څو کډوال په خپله خوښه وطن ته ولاړ شي.