د پروتستانتي کلیسا یوې ویاندې خبري آژانس(epd) ته ویلي دي، چي دغه پلان د جرمني د کورنیو چارو د وزارت له خوا تایید سوی دی. په خبره یې د «اوسنابروک د پوهنتون اسلامي عالمان غواړي د مسجدونو او اسلامي ټولنو د اتحادیو سره یوځای داسي یوه اتحادیه تاسیس کړي، کومه چي به بیا په گډه سره د ملایانو او دیني پرسونل د تعلیم او تربیې پر یوه ماډل باندي کار وکړي.»
د آلمانۍ نویه اوسنابروک ورځپاڼي (NOZ) په حواله دغه گډه اتحادیه به د دولت له خوا تمویلیږي. په پلان کي ده، چي د جرمني د ۲۰۲۰ م کال په بودجه کي به چي راتلونکې اوونۍ به تصویب سي، د ملایانو د روزني او ښوني په خاطر ۴۰۰۰۰۰ یورو اختصاص سي.
د دې کار انگیزه داده چي د جرمني حکومت د ډیره وخته څخه پر ملایانو باندي د ډیر خارجي نفوذ له کبله تشویش لري. د جرمني د تقریبأ ۴،۵ ملیونو مسلمانانو له جملې څخه څه ناڅه درې ملیونه یې ترکي الاصله دي. د هغوی په مسجدونو کي اکثریت ملایان خپله په ترکیه کي تربیه او تمویلیږي او بیا جرمني ته رالیږل کیږي چې مسؤلیت یې بیا د ترکۍ اتحادیې (ډېبیت- DITIB ) پرغاړه دی.
خو د هغوی پر ژبني او کلتوري نابلدۍ او خنډونو سربیره ډیر ملایانو د جرمني د حکومت پر ځای د ترکیې حکومت ته د مکلفیت درلودلو احساس کوي. ځکه نو د جرمني حکومت له ډیره وخته راهيسې پر دې باندي فکر کوي، چي هغوی څنگه له دغه خارجي نفوذ څخه خلاص کړي.
د افريقا نهه د پام وړ مسجدونه
په سينگال کې د لويدیځې افريقا تر ټولو ستر مسجد پرانيستل شو. په دغه لويه وچه کې يو شمير مذهبي ودانۍ موجودې دي چې له ۶۷۰م کاله نيولې تر ۲۰۱۹م کال پورې د هرې معماري دورې نمونې پکښې ليدل کيږي.
انځور: Getty Images/R. Kramdi
مسالکل جنان مسجد، سېنېگال
د ۳۳ ميليونه ډالرو په لگښت دا مسجد د ۲۰۱۹م کال په سپتمبر مياشت کې بشپړه شو. دا د لويديځې افريقا تر ټولو ستر مجسد دی چې ۱۵۰۰۰ کسان یې په دننه کې او ۱۵۰۰۰نور يې دباندې په ساحه يا حويلۍ کې ځاېيږي. دا مسجد د مريديه طريقې د پیروانو له خوا جوړ شوی دی او نوم یې د دې څانگې د مشر شيخ امادو بامبا مباکه له يوه نظم څخه اخيستل شوی دی.
انځور: AFP/SEYLLOU
د قيروان ستر جومات، تونس
دا پرتمين مسجد د اسلامي نړۍ د قديمو عبادتځایونو څخه يو دی او احتمالاً د افريقا تر ټولو زوړ مسجد دی. دا مسجد په ۶۷۰م کال کې عرب جنرال عقبه ابن نافع جوړ کړی او د معمارۍ طرز یې له اسلام څخه د مخه، د رومن او بيزانتيني مهندسۍ اغیزې لري. دا د تونس په شمالي صحرا کې په قيروان سيمه کې دی. دغه سيمه د يونيسکو له خوا د نړيوال ميراث په توگه درجه بندي شوې ده.
