د ملګرو ملتونو سازمان، میانمار تورن کړی چې د اعدام له سزا څخه د خپلو «مخالفانو د ځپلو د یوې وسيلې» په توګه استفاده کوي. د فرانسې خبري آژانس ليکي، دغه آژانس هڅه وکړه تر څو د نوو اعدامونو حکم د تصدیق په خاطر د میانمار د پوځي حکومت نظر واخلي خو د حکومت ویاند د دوی ټيلفون ته ځواب نه دی ورکړی.
د ۲۰۲۱م کال په فبرورۍ میاشت کې د میرمن آنګ سان سوچي پر ملکي حکومت پوځي کودتا وشوه او دې سره يې په دغه هیواد کې د دیموکراسۍ لنډه دوره پای ته ورسوله. له هغه وخت راهیسې د آسیا په جنوب شرق کې پروت دغه هیواد په هرج و مرج کې واقع دی.
آنګ سان سو چي په ۳ کاله حبس محکومه شوه
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو عالي کمشنر، فولکر تورک، په یوه اعلامیه کې ويلي دي چې لږ تر لږه د پوهنتون ۷ نارينه محصلين د چهارشنبې په ورځ په یوه پوځي محکمه کې د تړلو دروازو تر شا پر اعدام محکوم شوي دي.
تورک زیاته کړې «د اعدام له سزا څخه د مخالفانو د ځپلو په موخه د يو سیاسي ابزار په توګه استفاده، د آسیايي او نړیوالې ټولنې د هغو هڅو پر وړاندې د میانمار د پوځ کرکه ثابتوي، کوم چې غواړي په میانمار کې تاوتریخوالی د تل له پاره پای ته ورسیږي او دغه هیواد يې له بشري بحران څخه کوم چې د پوځ له خوا ایجاد شوی، ایستلی وي.»
په میانمار کې د دموکراسۍ پلونکو اعتراضانځور: Edd Castro/Pacific Press/picture alliance د میانمار پخوانۍ ولسمشره په ۴ کاله حبس محکومه شوه
ځايي رسنیو ويلي دي چې په يانګون کې د مستقر پوهنتون اړوند محصلين په اپریل مياشت کې پر یوه بانک باندې ډزو کې د ښکيلتيا په تور، نيول شوي ول.
د میانمار د مشهور پوهنتون، داګون، د محصلانو اتحاديې په یوه اعلاميه کې ويلي دي چې «محصلينو ته د اعدام سزا ورکول د پوځ یو غچ اخیستونکی عمل دی.»
ملګري ملتونو همدارنګه د څلورو نورو ځوانو فعالينو په اړه هم تحقیقات کوي چې رپوټونه وايي د پنجشنبې په ورځ پر اعدام محکوم شوي دي. تورک ويلي دي چې د میانمار پوځ خپلو مخفي محکمو ته د محکمو د اساسي اصولو خلاف ادامه ورکوي.
په میانمار کي له مظاهره کوونکو سره د پوليسو سخت چلن
په میانمار کې د ټولنیزو رسنیو فیسبوک او تويټر ډیرو کارونکو د اعدام له سزا سره مخالفت ښودلی او د «زموږ پر محصلینو د اعدام سزاوې بندې کړئ» په څیر هیشتکونه يې په لاره اچولي دي.
په میانمار کې د اعدام وروستي حکمونه په جولای میاشت کې د څلورو بندیانو تر اعدامیدو وروسته اعلانيږي. په يادو څلورو اعدامیانو کې د پخواني پارلمان يو غړی زائر تاو او د دیموکراسۍ فعال کیاو مین یو چې تر ډيره په جيمي پيژندل کېده، هم شامل ول.
AFP)/mks/mns)
د روهنګیايي مهاجرو پر موضوع له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
انځورونه: روهنګيا مهاجر ميانمار ته د ستنيدو هيلي نه لري
له ميانماره ګاونډي هيواد بنګله ديش ته په سلونو زره تښتيدلي روهنګيايي مهاجر له يوه کاله راهيسې په يوه بد وضعيت کې ژوند تيروي. دغه مسلمان اقليت چې په يوه سرحدي سيمه کې ميشت دی، له يوې ناڅرګندې راتلونکې سره مخ دی.
