د نوبل د سولې جایزې ګټونکی: نړۍ په خطرناک وخت کې قرار لري
۱۳۹۸ شهریور ۸, جمعه
د شرقي تیمور پخوانی ولسمشر د نوبل د سولې جایزې ګټونکی جوزه راموس هورتا وايي چې نن نړۍ له بد وضعیت سره مخامخ ده او په وینا یې ښه بیلګه د کشمیر وضعیت دی. نوموړي د افغانستان د سولې پروسې ته هم خوشبینې څرګنده کړه.
اعلان
د آلمان په لينداو ښار کې د «ادیان د سولې له پاره» په نړیوال کنفرانس کې له ټولې نړۍ څخه د ادیانو مذهبي مشرانو او استازو د ګډون سربیره، د شرقي تیمور د سولې اتل او د دې هیواد پخوانی ولسمشر او لومړی وزیر جوزه راموس هورتا هم ګډون کړی وو. نوموړي له دویچه ویله سره په یوه مرکه کې وویل چې نن ورځ په نړۍ کې د روانو کشمکشونو او جنګي وضعیت د پای له پاره ټول اړخونه اړ دي چې په خپلو کې خبرې وکړي او شخړې د خبرو له لارې حل کړي. دلينداو په دغه نړیوال څلور ورځني کنفرانس کې د نړۍ له شاوخوا ۱۲۵ هیوادونو څخه نیږدې ۱۰۰۰ تنه مذهبي مشرانو او استازو ګډون کړی وو.
هورټا په خپله مرکه کې همدا راز وویل چې نړۍ اوسمهال له یوه ډیر خطرناک وضعیت سره لاس او ګریوان ده. نوموړي د بیلګې په توګه د پاکستان او هندوستان ترمنځ د کشمیر د مسئلې پر سر روان وضعیت ته اشاره وکړه او زیاته یې کړه چې له هر لوري څخه یو کوچنی ناسم اقدام د دې شخړې ډول ته په بشپړه توګه تغیر ورکولی شي.
د نوبل د سولې جایزې ګټونکي هورټا په خپلو خبرو کې د افغانستان د شخړې یادونه هم وکړه او ویې ویل چې په افغانستان کې لا هم جګړه ادامه لري او د دې جګړه ځپلي هیواد خلک له مودو راهیسې له جګړو او ناخوالو کړیږي. له دوو لسیزو راهیسې جګړه سخته جګړه راونه ده او دغه شخړه لا هم ادامه لري. اوس په افغانستان کې د سولې یوه پروسه روان ده او زیاتوي چې هیله من یم دغه پروسه به د افغانستان کړکیچ او شخړو ته د تل له پاره د پای ټکی کیږي.
هورټا له ۲۰۰۷م کال نه تر ۲۰۱۲م کاله پورې د شرقي تیمور ولسمشر وو او تر دې وړاندې له ۲۰۰۶م کال نه تر ۲۰۰۷م کاله پورې نوموړي د شرقي تیمور د لومړي وزیر په توګه هم دنده ترسره کړې ده. د شرقي تیمور د شخړې د سوله ایز حل په برخه کې د خپلو هڅو له کبله نوموړي په ۱۹۹۶م کال کې د خپل یوه بل هیوادوال بشپ کارلوس بپلو سره په ګډه د نوبل د سولې جایزه هم وګټله.
له نن څخه ۲۰ کاله وړاندې د ۱۹۹۹م کال د اګست میاشتې په ۳۰مه نیټه، د شرقي تمیور خلکو د یوې ټولپوښتنې له لارې له اندونیزیا څخه د خپلواکۍ د اخیستلو پریکړه وکړه چې تر دې ټولپوښتنې وروسته په شرقي تیمور کې پاڅون او شورش پیل شو. په دې ترڅ کې د هورټا او د دې هیواد د نورو مشرانو او رهبرانو د هڅو په پایله کې دغې شخړې او یاغیتوب ته په سوله ایزه توګه د پای ټکی کیښودل شو او تر خپلواکۍ وروسته د اندونیزیا او شرقي تیمور ترمنځ ښې اړیکې ادامه لري.
