۱۵ کلنه ملاله یوسفزۍ چې د پاکستاني طالبانو له یوه برید څخه ژوندې پاتې شوې، غواړي خپل یاداښتونه د کاغذ پر مخ ولیکي. د رپوټونو له مخې د دغه کتاب لیکلو له پاره به هغه درې میلیونه امریکایي ډالر تر لاسه کړي.

د فرانسې خبري آژانس د نوموړي کتاب د ناشرینو په حواله لیکلي دي چې دغه کتاب به په روان کال کې نشر ته ته ورسپارل شي. دغه کتاب «I am Malala» نومیږي.

د ۲۰۱۲م کال د اکتوبر میاشتې نهمه نیټه ده. ملاله د ښوونځي د نورو نجونو سره په موټر کې ناسته ده. خو د هغوی موټر د طالبانو له لوري درول کیږي. یو تن طالب موټر ته ورپورته کیږي او وایي: «په تاسو کې ملاله څوک ده؟ که چیرې خوله نه پرانیزﺉ نو تاسو ټول وژنو!»

ملاله پیژندل کیږي او د یوه وسله وال له لوري په سر ویشتل کیږي. هغه ډیره سخته ټپي کیږي، خو ژوندۍ پاتې کیږي. د ملالۍ لومړنۍ درملنه په پاکستان کې وشوه، خو بیا د نورو عملیاتونو له پاره د بریتانیې د برمنګهم ښار ته یوړل شوه. اوس د هغې روغتیایي وضعه ښه ده او ښوونځي ته یې تګ پیل کړی دی.

تر ټپي کیدو څو ورځې وروسته ملاله یوسفزۍ، د یوې ځانګړې الوتکې پواسطه د بریتانیې برمنګهم ښار ته د درملنې له پاره راوستل شوه. په دغه روغتون کې د هغې څو جراحي عملیاته تر سره شول او اوس له روغتون څخه کور ته تللې ده.

د ملالۍ د ټپې کیدو وروسته د پاکستان په بیلا بیلو ښارونو کې د هغې سره د خواخوږۍ د څرګندولو له پاره بیلا بیلې غونډې تر سره شوې او پر هغې شوی برید په سختو ټکو کې وغندل شو.

ملاله وایي، هیله منده ده، چې کتاب یې په ټوله نړۍ کې ولوستل شي او لوستونکي پر دې پوه شي چې د ځینو ماشومانو له پاره د تعلیم حاصلول څومره ستونزمن کار دی. په افغانستان کې هم د ملاله یوسفزۍ د روغتیا له پاره په ښوونځیو کې دعاګانې شوې وې.

ملاله یوسفزې ته د با جرات نجلۍ خطاب کيږي. د «ټایمز» مجلې هغې ته په ۲۱۰۲م کال کې تر اوباما وروسته په نړۍ کې د دویم شخصیت لقب ورکړی دی. ملاله د نوبل سولې جایزې ته هم نومول شوې ده. پر دې سربیره د ملګرو ملتونو له لوري د نوامبر د میاشتې لسمه نیټه «د ملالۍ د ورځ» په نوم نومول شوې ده.

ملګرو ملتونو د جولايي ۱۲ چې د ملاله یوسفزۍ د زیږیدنې نیټه ده، د «ملالې د ورځې» په توګه ونوموله. د قبایلي سیمې سوات څخه دغه نجلۍ د طالبانو د تیر کال له یوې خونړۍ حملې څخه ژوندۍ پاتې شوه. هغې د ملګرو ملتونو په مقر کې د یوې وینا په ترڅ کې وویل: «یو ماشوم، یو ښوونکی، یو قلم او یو کتاب نړۍ ته بدلون ورکولای شي.»

ملاله یوسفزۍ د ملګرو ملتونو په مقر کې په داسې حال کې چې د هغه سازمان عمومي منشي بان کي مون او د نړۍ له مختلفو هیوادونو څخه د ځوانانو استازو ګډون درلود، په خپلې وینا کې د نړۍ د ټولو ماشومانو له پاره د وړیا زده کړې غږ وکړ.

ملالې د ملگرو ملتونو د ځوانانو اسامبلی ته وویل: «راځې چې خپل قلم او خپل کتاب په لاس کې واخلو، دا زموږ تر ټولو پیاوړې وسله ده. یو ماشوم، یو ښوونکی، یو قلم او یو کتاب کولای شي چې نړۍ ته بدلون ورکړي. زده کړې د حل یوازینې لار ده.»

ملالې دغه راز د نړۍ له دولتونو څخه وغوښتل چې د زده کړو ضمانت وکړي.

د بریتانیا پخوانی صدراعظم ګوردن براون، چې اوس د ښوونی او روزنی له پاره د ملګرو ملتونو ځانګړی استازی دی او د «ملالې د ورځې» بندوبست یې کړی وو، وویل: «دغه احساس لرونکي او اخلاقي نجلۍ چې سخته ټپی شوې وه، اوس په یوه پیاوړي سبمول بدله شوې ده.»

ملالې څلور کاله مخکې، چې کابو یوولس کلنه وه په خپل فعالیت پیل وکړ. هغه ډیر ژر د طالبانو له قهر او غوسی سره مخامخ شوه.

ملاله یوسفزۍ د سوات په سیمه کې ژوند کاوه. هغې د خپلو خلکو، په خاصه توګه د نجونو او ښځو د وضعیت په هکله مقالې لیکلی او په خپل وېبلاګ کې یې خپرولې.

د ۲۰۱۲ کال د اکتوبر نهمه وه. ملاله له خپلو نورو همزولو سره د ښونځي په یوه مني بس موټر کې سپره وه. په ناڅاپی توګه وسلوالو طالبانو د هغوی د سپرلې موټر ودراوه. یو تن له هغو څخه موټر ته وخوت او په غوسې سره یې غږ وکړ: «ووایی چې ستاسو له ډلې څخه ملاله څوک ده؟ که چیرې شور ماشور او یا مو چیغې وکړې، تاسې ټول به ووژنم.»

ملاله د ښونځي د نجونو په منځ کې پیژندل کیږي. پر هغې باندې ډزې کیږي او په سر کې ډیره سخته ټپي کیږي. خو هغه له خونړۍ حملې څخه ژوندۍ پاتې کیږي.

پاکستاني طالبانو وروسته له هغې چې د ملالې د وژلو قصد یې وکړ، په یوې وینا پاڼه کې هغه د «غرب جاسوسه» وګڼله.

طالبانو په خپلې یوې وینا پاڼه کې اعلان وکړ: «اسلام د دښمن د جاسوس د وژلو اجازه کړې ده.» په همدې وجه هغوی د ملالې د وژلو قصد وکړ. خو د ملالې د وطن د ماشومانو په شمول د نړۍ ټولو ماشومانو د هغې د روغتیا له پاره د دعا لاسونه پورته کړي دي.