د اسرائيل لومړي وزير ويلي دي چې په رفح کې جګړه روانه ده او په داسې حال کې چې له لبنان مېشتې ډلې حزب الله سره شخړه پر پراخيدو ده، ښايي ځيني ځواکونه له غزې څخه شمال ته انتقال کړي.
د اسرائيل لومړی وزير بنيامن نتنياهوانځور: Ohad Zwigenberg/AP/dpa/picture alliance
نتانیاهو، د اسرائيل له ۱۴ کانال سره په خبرو کې د يوه واضح مهال ويش له ورکړې پرته وويل: «د حماس پر وړاندې د جګړې شديد پړاو پر پای ته رسېدو دی.»
خو نوموړي زياته کړې ده چې دا «د جګړې پای ته د رسېدو په معنی نه ده.»
نتانياهو غواړي ځواکونه شمال ته انتقال کړي
د نتانياهو، په حواله به ښايي اوس په غزه کې لږ ځواک ته اړتيا وي او ځواکونه په لبنان کې د ميشتې ډلېحزب الله چې د ايران له ملاتړه برخمنه ده، سره جګړې ته وزګار وي.
نوموړي د اسرائيل ۱۴ کانال سره په خبرو کې وويل: «موږ به د خپلو ځينو ځواکونو شمال ته د انتقالولو امکانات ولرو او موږ به همداسې وکړو.»
هغه د دې په زياتولو سره چې دا عمليات به د لسګونو زرو بې ځایه شويو اسرائيلیان بيرته خپل کورونو ته د ستنېدو زمينه برابره کړي، وويل چې د دې کار لومړۍ او ځانګړې موخه دفاع ده.
د ایران له ملاتړ څخه برخمنه حزب الله ډلې د تېر کال د اکتوبر د ۷مې نیټې تر بريدونو سملاسي وروسته چې په نتيجه کې یې په غزه کې جګړه پېل شوه، پر اسرائيل باندې بريدونه پېل کړل.
اسرائيل او حزب الله له هغه وخت راهېسې کابو هره ورځ له يو بل سره نښتې کړي دي. په دې وروستیو اونيو کې نښتو زرو اخيستی دی او د يوې جګړې ويره یې ډېره کړې دي.
غزه: هره ورځ له نوي سره د ژوندي پاتيدو مبارزه
03:13
This browser does not support the video element.
نتانياهو، ويلي دي چي تمه لري چې ښايي کړکېچ ته به يو ديپلوماتيک حل وموندل شي، خو هوډ یې څرګند کړ چې د اړتيا په صورت کې به ستونزه «له بلې لارې حل کړي.» هغه وويل: «موږ په څو جبهو کې جګړه کولی شو او دې ته چمتو هم يو.»
په غزه کې تر جګړې وروسته سيناريو
نتانياهو، دا هم وويل چې دی به هیڅ داسې يوه توافق ته غاړه کښېنږدي چې پر دومداره اوربند راڅرخي. د دومداره اوربند غوښتنه د اوربند د رامنځته کولو د هلو ځلو په ترڅ کې چې اوس د ځنډ ښکار شوي دي، د حماس له اصلي غوښتنو څخه يوه ده.
په غزه کې تر جګړې وروسته حالتونو په اړه د پوښتنې په ځواب کې نتانياهو، وويل دا «واضح» ده چې اسرائيل به «په وړاندوينې وړ راتلونکي کې هلته پوځي کنترول» ولري.
هغه وويل چې «موږ غواړو د امکان په صورت کې د سيمه ایزو فلسطينيانو يوه ملکي اداره جوړه کړو» چې د منطقې له ملاتړه هم برخمن وي څو یې لارې «غزې تراډې ته د بشري مرستو رسول تنظيم کړل شي او بيا وروسته په سيمه کې ملکي معاملات هم.»
د نتانياهو د جګړ د کابينې چې اوس منحل شوې ده، دوه غړي يعني د پوځ پخواني مشر بيني ګانتز، او ګادي ايزنکوت، د رواني میاشتې په پای کې تر جګړې وروسته وخت له پاره د يوه پلان د نه شتون له کبله له حکومته ووتل.
ب. ص/ ن. ز (AP, AFP)
ايران پلوه لبنانی تنظيم حزب الله په انځورونو کي وپېژنئ
د لبنان شعيه مذهبه سياسي او وسله وال تنظيم حزب الله ډېر پياوړی بلل کيږي. خو پر دغه تنظيم داسي تورونه دي چي د لبنان تر څنګ په سيمه کي په کړکېچونو کي لاس لري.