په لينداو کې له دویچه ویله سره په مرکه کې د شرقي تیمور اوسیدونکي او د نوبل جایزې ګټونکې همدا راز زیاته کړه چې د نړۍ په مختلفو برخو کې نن ورځ راولاړ شوی جنګي وضعیت د انسانانو پر ژوند منفي اغیز کوي. نوموړي وویل چې په دې کړکیچن وخت کې د نړۍ مشران باید پر خبرو او مذاکراتو ډیر تمرکز وکړي. نوموړي په دې برخه کې د سوریې، جنوبي کوریا او په میانمار کې د روهنګیايي مسلمان لږکیو وضعیت یادونه وکړه.
په دې کنفرانس کې که څه هم ګډونوالو بیلابیل مذهبونه، بیلابیلې جامې او ظاهراً له یوه او بله جلا ښکاري، خو انسانیت، د یوه او بل منلو، مسکا او د راتلونکې له پاره د ګډو هڅو ژمنو دوی سره یوځای کړي دي. په کنفرانس کې لیدل کیږي چې هندوان له مسلمانانو، مسلمانانو له یهودانو،عیسویان له بودیانو او نورو مذهبونو له استازو سره خبرې کوي، خاندي او په ګډه خواړه خوري.
انځور: DW/A. Tauqeer
په آلمان کې د ادیانو لومړی ترټولو ستر نړیوال کنفرانس
په مجموعي ډول په دې کنفرانس کې تر۱۲۰ د ډیرو هیوادونو شاوخوا ۱۰۰۰ تنو ګډون کړی دی. د دوی په ډله کې حکومتي استازي، مدني فعالان او د ښځو د حقونو فعالان هم شامل دي. لینډاو ښار د دې له پاره د کنفرانس د کوربه په توگه ټاکل شوی چې دا د اتریش، سویس او آلمان ترمنځ پروت دی او له سیاسي نړۍ ډیر واټن لري.
انځور: DW/A. Tauqeer
اقلیمي بدلون او ادیان
د کنفرانس په ترڅ کې یوې بلې داسې مهمې موضوع ته هم ځای ورکړل شوی چې له کبله یې نن ټوله نړۍ په اندیښنه کې ده. اقلیمي بدلون او له کبله یې رامنځ ته کیدونکې طبیعې پیښې او غربت هم د دغه کنفرانس د بحثونو په اجندا کې شامل وو. دغه کنفرانس به د رواني اگست مياشتي پر ۲۳مه نېټه به تر درو ورځو دايرېدنې وروسته پای ته ورسيږي.
انځور: Ahmad Khalid Photography
انځورونه1 | 7
هورټا په دې باور دی چې اتومي وسلې د دې نړۍ له پاره تر ټولو ستر خطر دی او په خبره یې چې کله یو هیواد د اتومي وسلو د جوړولو له پاره هڅې پیل کړې، نو د دوی ګاونډي هیوادونه هم بیا په ورته عمل لاس پورې کوي. د شرقي تیمور دغه پخواني چارواکي وویل: «زما ښه په یاد دي چې په ۷۰مو کلونو کې کله چې هندوستان د اتومي وسلو خپله لومړنۍ آزموینه وکړه، نو د پاکستان د هغه وخت لومړي وزیر بهټو وویل چې دوی به هم حتماً اتومي وسلې جوړې کړي، ان که چیرته د دې هیواد [پاکستان] خلک وښو خوړلو ته هم اړ شي.»
د هورټا په خبره په حقیقت کې نن ورځ په ټوله نړۍ کې مسایل زیات شوي او لا پسې شدید شوي دي او د دغو ستونزو د عاجل حل له پاره هم انتظار موجود نه دی. د هغه په خبره، خبرې او مذاکرات داسې یوه لار ده چې پرمټ یې هر راز ستونزې حلیدلی شي.
