په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د استازولۍ دفتر (یوناما)، د دوشنبې په ورځ (د جولای ۳مه) د ېوې اعلامېې په خپرولو سره خبر ورکړ چې د ملګرو ملتونو سازمان د افغانستان د خلکو د ملاتړ له پاره خپل نوی ستراتيژيک پروګرام خپور کړی دی.
په دغه پروګرام کې له ۲۰۲۳ نه تر ۲۰۲۵م کاله پورې د افغانستان د خلکو لومړيتوبونه مشخص شوي دي.
د دغه ستراتيژيک پروګرام لويه برخه اړتیاوې او د افرادو حقونو، له هغې جملې د ښځو او نجونو، ماشومانو او تنکيو ځوانانو، داخلي بيځایه شوو، بېرته ستنېدونکو او د قومي او مذهبي اقلیتونو حقونو ته لومړيتوب ورکونه تشکیلوي.
ورته نور ولولئ:ملګري ملتونه له طالبانو سره د ښوونځيو په هکله غږيږي
د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو د عمومي منشي ځانګړې استازې، روزا اوتنبایوا، د دغې اعلاميې په یوه برخه کې ویلي دي: «زموږ نوی استراتیژیک پروګرام د افغانستان خلکو له پاره یو قوي وړاندیز، د هغوی د بشري اړتیاو رفع کوونکی او د نجات ورکوونکو بشري مرستو تکمیلونکی دی.»
ملګري ملتونه په پام کې لري چې له ۲۰۲۳ نه تر ۲۰۲۵ کال پورې په کلیدي برخو له هغې جملې څخه د روغتيا، تغذيې، معارف، کار، اوبه، حفظ الصحه او ټولنیز حفاظت ته د ټولو د لاسرسي په برخو کې خدمات ترسره کړي.
د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو چارواکي وايي په افغانستان کې د خلکو کړاونو ته د رسیدګۍ له پاره یوازې بشري مرستې کفایت نه کويانځور: Sanaullah Seiam/Xinhua/picture alliance ورته نور ولولئ:ملا هبت الله په خپل اختريز پيغام کې ادعا کوي چې د ښځو ټول شرعي حقونه حفظ دي
پر دې سربېره د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو نوی ستراتيژيک چوکاټ به محرومو ډلو، په ځانګړې توګه ښځو ته د اقتصادي ودې شرایط برابر او کاري فرصتونه ايجاد کړي.
«ټولنیز انسجام، جنسيتي برابري، د بشر حقونه او د قانون حاکميت، د مدني ټولنې د مشارکت تقويه کول او د بشري حقونو له نړېوالو اسنادو سره د افغانستان له قوانينو څخه ملاتړ» نور موارد دي چې د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو په نوي ستراتيژيک پروګرام کې شامل دي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د عمومي منشي د ځانګړي استازې مرستيال او د بشري مرستو همغږی کوونکی، دانيل اندرس، وايي: «ملګري ملتونه او شریکان ېې مني چې په یوازې سر بشري مرستې به په افغانستان کې مخ پر ډېريدونکو او لویو بشري کړاونو ته د رسيدګۍ له پاره په منځمهاله او اوږدمهاله کې، کافي نه وي.
ورته نور ولولئ: «طالبانو تغییر نه دی کړی، خو افغان ښځو کړی»
په ستراتيژيک پروګرام کې د طالبانو له خوا پر ښځو لګولو شوو محدودیتونو ته هم اشاره شوې ده.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې وېلي دي چې د دغه ستراتيژيک پروګرام د موادو بشپړ اجرايي کېدل، په افغانستان کې د حاکمو چارواکو له اقداماتو او د ډونرانو ملاتړ پورې تړاو لري.
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ژوند
په افغانستان کې د طالبانو له لوري په دراماتیک ډول د واک پر نیولو سربیره، ورځنی ژوند روان دی. خو ورځ تر بلې ژوند د تغیر په حال کې دی، په ځانګړي ډول د ښځو له پاره. انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS له افغانستان څخه خپریدونکي انځورونه او ویډیوګانې په ښارونو کې د خلکو ګڼه ګوڼه ښيې، لکه د هرات په دغه رستورانت کې، چې مشتریانو ته هرکلی ویل کیږي. خو د پخوا په پرتله د پام وړ یو بدلون تر سترګو کیږي: د میزونو شا او خوا یوازې نارینه لیدل کیږي چې زیاتره یې دودیز کالي اغوستي وي او د ځینو یې پګړۍ پر سر وي. په ښارونو کې د ښځو شمیر ډیر کم شوی.
انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS د نجونو او هلکانو د صنفونو جلا کیدل د کابل په یوه خصوصي پوهنتون کې یوې پردې دغه محصلین سره جلا کړي دي. د جنسیت له مخې جلا والی دلته یوه رسمي پالیسي ده او ښایي لا پسې پراخه شي. د افغانستان د لوړو زده کړو وزیر عبدالباقي څو ورځې مخکې په کابل کې وویل: «په ګډو صنفونو کې زده کړه له یوې خوا له اسلامي ارزښتونو سره په ټکر کې ده او له بلې خوا د افغانانو د ملي، فرهنګي او عنعنوي ارزښتونو سره په تضاد کې ده.»
انځور: AAMIR QURESHI AFP via Getty Images د ائتلافي ځواکونو تر شل کلن حضور وروسته هغه حقوق چې ښځو ترلاسه کړي وو ژر له منځه ولاړل. د طالبانو د فرهنګي کمېسیون د مرستیال په خبره د ښځینه ورزشکارانو له پاره به سپورت منع شي.
انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS طالبانو هر لوري ته د تالاښۍ پوستې جوړې کړي دي. خلک په وسلو سمبال طالبانو څخه اندیښنه لري او له دې کبله غواړي د امکان تر حده د چا د پاو وړ و نه ګرځي. غربي لباس ډیر کم تر سترګو کیږي او په درنو وسلو سمبال کسان زیات ليدل کيږي.
انځور: Haroon Sabawoon/AA/picture alliance په کابل کې هغه کارګر چې په ورځني مزد کار کوي، د یوه سړک پر غاړه په دې تمه دي چې یو څوک یې کار ته بوځي. افغانستان چې د طالبانو تر ولکې دمخه يې هم اقتصادي وضعيت کمزوری وو، اوس د اقتصادي سقوط او لا زیاتې بې روزګارۍ سره مخامخ دی. د ملګرو ملتونو د اټکل له مخې په راتلونکو میاشتو کې زیات انسانان بې وزلي ګواښي.
انځور: Bernat Armangue/dpa/picture alliance د بشري حقونو له پاره مبارزه له افغان مېرمنو سر پر بې رحمانه سرکوب سربیره هغوی بیا هم د خپل تعلیم، کار او مساوي حقوقو غوښتنه کوي. د ملګرو ملتونو د بشري حقونو دفتر خبر ورکړی دی چې سوله ایز لاریونونه هم د تاوتریخوالي ډک چلن سره مخامخ کیږي. طالبانو مظاهره کوونکي په لښتو او درو وهلي او فیرونه يې پرې کړي دي چې تر اوسه د څلورو کسانو د وژل کیدو او نور ډېرو د ټپيانيدو رپوټونه ورکړل شوي دي.
انځور: REUTERS له بل لوري دغه ښځې وایي چې دوی د طالبانو له نویو مقرراتو څخه راضي دي. دغه ښځې چې د طالبانو امنیتي کسانو بدرګه کولې، د طالبانو له چلن څخه بشپړ رضایت ښکاره کاوه. د دغو لاریون کوونکو په خبره هغه میرمنې چې له هیواده وځي د دوی استازیتوب نه کوي او په دې باور دي چې اسلامي قوانین د هغوی خوندیتوب تامینوي.
انځور: AAMIR QURESHI/AFP/Getty Images د طالبانو ضد لاریونونو برعکس دا ځل د هغوی [طالبانو] په پلوۍ لاریون ته خبریالان هم وربلل شوي ول. ځینې هغه خبریالان چې د طالبانو ضد لاریونونو ته یې خبري پوښښ ورکاوه د طالبانو له خوا له سخت تاوتریخوالي سره مخامخ شوي وو. دا د بدلیدونکي وخت په ځانګړې توګه د ښځو له پاره یو روښانه نښانه ده.
انځور: AAMIR QURESHI/AFP/Getty Images