انځور: Imago/Panthermedia
لارابانکا مسجد، گانا
د لويديځې افريقا د مکې په نوم شهرت لرونکی دا مسجد د گانا په لارابانکا کې د سوډان د مهندسۍ پر طرز جوړ دی. دا مسجد چې په ۱۴۱۲م کال کې جوړ شوی د گانا تر ټولو قديمي مسجد دی او د لويديځې افریقا په زړو جوماتونو کې شميرل کيږي.
انځور: Imago/UIG
د توبا ستر مسجد، سېنېگال
د توبا د دې ستر مسجد د جوړيدو چارې په ۱۸۸۷م کال کې د مريديه طریقې د بنسټ ايښوونکي صوفي امادو بامبا له خوا پېل شوې وې خو دا مسجد په رسمي توگه په ۱۹۶۳م کال کې هم لا نو وو بشپړه شوی. بامبا په ۱۹۲۷م کال کې ومړ او په همدې مسجد کې خاورو ته وسپارل شو چې د هغه د پیروانو له خوا چلول کيږي. دا د نړۍ له ښکلو جوماتونو څخه يو بلل کيږي.
انځور: Imago Images
د جینيه ستر جامع مسجد، مالي
د جينيه ستر جومات د خټينو خښتو د نړۍ تر ټولو ستره ودانۍ ده. دا په ۱۹۰۷م کال کې په يوه څانگړي طرز جوړ شوی دی. هر کال د جينيه ټول وگړي د يوې میلې په ترڅ کې دې مسجد ته د طبيعي اغیزو له کبله رسېدلي زيانونه ترميموي. په دغه ميله کې موسيقي او خواړه هم وي.
انځور: Getty Images/AFP/M. Cattani
د ابوجا ملي مسجد، نايجيريا
دا ښکلی جومات په ۱۹۸۴م کال کې جوړ شوی دی او د نايجيريا ملي جومات دی. که څه هم چې دا مسجد د نايجيريا د مسلمانانو له پاره جوړ شوی خو د مسجد دروازې د لمونځونو د وختو پرته د غير مسلمانانو پرمخ هم پرانيستي وي.
انځور: Imago Images/F. Stark
د يوگندا ملي مسجد
د يوگندا دا مسجد چې د جوړيدو چارې یې په ۲۰۰۶م کال کې بشپړې شوې، د عصري معمارۍ يوه بيلگه ده. د ليبيا پخواني ولسمشر معمر القدافي په کمپالا ښار کې د دې مسجد د جوړولو لارښوونه کړې وه او د هغه په نوم نومول شوی دی خو د نوموړي تر مړينې وروسته یې نوم تغير کړل شو.
انځور: Imago/UIG
حسن الثاني مسجد، مراکش
د حسن الثاني په نوم دا مسجد چې د جوړيدو چارې یې په ۱۹۹۳م کال کې پای ته رسېدلې وې، تر دې وروستيو پورې د افريقا د لویې وچې تر ټولو او نړۍ دريم ستر جومات وو. دا مسجد د مراکش د پخواني پاچا حسن الثاني د ۶۰ کليزې په وياړ جوړ شوی وو. د دې مسجد موقعيت چې په بحر کې پروت دی د قرآن پاک د دې آيت استازيتوب کوي چې د الله تعالې تاج وتخت پر اوبو جوړ دی.
انځور: picture alliance/Arco Images
جامع الجزايز، الجزاير
دا مسجد د الجزاير د ستر جومات په نوم هم شهرت لري او د جوړيدو چارو ېې اوه کاله موده ونيوله. دا جومات چې ۹۱۵ ميليونه يورو لگښت پرې راغلې سږ کال پرانيستل شو. د دې مسجد تعمير يوه نړيواله چاره وه: مالي تمويل یې الجزاير کړی، طرحه یې آلماني مهندسانو وړاندې کړې وه او د جوړيدو چارې یې يوه چينايي شرکت پر غاړه اخيستې وې.