انځور: Reuters/M. Djuricaله ميانمار څخه تر تيښتې يو کال وروسته هم په زرونو روهنګيايي مهاجر د بنګله ديش او ميانمار تر منځ د «حايل سيمې» په نوم سیمه کې ژوند کوي. تيرکال بنګله ديش او ميانمار هيوادونو توافق وکړ چې دغه مهاجر به بيرته خپلو کورونو ته ستنيږي. خو روهنګيايي مهاجر د شکنجې، د سرپناه د نشتوالي او بې وزلې له بابته انديښنې او ويره لري.
نه مخ ته او نه هم شاته د لارې امکان
که څه هم د «حايل سيمه»چې روهنګيايان پکښې ميشت دي، د دوی د خپل هيواد په قلمرو کې پرته ده، خو له دې سره سره روهنګيايان نه شي کولای بيرته خپلو کورونو ته ستانه شي. دغه سيمه په ماينونو او اغزن تار لرونکو کټارو سره د ميانمار له نورو برخو جلا کړل شوې ده.
دغه وضعيت په ځانګړې توګه د ماشومانو له پاره ډير سخت او دردونکی دی. د خوراکي موادو کمښت او په ناروغيو اخته کيدل دلته د ماشومانو د ورځني ژوند یوه برخه ګرځيدلې ده. ملګرو ملتونو تر دې مخکې د دغو روهنګيايي ماشومانو په اړه د يو «هير شوي نسل» له خطر څخه خبرداری ورکړی وو.
دا د بنګله ديش په کوتاپالونګ کې د مهاجرو کمپ دي چې د نړۍ په کچه تر ټولو ستر کمپ يادیږي. په دغه کمپ کې په سلونو زره روهنګيايي مهاجر په موقتي او کوچنيو خيمو کې ګډ ژوند کوي. دوي اجازه نه لري چې دغه کمپ پريږدي، همدا ډول په دې هم نه پوهيږي چې کولای شي په دغه کمپ کې پاته شي او که نه. پر دغو ټولو سربيره هغوی دلته ځان ته مسجدونه، دوکانونه او کورنه جوړ کړي دي.
د ښې راتلونکې له پاره دعا
روهنګيايي مهاجر په کوتاپلونګ کې له ټولو ستونزو سره سره کولای شي لږ تر لږه خپل اسلامي مراسم په آزادانه توګه ترسره کړي. دغه مهاجر د لوی اختر د لمانځنې پر مهال د خپلې راتلونکې له پاره دعاوې کوي.
له حالاتو سره جوړښت او ژوند ته رنګ ورکول
۱۸ کلنه شفيقه بيګم تر خپلې خيمې لاندې د يوه وخت پخلي په تيارولو بوخته ده. دغي ۱۸ کلني په کوتاپالونګ کمپ کې له خپل يوه هيوادوال ۲۳ کلن صدام حسين سره واده کړی دی. نور روهنګيايي مهاجر هم هڅې کوي تر څو د دې په څير عادي ژوند ته د ګرځيدو لارې پيدا کړي. دلته يوه نسبتا ښه خبره دا ده چې روهنګيايان د ودونو تر څنګ د ماشومانو د زيږون او دا ډول نور کورني جشنونه هم په خپلو کې لمانځې.
بنګله ديش په خپله يو بې وزله هيواد دی، ځکه خو غواړي چې د روهنګيا مهاجر بار يې له اوږو ښکته شي. خو روهنګيايي مهاجر نه غواړي بيرته خپلو کورونو يا هيواد ته ستانه شي. تيرکال د ميانمار پوځ په راخين ايالت کې روهنګيايي مهاجر په سيستماتيک ډول خپلو کورنو پريښودو ته اړ او د هغوی کورونه يې وسوځول. په دې ترتيب دغه مسلمان لږکۍ داسې يو وطن نه لري چې ځان پکښې بيګانه احساس نه کړي.
