د ملګرو ملتونو د معلوماتو پر بنسټ ملګري، په تېرو ۲۱ میاشتو کې په اوکراین کې د ۵۶۰ ماشومانو په ګډون تر ۱۰ زرو ډېر ملکي کسان وژل شوي دي.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو عالي کمېشنرۍ ویلي دي، له دې کبله چې د ډېرو قربانیانو مړي لا نه دي پېژندل شوي، نو ښایې چې د وژل شویو اصلي شمېر "د پام وړ" لوړ وي.
پر دې سربیره د ملګرو ملتونو د څارونکو په مرسته تر دې دمه ۱۸۵۰۰ ټپیان ثبت شوي دي.
په دغه هیواد کې د ملګرو ملتونو د ماموریت مشر، دانیله بیل ویلي: «د ۱۰ زره ملکي وګړو وژنه د اوکراین له پاره یو تیاره او ډارونکی ټکی دی.» نوموړي زیاته کړې چې د روسیې برید په یویې اوږدمهاله جګړې بدلیدونکی دی چې د لوړو انساني تلفاتو درک یې ستونزمن دی.»
بیل زیاته کړه چې د جګړې له سیمو څخه لېرې د روسیې د راکټونو له امله زیات شمیر ملکي وګړي وژل شوي دي.
نوموړي ټینګار کړی دی چې په اوکراین کې «هیځای په بشپړه توګه خوندي نه دی.»
د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې، د دغو ملکي وګړو ډېره برخه د اوکراین په ښارونو کې د روسیې په هوايي بریدونو کې وژل شوي او ټپیان شوي دي.
د دې سازمان په وینا، د دې جګړې له پیل راهیسې، یوازې د ماریوپول په بندري ښار کې په درنو بریدونو کې زیات شمیر ملکي وګړي وژل شوي او یا هم ټپیان شوي دي.
د روسیې حکومت په قصدي ډول پر ملکي وګړو د بریدونو تورونه ردوي.
روسي پوځیانو د ۲۰۲۲م کال د فبرورۍ مياشتي پر ۲۴مه پر اوکراین برید وکړ. دغو پوځیانو د خپل دغه ګاونډي هیواد یو پر پنځمه برخه نیولې ده.
زیلینسکي د جرمني د نوو پوځي مرستو هرکلی کړی
د سه شنبې په ورځ کیف ته د آلمان د دفاع وزیر بوریس پیستوریس له سفر وروسته، د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي دغه هیواد ته د آلمان له خوا د نویو وسلو د ورکړي هرکلی وکړ.
د ۱،۳ ميلیاردو یورو په ارزښت د آلمان نوې نظامي مرستو کې د هوایي دفاع راکټونه شامل دي چې د « Iris-T SLM» له ډوله دي. زیلینسکي په خپل ماښامني ویډیويي پیغام کې ویلي: «د دې (هوایي دفاعي سیستم) په مرسته به د زرګونو خلکو ژوند د روسیې له تروریستي بریدونو خوندي شي.» هغه وویلي: «دا د آلمان له خوا د ملاتړ یوه نوې او پیاوړې بسته ده.»
د اوکراين آزاد شوي کلي او ښارونه
د اوکراین وسله وال ځواکونه وتوانېدل چې د اوکراین د هغو سیمو یوه برخه آزاده کړي چې د روسیې له خوا نیول شوي دي. لیمان، ایزیوم او نور ښارونه او کلي د روسیې د پوځ له وتلو وروسته څنگه ښکاري؟
انځور: Leo Correa/AP/picture allianceاوکراين د خپلې خاوري د بيرته نيولو په حال کی دی
د اګست په پای کې، د اوکراین وسله والو ځواکونو د اوکراین په سویل او ختیځ کې د ځوابي عملیاتو د پیل اعلان وکړ. د اکتوبر په نیمایي کې دوی وتوانیدل چې د لسگونو ښارګوټو کنټرول بیرته ترلاسه کړي، د اوکراین د خرسون، زاپوریژیا، دونیڅک او لوهانسک سیمو په گډون، چې د روسیې فدراسیون د ساختگي ریفرنډمونو وروسته ضمیمه کړې.
انځور: Metin Aktas/AA/picture allianceکلي يې وران کړل، کورونه يې وسوځول
اوکرایني چارواکي د خپل پوځ د بریالیتوبونو خبر ورکوي. خو دوی د آزادو شویو ښارونو نومونه د امنيتي دلايلو له امله نه دي لیست کړي. په ډیرو سیمو کې د جګړو په ترڅ کې د استوګنې ودانۍ ویجاړې شوې، لکه دا د خیرسون په یوه کلي کې.
انځور: Metin Aktas/AA/picture allianceلیمان، د دونیڅک په سیمه کې د ترانسپورت لوی مرکز، د می په پای کې ونیول شو. د ښار آزادول یو ستراتیژیک بریالیتوب دی چې د اوکراین وسله والو ځواکونو ته اجازه ورکوي چې په لوهانسک سیمه کې یرغل ته دوام ورکړي. آزاديدل هم یوه سمبولیکه پیښه وه، ځکه چې مسکو یوه ورځ مخکې اعلان وکړ چې د اوکراین اشغال شوې سیمې به له روسیې سره الحاق کړي.
انځور: Leo Correa/AP/picture allianceد ويجاړ شویو پوځي مهماتو غرونه
د اکتوبر په لومړۍ نېټه، د روسیې د فدراسیون د دفاع وزارت په رسمي توګه ومنله چې د روسیې پوځیان د لیمان څخه وتلي دي. د لارې په اوږدو کې عسکرو مات شوي ټانګونه، لارۍ او تخریب شوي پوځي تجهیزات پریښودل. پخپله لیمان کې، د اوکرایین وسله والو ځواکونو پریښودل شوي روسي مهمات چې کارول شوي نه ول، هم کشف کړل.
