ولي داعش پر افغان شعیه مسلمانانو باندي بریدونه کوي؟
۱۳۹۶ دی ۷, پنجشنبه
د اسلامي دولت ترهګري ډلې یا داعش په دوامداره توګه خپل بریدونه پر کابل او شعیه مسلمانانو باندي متمرکز کړي دي. کارپوهان وايي چې دغه ډله غواړي په افغانستان کې د مذهبي اختلافاتو له رامنځ ته کولو سره خپل نفوذ پراخ کړی.
اعلان
د داعش یا اسلامي دولت د فعالیتونو په اړه رپوټونه د ۲۰۱۵م کال په لومړیو میاشتو کې په نړیوالو رسنیو کې رابرسیره شول. هغه مهال د دغې ډلې حضور یوازي د ننګرهار ولایت په اچین ولسوالۍ کې محدود وو. خو حکومت یې بیا پر ضد پراخ عملیات پيل کړل او د ۲۰۱۶م کال په مارچ میاشت کې یې اعلان وکړ چې په دې سیمه کې د داعش ډله په بشپړه توګه ځپل شوې ده. د همدې کال په جولای میاشت کې افغان او امریکایي ځواکونه وویل چې د افغانستان او پاکستان له پاره د داعش عمومي قوماندان حافظ سعید خان یې هم وژل دی.
آيا له ايرانه د سوريې جنگ ته د افغانانو لېږل درواغ دي؟
د بشري حقونو د څار سازمان د راپور له مخي ايران په زرونو افغان مهاجر د سوريې جنگ ته لېږلي دي. خو د ايران اسلامي جمهوريت د بهرنيو چارو وزارت دغه ادعا «ساختگي او تبليغاتي» گڼي.
انځور: Tasnim
د بشري حقونو د څار سازمان چي مقر ئې په نيويارک کي دئ، د جمعې په ورځ راپور ورکړ چي ايران په زرونو افغان مهاجر د سوريې جنگ ته لېږي. د دغه راپور له مخي ايران نه يوازي د هغوی د رضايت له پاره تشويقي هڅي کوي، لکي په ځينو برخو کي ئې گواښي هم.
انځور: Tasnim
د ايران ايسنا خبري آژنس د ايران د بهرنيو چارو وزارت د يوه چارواکي په حواله چي نوم ئې نه دی ښوول سوی لیکي «د سوريې جنگ ته د افغان مهاجرو د لېږلو په اړه وروستۍ څرگندوني ساختگي او تبليغاي اغراض پکښي نغښتي دي.» هغه زياته کړې ده «دا هغه افغانان دي چي په سوريه کي مېشت ول يا له افغانستان څخه ورغلي دي يا د ايران له لاري ترانزيت سوريې ته تللي دي.»
انځور: ISNA
دغه چارواکي هغه ادعا وي نه مني چي گويا تقريباً هره ورځ په سوريه کي د وژل سوو افغانانو د جنازې مراسم پر ځای کيږي. (په انځور کي هغه دوه افغان مهاجر ښکاري چي د جنازې په مراسمو کي ئې گډون کړی. د دوی دواړو چمپلان پر پښو دي.»
انځور: ISNA
څه موده دمخه د ايران د سينما کارگردان په يوه غونډه کي ويلي ول: «کله چي د سوريې خبره کيږي د مهاجرت مفهم، في سبيل الله مطرح دئ، هغه هم افغاني عزيزان چي هيواد ئې سخت شرايط گالي. د حرم د دفاع شهيدان او کورنۍ ئې زموږ مېلمانه دي او د سوريې پر لور د هغوی مقدسه کډه د ستايلو ده.»
انځور: Tasnim
د ايران د بهرنيو چارو وزارت په داسي حال کي سوريې ته د افغان مهاجرو د لېږلو خبرونه نه مني چي څو ورځي د مخه د ايران سپاه پاسداران انقلاب ته نژدې رسنيو کي داسي انځورونه خپاره سوه چي د «فاطميون» پوځي روزنه پکښې ښکارېده.
انځور: MEHR
د ايران د وسله وال پوځ خبري آژنس «دفاع مقدس» څو ورځي دمخه خبر ورکړ چي «تيپ فاطميون ډله د عملياتي توان په ډېرېدو او جنگيالو په ډېرښت سره لښکر سوی دئ.» په دغه راپور کي راغلي دي چي تيپ فاطميون هغه غونډ دئ چي له هغو افغانانو جوړ سوی چي همدا اوس په سوريه کي د دمشق په لوېديځ کي د حضرت زينب حرم ساتي.