انځور: Reuters/A. Taher
د حزب الله منځ ته راتلل
حزب الله سازمان چي «د الله ډله» معنی ورکوي په ۱۹۸۲ کال د اسرائيل له خوا د لبنان پر جنوب تر بريد وروسته د مذهبي مشرانو له خوا جوړ کړل سو. دغه سازمان دوې څانګي لري چي يوه يې سياسي او بله يې وسله واله ده.
انځور: picture-alliance/dpa
د اسرائيل پر ضد ملي پيوستون
حزب الله سازمان په لومړي ځل په ۱۹۸۰م کال کي د شعيه مذهبه ملېشې په توګه راپورته سو. دغې ډلې د لبنان په کورنۍ جګړه کي مهم رول لاره. په ۲۰۰۰م کال چي کله اسرائيلو له جنوبي لبنان څخه خپل ځواکونه پر شا کړل، د هغه تر شا هم د حزب الله چريکي عمليات ول. په ۲۰۰۶م کال د اسرائيلو او حزب الله تر منځ بيا جګړه وسوه. خو په دغه جګړه کي نورو مذهبي ډلو هم له حزب الله سره مرسته وکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Zaatari
د ايران ملاتړ
د حزب الله له جوړښت راهيسي له دغه سازمان سره ايران او د شام هيوادونه، نظامي، اقتصادي او سياسي مرستي کوي. دمګړی د دغې ډلې نظامي څانګه د لبنان تر پوځ زياته پياوړې بلله کيږي. دغه ډله نه يوازي په هيواد کي دننه، بلکي په سيمه کي زيات اغېز لري.
انځور: Reuters/O. Sanadiki
سياسي مشر
حزب الله تر هغه وروسته خپله ټول پام سياسي اړخ ته واړاوه، چي په ۱۹۷۵م کال کي پېل سوې کورنۍ جګړه په ۱۹۹۰م کال پای ته ورسېده. حزب الله په لبنان کي د اکثريتي شعيه مذهبي ډلې تر څنګ د مسيحيانو او نورو ډلو ملاتړ هم لري. په ۱۹۹۲م کال د دغه سازمان مشري حسن نصرالله پر غاړه واخيسته چي تر نن پوري د دغه سازمان مشر دی.
انځور: picture-alliance/dpa
نظامي څانګه
د لبنان په کورنۍ جګړه کي د ښکيلو نورو سازمانونو برعکس، حزب الله د جګړې تر پای ته رسېدو وروسته خپله وسله واله څانګه له منځه نه يووړه. که څه هم چي د هيواد نورو سياسي ډلو د حزب الله پر دغه مؤقف نيوکي هم وکړې خو دوی استدلال کوي چي دغه نظامي څانګه يې له اسرائيلو او نورو بهرنيو قوتونو څخه د دفاع له پاره حتمي ده.
انځور: picture-alliance/AA
ايا يوه ترهګره ډله؟
امريکا متحد ايالات، اسرائيل، کاناډا او عرب ليګ تر څنګ ځيني نور هيوادونه او نړيوال سازمانونه هم حزب الله ته د ترهګرې ډلې په توګه ګوري. خو بريتانيا، آستراليا او اروپايي اتحاديه د دغه سازمان د سياسي او نظامي څانګو تر منځ فرق کوي.
انځور: picture-alliance/Pacific Press/I. Press
د سوريې په کورنۍ جګړه کي
حزب الله ډله د سوريې په جګړه کي د ولسمشر بشارالاسد ملاتړ کوي. دغې ډلې نه یوازي دا چي د سوريې د پوځ د وسلو د لېږد رالېږد لاري ساتلي دي، بلکي د لبنان شاوخوا يې داسي ساحه د سوريې د حکومت په پلويتوب خوندي کړې ده چي پکښي سني مذهبه مليشې ګواښ بلل کيږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
د تشنج ډېرښت
لبنان له زیات وخت راهيسي د سعودي عربستان او ايران تر منځ د خپلو دلچسپيو د ساتلو له پاره د سيالۍ ډګر دی. خو په لبنان کي حزب الله د غلبې او په سوريه کي د دغې ډلې د فعاليتونو له کبله په سيمه کي د مذهبي ډلو تر منځ تشنج لا زيات سوی دی.