انځور: Narciso Contreras/AA/picture allianceد اکټوبر په اوومه، د اوکراین پولیسو وویل چې وروسته له هغه چې روسان ووتل، په لیمان کې د ۱۸۰ جسدونو یو ډله ایز قبر وموندل شو. په موندل شوي جسدونو کی ټول د کورنيو غړي او د دوي ماشومان وو، چې دغه ماشومان د ۲۰۱۹ او ۲۰۲۱ ترمنځ زیږیدلي دي.
انځور: PAVLO KYRYLENKO/REUTERSد می له نیمایي راهیسې، د لیمان ډیری اوسیدونکي مجبور ول چې پرته د بريښنا ، بخارۍ یا روانو اوبو ژوند وکړي. په دې عکس کې یو سړی له یوه پمپ څخه اوبه راوباسي، شاته یې یو ویجاړ شوی کور دی.
انځور: Evgeniy Maloletka/AP Photos/picture alliance د خوراکي توکو له پاره په کتارونو کي دریدل
وروسته له هغه چې اوکرایني چارواکو د لیمان کنټرول ترلاسه کړ، دوی د ښار اوسیدونکو ته د خوراکي توکو او درملو ویش پیل کړ. خلکو د اړينو توکو ترلاسه کولو له پاره کتارونه جوړ کړي.
انځور: Metin Aktas/AA/picture allianceدلته د سولې په وخت کې یو ښوونځی جوړ شوی و. اوس د اوکراین بیرغ یو ځل بیا د ویجاړې شوې ودانۍ پر سر پورته دی. د سبق زده کړه باید نوره په ودانۍ کې ترسره نه شي.
انځور: Metin Aktas/AA/picture alliance د سپتمبر په نیمایي کې لیمان ته نږدې د دروبیشیو په کلي کې سخته جګړه پیل شوه. د کلي یو اوسیدونکی له خپل موټرسایکل سره د یوې ویجاړې ودانۍ څخه تیریږي.
انځور: Leo Correa/AP/picture allianceد اوکراین ټانکونه - يقيني بريا
د سپتمبر په نیمایي کې، اوکراین د خارکیف سره نږدې یو بریالی برید پیل کړ او د سیمې ډیره برخه یې بیرته ونیوله. د څارونکو په وینا، د اوکراین پوځ په جګړه کې ستراتیژیک ابتکار ترلاسه کړ. د سپتمبر په ۱۴ د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي سیمې ته سفر وکړ.
انځور: Metin Aktas/AA/picture alliance ازیوم: د ډونباس لپاره هیڅ اکمالات نشته
ایزیوم د اپریل په لومړیو کې د روسیې لخوا نیول شوی و. د سپتمبر په میاشت کې تر آزادۍ پورې، ښار د ډونباس په محاذ کې روسیې سرتیرو ترينه د اکمالاتو له پاره د یوې مهمې اډې په توګه کار اخيسته. په عکس کې یو څو پوړیزه استوګنځی ښکاري چې د مرميو په واسطه په بشپړه توګه ویجاړ شوی.
انځور: Sofia Bobok/AA/picture allianceد اوکرایني چارواکو په وینا، د روسیې تر اشغال وروسته په ایزیوم کې په سلګونو د ناپيژندل شویو مړو قبرونه وموندل شول. د دغو ښخ شویو ځینی پاتې شونو کې د شکنجو نښې ښکاری. ملګرو ملتونو خپل کارکونکو ته دنده سپارلي، چې په ایزوم کې ډله ایز قبر ته ورشي.
انځور: Gleb Garanich/REUTERSپه جګړه کې زیاتې زیربناوې هم ویجاړې شوې. په ایزوم کې یو پل جوړ شوی ترڅو په موقتي توګه د ویجاړ شوي پل ځای ونیسي.
انځور: Francisco Seco/AP/picture alliance/dpaد ایزیوم آزاد شوي ښار اوسیدونکي هڅه کوي په سختو شرایطو کې ژوند وکړي: پرته له بریښنا ، ګاز او د څښاک له اوبو. ډیری کورونه او ښاري زیربناوې د توغندیو له امله ډیر زیانمن شوي دي.
انځور: Metin Aktas/AA/picture allianceد اوکراین د نورو ښارونو د خلکو په څیر چې د روسیې له ښکيلاک څخه آزاد شوي، د ایزوم اوسیدونکي د رضاکارانو له خوا راوړل شوي خواړه په مننې سره مني.
انځور: Francisco Seco/AP/picture allianceد ایزیوم ځینې اوسیدونکي د روسیې د پوځ له خوا جوړې شوي سرپناوې له مینځه وړي.دوی د دغو سرپناو له لرګيو څخه د خپلو کورونو د تودولو له پاره استفاده کوي.
انځور: Gleb Garanich/REUTERSد خیرسون په څير د خارکیف په سیمه کې هم د روسیې زیات ویجاړ شوي پوځي تجهیزات پاتې دي. انځور د خارکیف- ایزیوم پر سړک د اوکرایني ځواکونو له خوا ویجاړ شوي روسي ټانکونه ښيي. خو د روسي پوځیانو اوسنی زیاتوالی د اوکراین پر پوځ یو ځل بیا فشارونه زیاتوي.
انځور: Francisco Seco/AP/picture alliance