يوناني چارواکي وايي چې هيواد ته يې د ځمکنيو سرحدونو له لارې د دننه شويو مهاجرو شمير پورته تللی دی. د يونان عالي محکمې د اپريل مياشتې په ۱۸مه حکم صادر کړ چې وروسته له دې دې هغه مهاجر چې تازه د يونان ټاپوګانو ته رسيږي، نه بايد هلته وساتل شي. اوس چارواکي هڅه کوي چې د مهاجرو د مخنيوي په موخه د محکمې حکم لغو کړي.
د ۲۰۱۶م کال په مارچ مياشتې کې اروپايي اتحاديې او ترکيې ترمنځ د مهاجرت پر موضوع يو تړون لاسليک شو. د دغه تړون له مخې هغه مهاجر چې تازه د يونان ټاپوګانو ته رسيږي بايد خپلې د پناه غوښتنې په همدې هيواد کې وړاندې او د ځواب د ترلاسه کولو تر وخته دې د يونان په هغو ټاپوګانو کې واوسي چې په لمړي ځل ورته رسيدلي دي.
قانون جوړونکو د اپريل مياشتې په ۲۴مه د دغې طرحې د بيا قانوني کيدو بحثونه پيل کړل. يو شمير يوناني چارواکي او د بشري حقونو ۲۱ ډلې چې په هغو کې د بشر د حقونو د څار اداره او د عفوې نړيوال سازمان هم شامل دي، هغه ډلې دي چې غواړي د محکمې حکم لغو کړي. دوي وايي: «د يونان ټاپوګانو په ناوړه او خرابو شرايطو کې د مهاجرو ساتل چې د هغوي حقوق او نړيوالې ژمنې نقضوي، نشي کيدای چې د مهاجرو د کنترول په موخه دې توجيه کړل شي.»
ورته مطالب:
پولیسو د یونان په لیسبوس کي د مهاجرو احتجاج ختم کړ
مهاجر په يونان کي په آزاده پښه گرځېدلای شي
د رپوټونو په اساس، د يونان په ټاپوګانو کې د کمپونو له وړتيا څخه ډير مهاجر ميشت دي چې هغو کې د افغان مهاجرو او کورنيو د شتون هم ويل شوي دي. د مهاجرو ډير شمير د دې سبب واقع شوي چې د يونان په ادارو کې د هغو د دوسيو څيړل ډير وخت ونيسي او مهاجر د کمپونو په ناوړه شرايطو کې د اوږدې مودې انتظار وکړي.
ويل کيږي په ټوله کې دغه وضعيت د مهاجرو پر روحي او رواني حالاتو هم منفي اغيزې پريښي چې ډيری وخت مهاجرو تر منځ د اخ و ډبونو او ځینې وخت د لويو تحرکاتو سبب هم واقع کيږي.
د بشر حقونو ډلو په يوه ګډه اعلاميه کې راغلي دي: «په يونان کې د مهاجرو د عبوري لارو د تړلو خط مش، د ۲۰۱۶م کال په مارچ مياشت کې د اروپايي اتحاديې او غړو هيوادونو په ملاتړ عملي شو.»
د بشري حقونو سازمانونو په وينا، تر تيرې چهارشنبې ورځې پورې ۱۵۷۴۹ تنه مهاجر د يونان په کمپونو کې شتون درلود. دوی هم تائيدوي چې په دغو کمپونو کې له وړتيا نژدې دوه برابره ډير مهاجر ځای پر ځای شوي دي.
Rsh/Si (Reuters, UNHCR)/ م. ک. ص
او دا هم زموږ له آرشيف څخه د مهاجرت پر موضوع يو انځوريز البوم:
د يونان په ليسبوس ټاپو کې د مهاجرو د کړاونو ډک ژوند
د يونان په لیسبوس ټاپو کې ميشت مهاجر نور د سختيو ډک ژوند د دوام توان نه لري. ډیري موسسې چې له مهاجرو سره يې د روغتيا او نوري قانوني مرستې کولي، د مخه لا له دغه ځايه څخه وتلي دي. انځور: DW/V. Haiges د آژه سمندرګي پر غاړه بند پاتي مهاجر اروپا اعلان وکړ چې په يونان کې مهاجرو ته د رسيدګي په برخه کې بوديجه يې په اګست مياشت کې خلاصه شوه. تر هغې وروسته مهاجرو ته د رسيدګۍ ټول مسئوليت ته يونان په يوازې سر اوږه ورکړې ده. د دې تر څنګ، د لیسبوس مهاجرو د انتقال او يا بشري مرستو په برخه کې هم د هيڅ کوم مشخص پلان څرک نه ليدل کيږي.
