د هند حکومت ويلي دي چې د پاکستان تر ولکې لاندې کشمير به هم يوه ورځ په خپله خاوره کې شامل کړي. هند دا څرگندونې په داسې حال کې کړي دي چې څه موده مخکې یې تر خپلې ولکې لاندي کشمير ځانگړی حيثيت لغوه کړ.
اعلان
د هند د بهرنيو چارو وزير سبرامنيم جی شنکر، ويلي دي چې د پاکستان تر ولکې لاندې کشمير د هند برخه ده او د نوي ديلي حکومت توقع لري چې يوه ورځ به هند پر دې بيرته بشپړه کنترول ولري.
نوموړي دا څرگندونې په داسې حال کې کړي دي چې د دې لانجمنې سيمې له وجې د دواړو هيوادونو اړيکي سختې خرابې دي.
د هند حکومت د اگست مياشتې پر ۵ نيټه د دغه هېواد تر ولکې لاندې کشمير ځانگړي حیثيت ختم کړ او له هغه راهیسې هلته د گرځبندیز په څېر وضعيت حاکم دی او له نوري نړۍ سره یې اړيکه پرې شوې ده.
د کشمير لانجمنه سيمه د هند او پاکستان ترمنځ ويشل شوې ده. په نوي ډيلي کې حکومت د پاکستان تر ولکې لاندې کشمير د »پاکستان له خوا اشغال شوې سيمه« چې انگلسي لنډيز یې « PoK » دی، بولي.
د هند د بهرنيو چارو وزير سبرامنيم جې شنکر د يوې مطبوعاتي غونډې پر وخت وويل: «د PoK يا د پاکستان له خوا اشغال شوې سيمې په اړه زموږ نظر او تگلاره روښانه ده او تل به روښانه وي. دغه سيمه د هند برخه ده او موږ توقع لرو چې يوه ورځ به یې واک او اختيار زموږ شي، په بشپړه توگه.»
بل لوري ته د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت پر دې څرگندونو سخت غبرگون ښوولی او دا یې په کلکو ټکو غندلي دي. د بهرنيو چارو وزارت له خوا ويل شوي: «د يوه اشغالگر دولت له خوا دغه ډول غير مسئولانه او پارونکې څرگندونې د سېمې وضعه لا پسې خرابوي او سوله او امنيت له منځه وړلی شي.»
د وزارت له خوا زياته شوې: «پاکستان سوله خوښوونکی دی خو د هر ډول اشغال د ځواب د ورکړې له پاره پوره چمتووالی لري.»
د هند د بهرنيو چارو وزير د سه شنبې په ورځ په نوي ډيلي کې له خبريالانو سره د خبرو پر وخت دا خبره تکرار کړه چې د جمو او کشمير د ځانگړي حیثيت د ختمول د هند کورنۍ مسئله ده.
BS/NZ (DPA)
زموږ له آرشيف څخه:
کشمیریان، د هند او پاکستان د سیاست بیه څرنگه ورکوي؟
هند او پاکستان د کشمیر د موضوع په هکله خپلې جگړې ته ادامه ورکړې ده. د هماليا دغه سیمه له تیرو درو لسیزو راهیسې د یاغیتوب سره مخامخ ده. ډیر کشمیریان د نوي ډهلي او اسلام آباد له سیاسته تنگ شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP/T. Mustafa
ستره حمله
د هند اردو د وسله والو یاغیانو پر ضد په نزدې وخت کې پوځي عملیات پېل کړي دي. په دې ترڅ کې شل کلي کلابند شوي دي. نوی ډهلی پر اسلام آباد باندې د تندلارو د ملاتړ تور پورې کوي.
انځور: picture alliance/AP Photo/C. Anand
د عسکرو وژل
هند د چهارشنبې په ورځ وویل چې د پاکستاني ځواکونو له لوري د خپلو وژل شوو عسکرو غچ به واخلي. اسلام آباد دا تورونه ردوي چې سرحدي ځواکونو یې هندي عسکر وژلي او د هغوی جسدونه ته یې سپکاوی کړی دی. د هند د بهرنیو چارو معین اس. جی. شنکر ویلي دي: «حکومت غوښتنه کوي چې پاکستان باید ژر د خپلو عسکرو او قوماندانانو پر ضد چې د دغه ناوړه گام له پاره مسوول دي گام واخلي.»
