افغاني، ایراني او عربي رستورانونه، دا ټوله د جرمني پرغذايي فرهنګ باندي د مهاجرینو د تأثیر اچولو ښکارندويي کوي. د مهاجرینو تر بحران وروسته د جرمني غذايي فرهنګ رنګارنګ سوی دی. ایا مهاجرین په دغو رستورانو کي هم کارونه کوي؟
اعلان
جعفري سلات (تبوله)، بابا غنوج، چي د بانجڼو او انارو څخه جوړیږي، فلافل او نورو خوړو د جرمني د رستورانو غذايي لست نور هم اوږد کړی او رنګارنګ کړی دی.
۲۷ کلن سوريايي مهاجر، صلاح داهان، چي په ۲۰۱۵ م کال کي جرمني ته رامهاجر سو، د نورو ډیرو سوریایانو سره په برلین کي د «ایمبس رفوات» په نامه رستورانت کي کار کوي. هغه وايي، چي «موږ مهاجرو د ځانو سره ډیري نوي غذاوي جرمني ته راوړې. موږ محلي عربي خواړه برلین ته راوړه.»
د جرمني پرغذايي فرهنګ باندي د دغو مهاجرو تأثیر فقط یوه کوچنی نمونه ده. د جرمني د اشپزانو د انجمن غړی او اشپز راګای الشمرقه وايي، چي جرمني همیشه «یو څو کلتوري هیواد » وو او غذايي فرهنګ یې په ۲۰۱۵ م کال کي د مهاجرینو په راتګ سره نور هم غني سو.
تر دوهمې نړیوالې جګړې وروسته او دغه هیواد ته د میلیونو کارګرانو په راتګ سره نوي خواړه هم دغه هیواد ته راغلل.
الشمرقه، چي په مصر کي زیږیدلی دی، وايي چي تر دې دمخه هم عربي غذاوي، لکه بینډۍ، یا افریقايي چاکالاکای د کلونو راهیسي د جرمني په مخصوصو مغازو کي موجود وو، خو اوس «شاورما هم د ترکي دونر کباب تر څنګ مشهوره سوې او بازارونه یې نیولي دي.» شاورما یو ډول عربي د غوښو ساندویچ دی.
د جرمني د هوټلو او رستورانو د اتحادیې اداري مدیره ساندرا واردن وايي، چي په هیواد کي یې غذايي تنوع بې مثاله ده او هغه د مختلفو ملیتو د کارګرانود برکته بولي.
د جرمني د کار فدرالي ادارې په حواله تیرعیسوي کال، ۳۴ فیصدو هغو کسانو چي د هوټلو او رستورانو د شغل له لاري یې مالیې او اجتماعي بیمو ته پیسې ورکړي دي، د خارجي ریښو درلودونکي کسان وه.
په دغه جمله کي هغه مهاجرین هم شامل دي، چي دلته يې پناه نه د ه ورکړې. مثلأ محصلین، د هغوی ماندینې او یا خارجي کارګران چي د قراردادو په حساب جرمني ته راغلي دي. د دغه ۳۴ فیصدو تر ټولو لوړعدد، یعني ۱۳۷۸۳ تنه سوریايي مهاجرین تشکیلوي، کوم چي په رستورانو او هوټلو کي کارونه کوي.
د «ایمبسرفوات» مسؤل مدیر ایمان عضاوي، چي په برلین کي زیږیدلی او اصلأ سوریايي الاصله دی وايي، چي زموږ اکثره اشپزان مسلکي کسان نه دي او هغه څه چي یې په کورو کی زده کړي دي، هغه میلمنو ته هم تقدیموي. مثلأ صلاح «مولوخیا» ډیره ښه پخوي، دا ډول یوه غذأ چي د عربي ملوخیه څخه تهیه کیږي. صلاح په خندا سره وايي، چي «د جرمنیانو دغه خواړه ډیر خوښیږي.»
د جرمني د کار فدرالي ادارې رئیس ریچارد بک وايي چي اکثره هغه مهاجرین چي مسلکي کورسونه او مکتبونه شروع کوي او ناکامه کیږي، کوښښ کوي لکه په رستورانو او نورو ځایو کي عملي کارونه وکړي. صلاح مثلأ یو له هغو کسانو د جملې څخه دی، چي په خپل هیواد کي یو تکړه میخانیک وو او اشپزي یې فقط شوق وو. خو پخپله صلاح وايي، چي د پنځو میاشتو راهیسي اشپزي ماته مسلک ګرزیدلې ده. صلاح دغه جمله د میز تر شا هغه وخت وکړه، کله چي یې د یوه میلمه فرمایش تر لاسه کاوه.