زموږ له آرشیف څخه:
له ټولې نړۍ څخه د سولې پیغامونه
د آلمان په لنډاو ښار کې «ادیان د سولي له پاره» کنفرانس کې د نړۍ د مختلفو ادیانو استازو او مشرانو ګډون کړی وو او هدف یې په نړۍ کې د سولې ټینګښت وو.. په دې انځوریز البوم کې د یو شمیر ګډونوالو پیغامونه لوستلی شئ.
انځور: DW/A. Purwaningsih
کرن کور، سک، بریتانیا
بخښنه د پخلاینې لار پرانیزي او پخلاینه د سولې سبب ګرځي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
راوني میټوګټیرې،د کیاپو د نسل استازې، برازیل
له شخړو څخه د خلاصون لار د خلکو ترمنځ دوستي ده. انسانان باید د یوه او بل دښمن ونه ګرځي. خدای غرونه د ټولو له پاره جوړ کړي. خدای د انسانانو له پاره هم ښه فکر کړی او موږ هم باید د یوه او بل په هکله ښه فکر وکړو.
انځور: DW/A. Purwaningsih
پرسکاراکوروکل، هندو، جرمنی
سوله د نړۍ مرکزي سرچینه ده، تاسې سوله نه شئ اخیستلی. سوله او خوندیتوب زموږ په دننه کې نغښتي دي. که چیرته موږ ټول د سولې له پاره ژمن اوسو، نو سوله به ورو ورو په ټوله نړۍ کې خپره شي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
الحاج اسحاق کنلې، مسلمان، نایجیریا
زه د ټولې نړۍ له مذهبي څیرو څخه غواړم چې له نفرت خپرولو څخه ډډه وکړي، ځکه چې نفرت د واورې یوه توپ ته ورته دی چې په غورځولو سره ستریږي او ان دا چې پای به یې جګړه وي. د دې پرځای، خلک باید د سولې له پاره تبلیغ وکړي او د بیلابیلو مذهبونه پیروان دې د یو بل د منلو په اصولو کې ژوند وکړي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
ہائې فودو، بَهايي، جنوبي افریقا
سوله نه یوازې ممکنه ده، بلکې دا یوه اړتیا ده. سوله د دې سیارې د ارتقأ له پاره یو بل ګام دی. ځمکه به یو هیواد وي او موږ ټول انسانان به یې ښاریان يوو. دا په موږ پورې اړه لري چې د سولې د ټینګښت له پاره څه کوو. ګډ عمل او د روحاني رویې خپرول، له موږ سره په دې ستونزمنه لار کې مرسته کولی شي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
ریورنډ جیک بوسټن، اینگلیکن مسیحي، گني کوناکري
که سوله نه وي، پرمختګ به نه وي، او چې پرمختګ نه وي نو بیا به انسانیت نه وي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
امام احسان سکندر، مسلمان، بیلجیم
د سولې معنی مینه ده. د اختلافاتو منل او یو بل ته درناوی، او بیا ټول اختلافات څنډې ته کول او د ګډ هدف له پاره کار باید وشي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
کشور ټهاکر، هندو، تنزانیا
موږ د یو و بل پوهیدو ته اړتیا لرو. د سولې په فضا کې ګډ ژوند، زموږ په ټولنو کې د پرمختګ سبب ګرځي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
محمد سیف اللہ، مسلمان، سنگاپور
سوله باید یوازې د یوه اضافي شي په توګه ونه ګڼل شي، بلکې سوله د ټولو انسانانو یو حقیقي ضرورت او اړتیا ده. دغه اړتیا اوس هم شته او په راتلونکې به هم موجوده وي.
انځور: DW/A. Purwaningsih
ربی مارسیلو ماټر، یهودی، ارجنټاین
د خلکو ترمنځ مرسته کول او خبرې اترې کول د سولې د لاسته راوړلو له پاره یواځینې لار ده.