انځور: DW/V. Haiges په ليسبوس ټاپو کې د موريا په نوم د راجستر تر ټولو مهم مرکز او هغې ته ورته نور مرکزونه هم په دې نه شي توانيدلی چې حتي د تازه راتلونکو لږ شمير مهاجرو وضعيت ته هم سمه رسيدګي وکړي. دلته فشارونه خورا لوړ دي. موجوده بد وضعيت په چټکۍ سره د تاوتريخوالو سبب واقع کيږي. يوه روښانه بيلګه يې د مختلفو هيوادونو د اتباعو ترمنځ د لفظي او فزيکي شخړو رامنځ ته کيدل دي.
انځور: DW/V. Haiges له موريا څخه بهر په دغه ځای کې د شامپو او اوبو ډیر خالي بوتلونه او نور کثافات غورځول شوي دي. تر څنګ د دې چې په کمپ کې روغتيايي خدمتونو د کمښت ستونزه ده، خلک هم په دغه ځای کې د ژوند د يو ښه ماحول جوړولو په برخه کې پاتې راغلي دي.
انځور: DW/V. Haiges د يوې پياله چای توان هم نه شته دغه اريتريايي مهاجر په خپله خيمه کې له دې بابته بخښنه غواړي چې د چاي تيارولو امکانات نه لري. هغه چې درې مياشتې مخکې ليسبوس ته راغلی دی له هماغه وخته راهيسې د خپلې پناه غوښتنې د ځواب په تمه دی. دی وايي: «دلته په موريا کې ډیري ستونزي دي». د مختلفو نژادونو خلکو ګډي خيمې په کمپ کې د اخ و ډبونه د رامنځ ته کيدو سبب واقع کيږي.
انځور: DW/V. Haiges يو افغان مهاجر د اعتراض په توگه د کارتن پر کاغذ ليکلي دي: موږ هم انسانان يوو، ژوي نه يوو، د موريا کمپ دوږخ دی. دغه افغان تر يوه کال زيات وخت کیږي چې د يونان په لیسبوس ټاپو کې د خپلې پناه غوښتني د ځواب په تمه شپې او ورځې تيروي. د معلوماتو نه ورکول، د کمپ بد وضعيت او بلاخره بيرته افغانستان ته د اخراج ويره هغه څه دي چې د مهاجرو ژوند يې تريخ او د روحي فشارونه سبب شوي دي.
انځور: DW/V. Haiges مهاجرت د اقتصادي ستونزو سبب د سيمې يو تن اوسيدونکی له افغان مهاجر سره بحث کوي چې د مهاجرو د شتون له امله يونان ته د ۲۰۱۵م کال په پرتله ۷۵ سلنه لږ سيلانيان راځي. د يونان اقتصادي بحران هم په لیسبوس ټاپو کې د خراب وضعيت په رامنځ ته کيدو کې رول لرلی دی. له بلې خوا که څه هم د سيمې ډير اوسيدونکي له مهاجرو سره خواخوږي لري خو په ټوله کې په دې باور دي چې هيواد يې د اوږدې مودي له پاره د مهاجرو مقابله نه شي کولای.
انځور: DW/V. Haiges په ليسبوس ټاپو کې رضاکاران خپلې هڅې کوي، په ځانګړې توګه د روغتيايي خدمتونو په برخه کې چې تر ټولو اړينه ده. آلمانۍ داکتره «يوتا مای والد» د دوو اونيو له پاره ليسبوس ته تللې، څو له مهاجرو سره روغتيايي مرستي وکړي. هغه وايي چې ډیري روغتيايي ستونزي په موريا کمپ کې د موجوده بد وضعيت له کبله رامنځ ته شوي دي. د کمپ اوسيدونکي تر ډيره له دردونو او زيانونو شکايت کوي او داکتران ورته د درد ضد درمل ورکوي.
انځور: DW/V. Haiges د موزايک ملاتړ کوونکی مرکز د مهاجرو له پاره يو ښه فرصت دی. دا ډول فعاليتونه د مهاجرو له پاره يوه ښه وقفه ده چې په دوامداره توګه د کمپ په بد حالت کې ژوند کوي. دغه ځای نه يوازي دا چې مهاجرو ته د څو ساعتونو له پاره خوښۍ وربخښي، تر څنګ دوي يوه اندازه پيسې هم په لاس راوړي، لکه دغه ايرانۍ ميرمن.
انځور: DW/V. Haiges د تازه راتلونکو مهاجرو څپې ادامه لري هغه نوی مهاجر چې د ۲۰۱۵م کال له لومړيو څخه يونان ته راغلي، بايد انتظار وباسي، څو دوسيې يې وڅیړلي شي. خو په دې برخه کې د څيړنۍ ټکنی بهير او د يو ښه کاري پلان نه شتون د دې سبب شوی چې د ډيرو لږو دوسيو څيړني وشي. د مهاجرت نړيوالې ادارې په حواله په روان ۲۰۱۷م کال کې څه باندې ۱۴ زره مهاجر يونان ته راغلي دي. تيرکال يونان ته ۱۷۳ زره مهاجر راغلي ول، خو يوازې ۱۲۵۰۰ کسان يې ومنل.
انځور: DW/V. Haiges