همدارنګه د روان میلادي کال له پیل څخه د اګست تر اومې نیټې پورې ۱۷۲ مرستندویانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.
ملګرو ملتونو ویلي دي چې د دا ډول پيښو له ثتیدو راهیسې هیڅکله هم په یوه کال کې د ۲۰۲۳م کال په څیر په دومره لوړ شمیر کې مرستندویان د خپلو دندو ترسره کولو پر مهال نه دي وژل شوي.
د ملګرو ملتونو سازمان هر کال دغه شمیرې د اګست مياشتي پر ۱۹ د بشري مرستو د نړیوالې ورځې په مناسبت خپروي.
د ملګرو ملتونو سازمان ولي دي چې اکثره قربانیان د نوموړي سازمان سیمه ایز کارمندان ول. حتی په غزې تړانګه کې هم همداسې وه. د دغه سازمان په حواله ډیر شمیر وژل شوو مرستندویانو په غزه کې د اسرائیل د هوایي بریدونو پر مهال خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.
همدارنګه په سوډان او سویلي سوډان کې شخړې هم په ۲۰۲۳ او ۲۰۲۴ کلونو کې د دغو تلفاتو په زیاتیدو کې نقش لري.
په افغانستان کې وضعیت څنګه دی؟
اوچا ویلي دي چې اوس ۳۵۰۰۰ مرستندویان د افغانستان په تر ټولو لیري پرتو سیمو کې خلکو ته مرستې رسوي.
نوموړي سازمان ویلي دي چې افغانستان له ډیرې مودې راهیسې د مرستندیانو له پاره یو له خطرناکو هیوادونو څخه وو او غالباً د مرستندویانو له پاره یو له پنځو خطرناکو سیمو څخه شمیرل کیږي.
د نوموړي سازمان په حواله که څه هم د ۲۰۲۱م کال له اګست مياشتي وروسته په دغه هیواد کې تاوتریخوالی کم شوی دی، خو مرستندیان له جدي ننګونو سره مخامخ دي.
اوچا ویلي دي چې د افغانستان خلکو ته د مرستو رسولو له پاره یوازې ۲۵ سلنه بودیجه تامينه شوې ده او اړمنو کسانو ته د مرستو رسولو له پاره یې د لا زیاتو مالي مرستو غوښتنه کړې ده.
آژانسونه: ش.ن/ ن.ز
د حماس او اسلامي جهاد توغنديز بریدونه او د اسرائیل جواب
د فلسطینیانو د کورونو د تخلیه کولو په اړه د اسرائيل محکمې د حکم پر وړاندي اعتراض او پر مظاهره کوونکو باندي د پولیسو یرغل. د اسرائيل او فلسطینيانو نیمه ملېشو ترمنځ په تیرو دوو کلونو کي تر ټولو شدیده نظامي جګړه.
انځور: AnAs Baba/AFP/Getty Images
په بیت المقدس کي مظاهرې
د بیت المقدس په ختیځ کي د شیخ جراح په سیمه کي د فلسطینیانو د کورونو د تخلیه کولو په اړه د اسرائيل د محکمې د حکم پر وړاندي مظاهرې په زورزیاتي واوښتې او د پولیسو او مظاهره کوونکو ترمنځ د اخ وډب سبب سوې، چی ډېر کسان پکښي زخمیان سول.
انځور: Mahmoud Illean/AP Photo/picture alliance
د غنمنو پر کروندو برید
د اسرائيل په جنوب کي د نیرعام د غنمنو په کرونده کي اورلګیدنه، په بیت المقدس کي د مظاهرو سره سم رامنځته سوه. د دغي اورلګیدني علت هغه په لاس جوړسوي بالونونه دي چي د غزې له تراډي څخه د اسرائيل خواته استول کیږي.
انځور: Amir Cohen/REUTERS
تر سرې کرښي تیریدل
د اسرائيل پر خاوره د لسو راکټونو تر فیرکیدو وروسته چي د فلسطین د اسلامي مقاومت نظامي څانګي یې مسؤلیت پر غاړه اخیستی، د اسرائيل صدراعظم وعده ورکړې چي له هغوی څخه به سخت غچ واخلي. بنیامین نتانیاهو، د حماس ډله پر بیت المقدس باندي د راکټي بریدونو په کولو سره تر سرې کرښي په اوښتلو تورنوي او ژمنه یې کړې چي د هغوی دغه اقدام ته به سخت او قاطع جواب ورکړي.
انځور: Claire Gounon/AFP
د ۱۳ پوړیزي ودانۍ بمبار
د اسرائيل پوځ د سې شنبې په ماښام په غزې تراډه کي د حنادي په نامه یوه ۱۳ پوړیزه ودانۍ له منځه یووړه. په دغه برج کي د حماس د رهبرۍ دفتر وو. څو ساعته وروسته اسرائيل د "الجوهره"، "السعده" او «الظفار» لوړ برجونه تربرید لاندي راوستل.