انځور: MEHR
څو مياشتي وروسوته له هغه چي «دفاع مقدس» آژانس اعلان وکړ چي «د فاطميون ډلي عملياتي توان اوس د لښکر توان ته رسېدلی» په سوريه کي د دغي ډلي جنگيالو په مرگ ژوبله کي هم ډېرښت راغلی.
انځور: Tasnim
فاطميون لښکر يوه وسله واله ډله ده چي په «سپاه مقدس» پوري اړه لري او جنگيالي ئې د افغانستان شيعه گان دي. دغه ډله په افغانستان کي د شوروي د يرغل، طالبانو د واکمنۍ پرمهال او ايران او عراق جنگونو کي جنگېدلې ده. دوی اوس د خپل ماموريت اصلي موخه په سوريه کي د «حضرت زينب» د مقبرې دفاع ښوولې ده.
انځور: Tasnim
د «دفاع مقدس» خبري آژنس د راپور له مخي د عراق او ايران په جنگ کي د «گردان ابوذر» نژدې ۲۰۰۰ افغان جنگيالي ووژل سول.
انځور: Sassan Moayedi
فاطميون ډلي په سوريې کي د جنگ له پيل سره خپل موجوديت اعلان کړ او اوس د تيپ يا فاطميون لښکر په نوم ياديږي چي عربي نوم ئې «لوا فاطميون» پيژوندل کيږي. د دغي ډلي بنسټگر عليرضا توسلي چي په ابوحامد مشهوره وو په ۱۳۹۳ کال کي د سوريې په جنوب کي د سرائيلو له اسرائيلو سره په سرحد کي ووژل سو.
انځور: Mashreghnews.ir
په انځور کي په ترتيب سره له ښی خوا مصطفی صدرزاده (سيد ابراهیم)، سيد امين حسيني (عقيل)، سيد مصطفی موسوی (ورک دی) او رضا بخش (فاتح) دي، چي ټول د سوريې په جنگ کي وژل سوي دي.
انځور: Mashreghnews.ir
د جرمني خبري آژانسونه په ايران کي د افغان مهاجرو شمېر درې ميليونه ښوولی دئ. ويل سوي دي د دوی يو ميليون ئې غير قانوني هلته ژوند کوي.
انځور: MEHR
د بشري حقونو د څار نړيوال سازمان په راپور کي راغلي دي چي ايران افغان مهاجر گواښلي دي چي د سوريې جنگ ته ولاړ نه سي له هيواده به ئې وباسي. په سوريه کي د افغان جنگياليو له خوا ويل سوي دي چي دوی په ايران کي بې کاره وه او دوی ته ۲۰۰ ډالره د مياشتي معاش ورکوي.
انځور: MEHR
له بلي خوا اوس په افغانستان کي داعش هم په فعاليت پيل کړی دئ او هلته د جنگياليو جلب او جذب کوي، څو عراق او سوريې ته ئې د جنگ له پاره ولېږي.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
د ايران چارواکو په وروستيو کلونو کي په وارو وار اعلان کړی دئ چي د سوريې په جنگ کي د سلا کارانو په توگه حضور لري او د بشار اسد له رژيم سره مرسته کوي.
انځور: Fararu
انځورونه1 | 15
د طالبانو او داعش تر منځ جګړو هم دغه ډله تر فشار لاندي راوسته. دواړه ډلې که څه هم د افغان حکومت پر ضد جنګږیږ خو ژور ایډیالوژیک اختلافات لري او له همدې کبله ډیر وخت یو له بل سره خونړۍ نښتې کوي.
په ۲۰۱۶م کال کې دغو ټولو موضوعاتو په افغانستان کې داسې انګیرنه رامنځ ته کړه چې داعش نه شي کولای د سوریې او عراق په څیر په دې هیواد کې پراخې سیمې تر خپل کنترول لاندي راولي او ښايي عمر یې هم د نړۍ په دې برخه کې ډیر اوږد نه وي.