زموږ له آرشیف څخه:
یو آشپز له مهاجرو سره مرسته کوي؟
عماد الارنب، له سوریې څخه تر وتلو پورې مشهور آشپز وو. هغه اوس په لندن کې اوسیږي او د خپل هیواد خواړه د لندن خلکو ته ورپيژني او ګټه یي پر سوریایي مهاجرو مصرفوي. نور معلومات د ماریانا کراکولاکي په انځوریز رپوټ کې.
انځور: DW/M. Karakoulaki
عماد الارنب، په سوریه کې مشهور آشپز وو، خو درې کاله تر مخه یي له جګړو تیښته وکړه. تر لسو هیوادونو د تیریدو وروسته د ۲۰۱۵م کال په اکتوبر میاشت کې لندن ته ورسید. د بریتانيا د یوه خیریه ټولنې په ملاتړ چې له مهاجرو سره مرسته کوي هغه د لندن په شاو خوا سیمو کې ۱۳ کوچني رستورانونه پرانیستل. د دغو رستورانونو له ګټې څخه په حلب کې له یوه روغتون سره مرسته کیږي.
انځور: DW/M. Karakoulaki
عماد وایي چې په لندن کې چې کوم فلافل (یو ډول دودیز خواړه) پلورل کیږي هغه اصل فلافل نه دی: «زه غواړم هغوی ته اصلي فلافل وروپيژنم.» د هغه په خبره په فلافل ډیر ساده شی دی او له پنځو شیانو جوړ دی: نخود، سلاد، دهڼیه، پیاز او هوږه.
انځور: DW/M. Karakoulaki
د لندن په ګریټ مارل بورو، سیمه کې په کوچني دوکان کې عماد او د مهاجرو مرستندویه سازمان په دې هڅه کې دي چې په لندن کې د سوریي اصلي خواړه خلکو ته وروپيژني او په لبنان او اردن کې د مهاجرو په کمپونو کې له میشتو سوریایانو سره مرسته وکړي. تر دې دمخه کوچنیو رستورانونو په حلب کې له یوه روغتون سره د ۱۰۰ زرو پونډو مرسته کړې وه.
انځور: DW/M. Karakoulaki
عماد وایي چې پلان لري د تر لاسه شوي عاید څخه په لبنان او اردن کې د مهاجرو د کمپونو له پاره د خوړو په برخه کې مرسته وکړي.
انځور: DW/M. Karakoulaki
عماد پریکړه کړې چې د کرسمس د رخصتیو پر مهال د لندن د اوسیدونکو له پاره د ماښام ډوډۍ برابره کړې چې پکښې درې ډوله د سوریې دودیز خواړه وي. د لندن اوسیدونکي او همداشان سیلانیان د عماد د رستوران خواړه ستایي او دوکان یي هره ورځ له خلکو ډک وي. د ماښام د ډوډۍ له پاره پلان شوي ټول ټکټونه پلورل شوي دي.
انځور: DW/M. Karakoulaki
له خپل دوست حسن اکاد، سره عماد هره ورځ خواړه تیاروي. حسن اکاد یو مشهور فلم جوړونکی دی چې تیر کال یې د «ډله ایز مهاجرت» مستند فلم د بریتانیې د فلم او تلویزون د هنر اکاډمۍ جایزه هم ګټلې ده. دغه فلم ده له سوریې څخه د هغه د راوتلو په هلکه کیسه کوي.
د فلافل د بوی له کبله لومړی تیریدونکي کسان تم کیږي چې ولې پر دغه کوچني دوکان دومره بیروبار دی، او مخې ته یي لوی کتار ولاړ دی. خو ځیني کسان بیا د عماد له پخلي خبر دي او د لندن له بیلا بیلو برخو د فلافل خوړولو له پاره دغه دوکان ته ورځي.
انځور: DW/M. Karakoulaki
د عماد کوچني دوکانونه ډیر ښه چلیږي او هیله من دی چې په لندن کې خپل رستورانت پرانیزي. عماد وایي چې لندن ده ته دوهم چانس ورکړی دی او دی چې د هر کس له پاره څه غواړي هغه دوهم چانس دی.