د سه شنبې په ورځ (د ۲۰۱۶ کال د دسمبر ۲۰مه نېټه) د آلمان په پلازمېنه کي د بيلو اديانو پيرويانو یوه ګډه د وير غونډه جوړه کړه. دغه غونډه چي د برلين پر کرسمس بازار د يو لارۍ موټر د بريد څخه يوه ورځ وروسته جوړه سوې وه، پکښي د پيښي د قربانيانو د کورنيو او د ژوبل سوو کسانو د روغتيا له پاره دعاوي وسوې.
دغه وير غونډه په پلازمېنه برلين کي هغه بازار ته نژدې په واقع يوه کليسا کي جوړه سوې وه چيري چي د دوشنبې په ورځ د يوې لارۍ موټر په مرسته ۱۲ انسانان ووژل سول او ۴۸ نور ژوبل کړل سول. د ۱۸ ژوبل سوو کسانو روغتيايي حالت د اندېښنې وړ بلل سوی دی.
د نورو ګډونوالو تر څنګ د آلمان صدراعظمه انګلا مېرکل هم دغې وير غونډي ته ورغلې وه. په نورو ګډونوالو کي د آلمان ولسمشر يوآخيم ګاوک، د برلين برحال ښاروال ميشايل ميولر او يو شمېر نورو سياستوالو هم ګډون کړی ؤ. په ټوليزه توګه په دغه وير غونډه کي تقريبا ۸۰۰ انسانانو ګډون وکړ.
د مارټين ګومر به نوم د مسيحي دين يو عالم د وينا پر وخت وويل: «موږ راټول سوي يو چي د خپل خالق مخ ته خپل غم او خپل سوالونه وړاندي کړو.»
په برلين کي د کاتوليکي کليسا اُسقف مارکوس ډريونګه هم په دغه وير غونډه کي ګډون کړی ؤ. نوموړي د برلين پر کرسمس بازار بريد يو «ترهګر بريد» ياد کړ. ډريونګه وويل چي دغه ډول ترهګر بريدونه وروسته بايد چي زموږ ټولنه لا سره نژدې سي. هغه وويل: «که موږ سره ليري سو نو به دا د ترهګرۍ بريا وي.» دغه اُسقف زياته کړه: «موږ به هيڅ چا ته اجازه ورنه کړو چي موږ و غير بشري عمل ته وهڅوي.»
د دې څخه تر مخه د آلمان د کورنيو چارو وزیر توماس ديميزير خبري کانفرانس ته وويل چي د برلين په بريد کي د ژول سوو ۴۸ کسانو څخه د ۱۸ کسانو وضعه ډېره خرابه ده. نوموړي وويل چي د پښي په تړاو په زيات سرأت سره پلټنې روانې دي.
د سه شنبې په ماښام رسنيو داسي خبرونه هم ورکړل چي ګواکي امنيتي چارواکو ويلي چي ښايي نيول سوی کس اصلي بريدګر نه وي. د چارواکو په وينا نيول سوی کس په پاکستان زېږېدلی او په آلمان کي يې د پناه غوښتنه کړې وه. خو ويل سوي چي دغه کس په پيښه کي د هر ډول لاس درلودلو څخه انکار کړی دی.
د آلمان د wdr راډيو په يو راپور کي د چارواکو له وينا وويل سول چي کله چي تورن کس په برلين کي ونيول سو نو د هغه پر جامو د وينو هيڅ ډول نخښې نه وې موجودي. دا په داسي حال کي چي د لارۍ موټر اصلي موټروان په په لوی احتمال په ډزو وژل سوی او که نيول سوی کس د هغه ويشتونکی وای نو به يې پر جامو د وينو نخښي نښانې وای.
د برلين د پيښي د تېرېدو څخه ۲۴ ساعته وروسته لا هم نه وه څرګنده چي بريد چا کړی، لاملونه يې څه ول او دا چي د موټروان په وژنه کي په کار اچول سوې وسله چيري ده. د دې تر څنګ يو شمېر سوالونه د ۲۴ ساعتونو تېرېدو باوجوده لا نه ول جواب سوي.
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم:
په آلمان کې ترهگریزو پیښو ته کتنه
تر اوسه پورې لا په برلین کې د رامنځ ته شوې پیښي په اړه معلومات نه سته چي ايا دا يو ترهگریز عمل دی که نه. خو له ډیرې مودې راهیسې آلمان د ترهگرو بریدونو تر هدف لاندي دی. په انځورونو کې په آلمان کې شوو پیښو ته کتنه شوې ده. انځور: picture-alliance/dpa/A. Gebert د ۲۰۱۶م کال اکتوبر میاشت، لايپڅیگ سوریایي جبار البکر وروسته له هغې پولیسو ونیو چې د خپل هیواد خلکو یې پولیسو ته خبر ورکړ. دغه ۲۲ کلن چاودیدونکي توکي چمتو کړي وو او د پولیسو د وینا له مخې غوښتل یې د برلین په هوایي ډگر برید وکړي. البکر، تر نیول کیدو لږ څه وروسته په لایپڅیگ کې په زندان کې خپل ځان وواژه.
