محاصرې شوې انجلۍ په دې ترڅ کې د الله اکبر نعرې وهلې. پر ټولنیزو رسنيو دا ويډيو اوس ډېره لاس په لاس کیږي او خلکو پرې غبرګون ښوولی او د دغه ځوانې زده کوونکې زړورتيا یې ستايلې ده.
همدا راز په باګل کوټ سيمه کې هم د دوو ډلو ترمنځ اخ و ډب رامنځته شو او پر يو بل یې د ډبرو ګوزارونه وکړل. په دې ترڅ کې پاريدلو هندوانو پر يوه ښوونځي خپل مذهبي بيرغ هم وځړاوه.
ایالتي چاروکو چې د برحاله بي جی پي ګوند څخه دي، له خلکو د آرامه پاتيدو غوښتنه کړې ده. په همدې منځ کې دا مسئله د ایالت په ستره محکمه کې هم تر څېړنې لاندې ده او د چهار شنبې په ورځ به هم جريان پيدا کړي. په دې هکله حقوقي دعوا د اډوپي کالج پنځوو مسلمانانو زده کوونکو کړې وه.
له مسلمانو زده کوونکو څخه د ملالې يوسفزۍ ملاتړ
د نجونو د زده کړو فعالې او د سولې د نوبل جایزې ګټونکې ملالې يوسفزی هم له تاوتريخوالي تر ډکو پېښو او د يوې مسلمانې زده کوونکې تر محاصرې وروسته دغه څه ويرونکي بللي دي.
نوموړې د تويتر له لارې ويلي: «نجونو ته په حجاب کې ښوونځي ته د تللو اجازه نه ورکول ويرونکې خبره ده. پر ښځو د لږ يا ډېر [لباس] اغوستو له کبله نيوکې دوام لري. هندي مشرانو ته په کار ده چې د مسلمانانو ښځو د پامه غورځولو لړۍ ودروي.»
په هند کې سياست
د هند اپوزيسيون کانګرس ګوند له مسلمانو زده کوونکو څخه ملاتړ اعلان کړی دی او ويلي یې دي چې اساسي قانون هغوی ته د دې اجازه ورکوي. بل لوري ته کمونست ګوند د هند د زده کړو له وزير څخه د مداخلې غوښتنه کړې ده او د اپوزيسیون ګوندونو د کورنيو چارو له وزير اميت شاه څخه یې په دې اړه په پارلمان کې د توضيحاتو د وړاندې کولو غوښتنه کړې ده.
تېره ورځ هم اپوزيسيون ګوندونو په پارلمان کې په دې اړه سخت غبرګون ښوولی وو او له حکومت څخه یې د توضيحاتو غوښتنه کړې وه. د چهار شنبې په ورځ د کانګرس ګوند مشرې پرينکا ګاندي د تويتر له لارې له مسلمانو زده کوونکو څخه ملاتړ اعلان کړی وو او ويلي ول چې دا د ښځو حق دی چې د خپلې خوښې لباس په تن کړي.
شخړه نورو ايالتونو ته هم د پراخيدو په حال کې ده
په هندوستان کې د حجاب پر سر لانجه اوس د کرناټک ايالت له سرحدونو اوښتې ده او د مدهيه پرديش او پدوچيري ايالتونو پورې رسېدلې ده. په مدهيه پرديش ایالت کې چې بي جي پي ګوند پکې حکومت لري، يوه وزير د «نظم او ضبط» په موخه په ښوونځيو کې د «ډريس کوډ» يا يو ډول لباس د قانون د جوړولو خبره کړې ده.
په پدوچيري کې هم چارواکو د يوه دولتي ښوونځي مدير ته ويلي چې د برقع کارول او يا حجاب پر سر کول د ښوونځي د «ډريس کوډ» سره په ټکر کې عمل دی او هلته زده کوونکو ته ټولګيو ته داخليدو اجازه نه ورکول کیږي. خو زده کوونکې استدلال کوي چې د ښوونځي په اصولو او مقرراتو کې داسې څه نه دي ليکل شوي او حجاب د هغوی مذهبي حق دی چې په زور ترې اخیستل کيږي.
په اډوپي کالج کې په لومړي ځل مسلمانو زده کوونکو د دسمبر پر ۳۱مه نيټه پر حجاب د بندیز پر ضد اعتراض کړی وو او له هغه وخت راهيسې دا ستونزه دوام لري. هغه وخت زده کوونکو ته اجازه نه ورکړل شوې وه چې صنفونو ته داخلې شي. له دې کبله ټولې نجونې تر ټولګيو دباندې ناستې وې او هلته یې خپل درس ته دوام ورکړی وو.
ب. ص/ ن. ز (صلاح الدين زين، نوي ډيلی)
زموږ له آرشيف څخه:
برقع، حجاب او یا هم نقاب؛ کوم يو مسلمانو ښځو له پاره «مناسب» لباس دی؟
په اسلام دين کې حکم شوی چې ښځې بايد حجاب رعايت کړي. د حجاب په اړه متفاوت تفسيرونه شتون لري. په دغه انځوريز رپوت کې هغه تر ټولو معمول لباسونه انتخاب شوي، چې مسلمانې ښځې يې اغوندې.
انځور: Getty Images/AFP/S. Maina
حجاب
د اسلام دين اکثريت عالمان پر دې توافق لري چې ښځې بايد حجاب واغوندي. حجاب هغه ډول جامې دي چې د ښځې سر، غاړه، لاسونه تر بند او پښې تر بجلک پورې پټوي. په دغه انځور کې امريکايي پيغله هانا شرايم ليدل کيږي چې په خپل کور کې يې حجاب مرعات کړی.