انځور: Mohamed Abed/AFP/Getty Images
د حماس جواب
حماس د یوې وینا په ترڅ کي اعلان وکړ چي د عزالدین قسام ګردانونو پر کورونو باندي د دښمن د بریدونو په جواب کي پر تل ابیب او د هغه پر شاوخوا د ۱۳۰ راکټونو په فیرولو سره تر ټولو لوی راکټي برید پیل کړی دی.
انځور: Jack Guez/AFP/Getty Images
اوسپنیزه ګُنبده
حماس اعلان کړی دی چي د ۵ دقیقو په ترڅ کي یې د اشکلون ښار او د اسرائيل په جنوب کي د اشدود بندر پر خوا ۱۳۷ توغندي فیر کړي دي. د دغو توغنديو ډیره برخه د اوسپنیزي ګنبدي په نامه سیستم له خوا دفع سوې خو نور تاوانونه يې رسولي دي. د رسنیو په حواله په اشکلون کي د ۶۰ او ۸۰ کلونو په عمر دوې ښځي وژل سوي او یو کس زخمي سوی هم دی.
انځور: Amir Cohen/REUTERS
د اشکلون نفتي تاسیسات
په اشکلون کي پر نفتي تاسیساتو باندي توغندی لګیدلی او د ښار پر آسمان تور لوګی لیدل کېد.
انځور: Ilan Rosenberg/REUTERS
پر حولون باندي توغنديز برید
د اسرائيل د پولیسو ویاند میکی روزنفلد د فرانسې خبري آژانس ته ويلي دي چي تل ابیب ته نژدې په حولون ښار کي هم پر یوه موټر باندي توغندی لګیدلی چي درې کسه يې زخمیان کړي دي.
انځور: Ahmad Gharibli/AFP/Getty Images
د غزې پر تراډه باندي د اسرائيل برید
د اسرائيل پوځي قوماندان آویو کوخاوی ویلي: «په غزې تراډه کي په تیرو ۲۴ ساعتونو کي پر نږدې ۵۰۰ هدفونو باندي بریدونه سوي او د ترهګرو ډیر مشران پکښي وژل سوي دي.» هغه زیاتوي چي دغه بهیر به ادامه ولري.
عکس: پر خان یونس باندي بمباري.
انځور: Ibraheem Abu Mustafa/REUTERS
د قربانیانو د شمېر ډېرښت
په غزه کي د فلسطینیانو د روغتیا وزارت اعلان کړی دی چي د اسرائيل په بمباریو کي ۳۵ کسان وژل سوي چي ۱۲ کوچنیان او درې ښځي هم پکښي شاملي دي او ۲۳۳ نور ټپيان سوي دي.
انځور: Mohamed Abed/AFP/Getty Images
په لود کي داخلي جګړه
د لود ښاروال د دغه ښار حالت له یوې داخلي جګړې سره مقایسه کړی. په اسرائيل کي میشت عربانو په یوه بې ساري اقدام سره رستورانتونه، موټرونه، کورونه، یو هوټل، د پولیسو مرکز او کنیسې سوځلي دي.
انځور: Heidi Levine/AP/dpa
په لود کي داخلي جګړه
اسرائيلي چارواکو په لود ښار کي د یوه اسرائیلي عرب تر وژل کیدو وروسته، اضطراري حالت اعلان کړی. دریو کنیسو، مذهبي مدرسو او ډیرو موټرانو ته اور اچول سوی دی. د لود ښار ۷۷ زره نفوس لري چي ۴۷ زره یې یهودان او ۲۳ زره یې اسرائیلي عرب دي.
انځور: Ahmad Gharabli/AFP/Getty Images
د اسلامي جهاد توغنديز برید
د "سرایا القدس" په نامه اسلامي جهاد سازمان پوځي څانګي د چهارشنبې په سهار د یوې وینا په ترڅ کي د يوه قوي برید خبر ورکړ او اعلان یې وکړ د اسرائيلو خواته یې ۱۰۰ توغندي فیر کړي دي.
انځور: AnAs Baba/AFP/Getty Images
پر تل ابیب باندي برید
پر اسرائيل باندي د حماس او اسلامی جهاد د بریدونو شدت تراوسه پوري بې ساری وو. دغو بريدونو په تل ابیب کي تاوانونه هم رسولي دي. په اسرائيل کي هرګړۍ د خطر الارم اوریدل کید. د بنگورویون نړیوال هوايي ډګر پروازونه په ټپه ودریدل او الوتکي د قبرس خواته وګرځول سوې.
انځور: Ahmad Gharabli/AFP/Getty Images
د اسرائيل جواب
پر غزې تراډه باندي د چهارشنبې په ورځ د اسرائيلي ځواکونو بریدونو ادامه درلوده. د داخلي امنیت ودانۍ او په غزې تراډه کي نور حکومتي مرکزونه تر بریدونو لاندي راغلل. د اسرائيل پوځ د چهارشنبې په سهار اعلان وکړ چي د حماس د اطلاعاتو دوه مسوولین په دغو بریدونو کي وژل سوي.