انځور: H. Naqash/AFP/Getty Images
تریخ کړکیچ
له ۱۹۸۹م کال راهیسې د هند تر ولکې لاندې کشمیر کې مسلمان یاغیان د هندي ځواکونو پر وړاندې جنگیږي. د دغه سیمې ۷۰ سلنه اوسیدونکي مسلمانان دي. هند او پاکستان د خپلو درو جگړو څخه دوه یې د کشمیر پر سر کړې دي.
د تاو تریخوالي نوې څپه
د هند تر ولکې لاندې کشمیر کې په تیر کال کې کې د یوه جلا غوښتونکي ځوان مشر برهان واني، د وژل کیدو وروسته وضعیت خراب شو. د هند ضد مظاهرو سربیره کې د بیلتون غوشتونکو او عسکرو تر منځ د آخ او ډب په ترڅ کې تر اوسه په سلونو کې کسان وژل شوي دي.
انځور: Reuters/D. Ismail
د «اړي» یرغل
تیر کال د سپتمبر په میاشتې کې تندلارو اسلامپالو د هند تر ولکې لاندې کشمیر کې په اړي، نومې سیمه کې پره یوه پوځي پوسته باندې یرغل وکړ او ۱۷ هندي پوځیان یې ووژل. د هند په وینا برید کوونکي د پاکستان له لوري دغه سیمې ته ورننوتي وو. د هند له لوري د لومړنیو تر سره شوو پلټنو له مخې دغو برید کوونکو په پاکستان کې د میشتې «جیش محمد» نومې ډلې سره تړاو درلود.
انځور: UNI
کوم پوځي حل نه شته
په هند کې د مدني ټولنې ځیني کسان په دې آند دې چې نوی ډهلی نه شي کولای په کشمیر کې پر اسلام آباد باندې د ناکراریو په تور لگولو سره ځان ته برائت ورکړي. د خلکو د حقوقو ځیني مدافع سازمانونه غوښتنه کوي چې د نریندر مودي حکومت ته په کار ده چې په دغه دره کې د خپلو ځواکونو شمیر راکم کړي او د سیمې خلک خپل برخلیک ټاکلو ته پخپله پریږدي.
نوي ډهلې ته د خپل سفر تر مخه د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان، د کشمیر د مسلې د څو اړخیزه حل وکالت وکړ. هغه د کشمیر په سیمه که کې د نوي ډهلي او اسلام آباد تر منځ پر ترینگلتیا باندې انديښنه څرگنده کړه. هند د اردوغان څرگندونې رد کړې او ویې ویل چې د کشمیر شخړه یوازې د نوې ډهلي او اسلام آباد تر منځ په دوه اړخیزه توگه حل کیدای شي.
انځور: Reuters/A. Abidi
آیا د ځواکونو ایستل حل لاره ده؟
هغه خلک چې د آزاد کشمیر پلویتوب کوي، له پاکستان او هنده غواړي چې غاړې ته شي او کشمیریان د خپلې راتلونکې په هکله پریکړې ته پریږدي. د پاکستان تر ولکې لاندې کشیر کې د «جمو کشیر لبریشن فرنټ» مشر توقیر گیلاني ویلي دي: «اوس هغه وخت رارسیدلی دی چې هند او پاکستان کې تر خپل انتظام لاندې سیمو څخه د پوځونو د ایستلو مهال ویش اعلان کړي او د نړیوالو څارونکو تر څارنې لاندې یوه ټولپوښتنه یا ریفرنډم تر سره شي.»
انځور: picture-alliance/dpa/J. Singh
د بېلتون هیڅ امکان نه شته
خو د کشمیر په هکله زیاتره څارونکي وایي چې په نزدې راتلونکي کې به دغه کار و نه شي. د هغوی په خبره په کشمیر کې د تندلارو او بیلتون غوښتونکو پر وړاندې د هند د سخت چلن پالیسۍ یو څه کار ورکړی دی. د څارونکو په وینا ژر یا وروسته ډهلی باید د دغه کړکیچ سیاسي حل راوباسي. د هغوی په خبره بیلتون چانس نه لري.