د ریاض او تهران تر منځ اړیکي نوري هم پر سړېدو دي. د سعودي عربستان ولیعهد ویلي دي که چیري ایران خپل اتومي پروګرام د پوځي موخو له پاره استعمال کړي، نو دوی به هم اتومي بم جوړ کړي.
اعلان
د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان، تهران ته سخت ګواښونه کړي دي: «سعودي عربستان نه غواړي کوم اتومي بم ولري، خو په دې کې هیڅ شک نه شته چې که چیرې ایران یو اتومي بم جوړوي، نو موږ به هم څومره ژر چې امکان ولري دغه کار وکړو.»
خبري آژانسونو دغه خبرې له هغې مرکې څخه راخیستي دي چې دي محمد بن سلمان له امریکایي تلویزوني چینل سي بي اس، سره کړې ده او په پام کې ده چې بشپړه مرکه ژر خپره شي.
له هتلر سره پرتله کول
د سعودي ولیعهد په منځني ختیځ کې د ایران د روحاني مشر آیت الله خامنه اي، د قدرت لمن د پراخیدو سیاست هماغه سیاست ته ورته بولي چې یو وخت هتلر په اروپا کې تر لاسه کړی وو. د هغه په خبره خامنه اي، غواړي «په منځني ختیځ کې خپله پروژه داسې تعقیب کړي، لکه هتلر چې هغه مهال پراخول غوښتل». د هغه په خبره ډیر هیوادونه هغه مهال د هتلر له لوري رامنځ ته کیدونکی خطر کم اټکل کړ، خو «زه نه غواړم چې په منځني ختیځ کې دغه کار وشي.»
سي بي اس، د یکشنبې په ورځ د سعودي عربستان له ولیعهد سره تر سره شوې دغه بشپړه مرکه خپروي. په پام کې ده چې د راتلونکې سه شنبې په ورځ محمد بن سلمان، په سپینه ماڼۍ کې د امریکا متحدو ایالاتو له ولسمشر دونالد ترمپ سره وویني. واشنګټن او ریاض په ۲۰۱۷م کال کې د ترمپ د کاري دورې له پیلیدو راهیسې یو بل ته بیا ډیر نزدې شوي دي.
د ترمپ له پاره مهم شریک
ترمپ سعودي عربستان ته د خپل ګډ دښمن ایران پر وړاندې د یوه مهم شریک په سترګه ګوري. د متحده ایالاتو ولسمشر نه یوازې پر ایران باندي د سوریې او یمن په کړکیچونو کې د خپل نقش له کبله تور لگوي، بلکې له ایران سره شوی اتومي تړون هم ردوي. د باراک اوباما، د ولسمشرۍ پر مهال له ایران سره د اتومي پروګرام په هکله یو تړون لاسلیک شوی وو.
محمد بن سلمان تر وليعهد ټاکل کېدو وروسته خپل دريم بهرنۍ سفر امريکا متحدو ايالاتو ته کوي. د روانې میاشتې په سر کې هغه لومړی مصر او بیا بریتانيا ته سفر کړی وو. هغه په سعودي عربستان کې اساسي اصلاحات پیل کړي دي.
زموږ له آرشیف څخه:
په سعودي عربستان کي کوم بدلونونه راغلي او کوم راروان دي؟
د سعودي عربستان پادشاه سلمان او د هغه ۳۲ کلن زوی شهزاده محمد په ۲۰۱۷ م کال کې د شاهي کورنۍ له خوا رایج کړای شويو په کلونو پخواني قوانين، ټولنیز دودونه او د کاروبار کولو دودیزو طریقو کې د بدلون راوسته. دغه دواړه شخصیتونه اوس پر ځوان نسل تکیه کوي چې د بدلون هیله لري او له مالي فساد څخه هم په تنګ راغلي دي.
انځور: Reuters/F. Al Nasser
ښځو ته د موټر چلونې اجازه
د همدې کال په سپتمبر میاشت کې حکومت د ښځو پر موټر چلونې د بندیز لیري کولو اعلان وکړ. سعودي عربستان د نړۍ هغه یوازنی هیواد وو چیرې چې د ښځو پر موټر چلونې بندیز لګول شوی وو. له ۱۹۹۰ م کال راهیسې به هغه ټولنیز فعالان نیول کیدل چې د ښځو د موټر چلونې حق له پاره به یې غږ پورته کاوه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/H. Jamali
د موټر چلونې لائسنس یا اجازتنامه
په ۲۰۱۸ م کال کې به ښځو ته د موټر چلونې لائسنس یا اجازنتامې د ورکړې لړۍ پيل شي. تر هغې وروسته به دوی د موټر تر څنګ د موټرسائکل د چلونې اجازه هم ترلاسه کړي. دا په ځانګړي توګه د سعودي عربستان د هغو ښځو له پاره یو ډیر لوی بدلون دی چې د هر کار له پاره پر نارينه و تکیه کوي.
انځور: Getty Images/J. Pix
سټیډیم یا لوبغالي ته د ورتګ اجازت
په ۲۰۱۸ م کال کې به ښځې اجازه ولري چې په سټیډیم یا لوبغالي کې د ورزشي لوبو د سیالیو ننداره وکړي. په سټیډیم کې به د ښځو له پاره مشخص ځای موجود وي. په ۲۰۱۷ م کال کې محمد بن سلمان د ولس د غبرګون معلومولو له پاره په ریاض کې ښځو ته سټیدیم ته ورتګ اجازه ورکړه، چیرې چې د ملي ورځې په مناسبت مراسم ترسره کیدل.
انځور: Getty Images/AFP/F. Nureldine
سنیما
وروسته له ۳۵ کلونو څخه په سعودي عربستان کې یو وار بیا سنیما فعالیږي. په ۱۹۸۰ لسیزه کې سنیماګانې بندې شوې وې. د دې هیواد ډیر شمیر علماء د فلمونو لیدل ګناه ګڼي. د ۲۰۱۸ م کال په مارچ میاشت کې به سنیماګانې خپل فعالیت پيل کړي. مخکې تر دې به سعودی اتباع بحرین یا دوبئ ته پر لویې پردې د فلمونو د لیدو له پاره ورتلل.
انځور: picture-alliance/dpa/TASS/A. Demianchuk
کانسرت
په ۲۰۱۷ م کال کې ریپر نیلي او ګیمز آف تهرونز، دو هنرمندانو له سعودي عربستان څخه لیدنه وکړه. جان تراولتا، هم دغه هیواد ته تللی وو چیرې چې هغه له خپلو مینه والو سره ولیدل او د امریکا متحده ایالاتو د فلمي صنعت په اړه یې ورسره خبرې وکړې.
انځور: Getty Images/AFP/A. Hilabi
سیاحت او بکیني
سعودي عربستان به په ۲۰۱۸ م کال کې د سیاحتي ویزو د ورکړې لړۍ پيل کړي. نوموړی هیواد د یوه داسې سیاحتي سیمې د جوړونې اراده لري چیرې چې به د جامو یا لباس اړوند د سعودي عربستان سخت قوانين نه نافذ کیږي. د سعودي شهزاده محمد بن سلمان ویلي دي چې سعودي عربستان باید د «معتدله اسلام» پر لور را وګرځي.