انځور: picture-alliance/AP Photo/J. Martin
ټيکری (پړونی)
ټيکری يا پړونی تر ټولو معمول لباس دي چې مسلمانې ښځې يې په سر کوي. مسلمانې ښځې په ټيکري باندې خپل د سر ايښتان، غاړه، سينه او نور اندام پټوي. دا په مختلفو رنګونو کې وي خو تر ټولو معمول يې تور دی. ټيکري تر ټولو ډير په افغانستان، پاکستان، ايران، سعودي عربستان، سوريې او عراق کې ښځې په سر کوي. لکه د سعودي عربستان دغه پيغله. دا ډول ټيکري تڼۍ يا کومه غوټه نه لري.
انځور: picture alliance/JOKER/K. Eglau
مقنعه
مقنعه يو بل ډول جامه ده چې مسلمانې ښځې يې اغوندې. له دغه لباس لستونې لرونکې ډول يې هم شته. مقنعه د ښځې سر، غاړه او سينه تر نامه پورې پټوی. دغه ډول اسلامي لباس تر ټولو ډير په ايران او بيا په افغانستان او سوريه کې رايج دی. په ايران کې ښځينه زده کونکې او حکومتي مامورينې د مقنعه پر اغوستلو مکلف ګرځول شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP/B. Mehri
چادر نماز
چادر نماز يو لوی او پراخ لباس دی چې په اغوستلو سره يې د ښځې بدن له سر نه تر پښو پورې پټيږي. د مخ پټول په کې اختياري دی، ځينې ښځې په کې پټوي او ځينې نه. دغه ډول اسلامي لباس تر ډيره په ايران او همدا ډول د افغانستان په يو شمير سيمو کې کارول کيږي. په عام ډول په تور رنګ کې دي، خو په ځينو نورو رنګونو کې هم جوړيږي، د بيلګې په توګه سپين رنګ چادر نماز تر ډيره د لمانځه ادا کولو پر وخت اغوستل کيږي.
انځور: Getty Images/AFP/A. Kenare
نقاب
نقاب هغه ډول اسلامي لباس ته وايي چې د ښځو سر او غاړه او د بدن ځينې نورې برخې لکه سينه په کې پتيږي، خو سترکې نه. نقاب تر ډيره په عربي ملکونو کې ښځې په سر کوي. نقابونه په مختلفو ډولونو کې جوړيږي لکه عربي ماډل چې يوه برخه يې شاته اچول کيږي.
انځور: picture-alliance/dpa/B. Roessler
عبایا (عبا)
د ښځو دغه ډول اسلامي لباس ته عبايا وايي چې هماغه عبا ده چې سر نه تر پښو پورې يوه ټوټه وي. مختلف ماډولونه لري، د بيلګې په توګه هغه چې مخه يې خلاصه وي او تڼۍ لري او هغه چې مخه يې بشپړه بنده وي. عبا تر ډيره په عربي هيوادونه کې ښځې اغوندي. ځينې ښځې ورسره په خپل رنګ دستکشې هم په لاس کوي. په انځور کې د عبا په ګډون مختلف اسلامي حجابونه د مود په يوه نمايش کې ښودل کيږي.
انځور: picture-alliance/dpa/A. Haider
برقع
برقع يا چادري په افغانستان کې تر تولو رايج اسلامي لباس دی چې ښځې يې د بدن پوښلو په موخه اغوندي. په مختلفو رنګونو کې جوړيږي خو تر ټولو معمول يې آبي رنګ دی. برقع د افغانستان تر څنګ په پاکستان کې هم رايج ده. د دغه پوښښ په اړه ځينې وخت بحثونه هم راپورته کيږي. يو شمير افغانان برقع مناسب حجاب نه ګڼي.
انځور: Getty Images/F. Usyan
نوي ماډولونه
د نورو جامو په څير نن ورځ د اسلامي لباسونو په مود کې هم په پر له پسې توګه تغييرات رامنځ ته کيږي. حتی د اسلامي لباسونو ډولونه اوس د مود او فيشن په نړيوالو نندارتونونو کې ښودل کيږي. لکه په ماليزيا کې دغه نمايش (انځور).
انځور: Getty Images/AFP/M. Vatsyayana
"محبجه"
د حجاب رعايت يا د مسلمانو ښځو د بدن د پټولو له پاره مناسب لباس د نړۍ په هر ګوډ کې فرق کوي. موږ په دغه انځوريز رپوټ کې د دغو حجابونو يو څو معمول ډولونه ښودلي دي. د نوعيت له مخې د حجاب انتخاب، په هر ټولنه کې د خلکو د عقايدو، يوهې او دودونو له مخې تفاوت لري.
انځور: Mahmud Turkia/AFP/Getty Images
له حجاب پرته يا لوڅ سر
داسې مسلمان ښځې هم شته چې ټيکری نه په سر کوي، لکه له اردن څخه ملکه راينا. هغه وايي چې اسلام دين ښځې نه دي مجبوره کړي چې خپل مخ پټ کړي. ملکه راينا وايي د ښځو په اړه قضاوتونه بايد د هغو د اخلاقو او د يني ارزښتونو له مخې وشي نه د هغه څه له مخې چې اغوندي يې.