انځور: Polizei Sachsen د ۲۰۱۶م کال د جولای ۲۴، انسبخ د موسیقۍ د یوه فیستوال دخلي دروازې تر څنگ د محمد د. په نوم یوه سوریایي مهاجر خپلو چاودیدونکو توکو ته انفجار ورکړ او ډیر شمیر کسان یې ټپیان کړل. دغه کس داعش ته اوښتی وو. ویل شوي دي چې دغه کس چې روحي ناروغه هم وو د چاودنې دمخه پورې یې د موبایل تلیفون له لارې سپارښتنې تر لاسه کولې. تندلارې ډلې «اسلامي دولت» یا داعش د دغه برید مسوولیت پر غاړه واخیست.
انځور: picture alliance/AP Photo/D. Karmann د ۲۰۱۶م کال د جولای ۱۸، وورڅبورگ یوه ۱۷ کلن افغان مهاجر په یوه اورگاډي کې د تبر او چړې په واسطه پر مسافرینو برید وکړ. په برید کې یو شمیر کسان ټپیان شول چې د ځینو روغتیايي وضعیت مرگونی وو. برید کوونکی د تیښتې پر مهال د پولیسو له لوري ووژل شو. د دغه برید انگیزه هم تندلارتوب ته رسیده او برید کوونکي په دې اړه یوه ویدیویي پیغام کې څرگندونې کړې وې. داعش د دغه برید مسوولیت ومانه. څیړونکي پر دې آند دي ښایي دغه کس پخپله تندلاری شوی وي.
انځور: picture-alliance/dpa/K. J. Hildenbrand د ۲۰۱۶م کال د می میاشت، دوسلدورف د تندلارې ډلې «اسلامي دولت» یا داعش درې شکمن غړي، په نارد راین ویستفالن، برانبورگ او بادن ووتمبېرگ کې ونیول شول. چارواکو اټکل کاوه چې دغو درو کسانو په پاریس کې د بندي څلورم تندلاري سره د آلمان د دوسلدورف په مشهور زاړه ښار کې د برید پلان لاره.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Hitij د ۲۰۱۶م کال اپریل میاشت، ایسن د المان په ایسن ښار کې د سیکهانو د عبادت ځای په یوه دخلي دروازه کې د چاودیدونکو موادو د چاودنې په ترڅ کې درې تنه ټپیان شول. یو کس سخت ټپي شوی وو. نیول شوي شکمن عاملین تنکي ځوانان ول، چې له سلفیانو سره یې اړیکي درلودې.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Kusch د ۲۰۱۶م کال د فبرورۍ میاشت، هانوور ۱۵ کلنې مراکش الاصله آلمانۍ صفیه س. د هانوور د ریل گاډو په عمومي تمځای کې پر پولیس باندې د چړې برید وکړ. دغه پولیس سخت ټپي شو چې بیا وروسته یې جراحي عملیات تر سره کړل. د پولیسو د معلوماتو له مخې دغې ۱۵ کلنې غوښتل چې په سوریه کې د تندلارې ډلې «اسلامي دولت» یا داعش سره یو ځای شي.
انځور: Polizei د ۲۰۱۶م کال د فبروري میاشت، برلین پولیسو د یوې شکمنې تروریستي شبکې په هکله معلومات تر لاسه کړل او په یوه وخت کې يې په برلین، نارد راین ویستفالن او نیدرزاکس کې چاپې ووهلي. زیاته شوې وه چې څلورو شکمنو الجیریايي اتباعو په برلین کې یو برید پلان کړی وو. چې د معلوماتو له مخې دغه پلان په لومړنیو مراحلو کې شنډ کړی شو.
انځور: Reuters/F. Bensch د ۲۰۱۵م کال د اپریل میاشت، اوبر اورزل د هیسن پولیسو په اوبر اورزل کې یوه شکمن ښځه او خاوند چې سلفیستي شالید یې لاره ونیول چې په یوه برید د پلانولو شک پرې شوی وو. د برید هدف احتمالا د بایسکل ځغلونې یوه سیالي وه چې پولیس د هغه د لغوه کولو اعلان وکړ. د دغې جوړې د کور په تهکاوۍ کې تحقیق کوونکو داسې مواد موندلي وو چې بمب جوړولو کې ترې کار اخیستل کیده.
انځور: picture-alliance/dpa/A. Dedert