ډیری کارپوهان په دې نظر ول چې په نړیوالو رسنیو کې د افغان چارواکو له خوا د داعش د خطر لوی ښودل په دې خاطر دي چې کابل غواړي افغانستان د نړیوالې ټولنې په لومړیتوبونو کې وساتي.
مذهبي تاوتریخوالي ته لمن وهل
خو د وخت تیریدو او د کابل په ګډون د افغانستان په بیلابیلو برخو کې داعش خونړیو بریدونو دا خبره روښانه کړه چې که څه هم دغه ترهګره ډله په تیرو کلونو کې نه ده توانیدلي چې پراخي سیمې تر خپل کنترول لاندي راولي، خو دا وړتیا یې ترلاسه کړې ده چې په پلازمینه کابل کې پراخ او همغږي شوي بریدونه وکړي. د جنبش روشنایي پر لاریون برید، د کابل د پوځي روغتون خونړۍ پیښه او په دې ښار کې د شعیه مسلمانانو پر جوماتونو باندې څو بریدونه دا خبره روښانوي چې داعش دغه شان وړتیا لري.
د داعش د خونړیو بریدونو یو بل خاصیت دا دی چې ډیر وخت شعیه مسلمانان خپل هدف ګرځوي. په افغانستان کې د یاغي ډلو د فعالیتونو کارپوه وحید مژده، په دې نظر دي چې داعش غواړي له دې سره په افغانستان کې مذهبي تاوتریخوالی رامنځ ته او د ځان له پاره د رشد زمینه برابره کړي.
هغه وايي: «داعش په افغانستان کې له یوې ننګوني سره مخامخ دی او هغه دا چې په دې هیواد کې لا وختي یوه وسلواله مخالفه ډله موجوده ده او هغه سیمې یې تر خپل کنترول لاندې راوستي دي چې کیدای شي په اسانۍ سره له حکومت څخه ونیول شي او بیا پکښې اډې جوړې شي.»
تاجکستاني ځوانان ولي د داعش سره يوځای کيږي؟
03:46
مژده زیاتوي چې اوس نو داعش له همدې کبله خپل بریدونه پر کابل او شعیه مسلمانانو باندې متمرکز کړي دي چې وشي کړای د داسې افراطي سني وسله والو ډلو ملاتړ ترلاسه کړي چې کولای شي له داعش سره د نفوذ په پراخولو کې مرسته وکړي. داعش هم د روان کال په پیل کې ګواښ وکړ چې د بریدونو تمرکز به یې شعیه مسلمانان وي.
هغه زیاتوي: «له همدې کبله داعش پر شعیه مسلمانانو باندې بریدونه کوي چې په افغانستان کې د خپل حضور له پاره دلیل او ملاتړي پیدا کړي.»
مژده په دې نظر دي چې داعش لا تر اوسه پوري خپل هدف ته نه ده رسیدلې ځکه د افغانستان شعیه او سني علماو او اوسیدونکو تر هرې پیښې وروسته په ګډه سره دغه شان فعالیتونه غندلي دي او پر نورو یې غږ کړی دی چې اجازه ور نه کړي ترهګرې ډلې د مذهبې تاوتریخوالې د رامنځ ته کیدو لامل شي. خو دغه کارپوه ګواښ کوي چې که سم تدابیر و نه نیول شي نو کیدای شي چې وضعیت په راتلونکې کې بدل شي.
د اسلامي دولت ګواښ په افغانستان کې څومره جدی دی؟
که څه هم په وروستیو وختونو کې د افغانستان له بیلابیلو برخو څخه د داعش د فعالیتونو رپوټونه ورکول کیږي او اوس د دې ډلې حضور یوازې ننګرهار ولایت ته محدود نه دی خو دغه ډله بیا هم پراخې سیمې تر خپل کنترول لاندې نه لري. له بلې خو له سوریې او عراق څخه افغانستان ته د داعش د جنګیالو د راتلو په اړه هم ډیر رپوټونه نه ورکول کیږي او ښايي د پخوانیو اټکلونو په څیر زیات شمیر جنګیالي په منځني ختیځ کې تر ماتې وروسته د افغانستان او پاکستان پر لور نه وي راغلي.
نیکولسن: پر طالبانو او بهرنیو ملاتړو یې فشارونه ډیریږي
03:47
This browser does not support the video element.
په افغانستان کې د اسلامي دولت ډیری جنګیالي د طالبانو پخوانۍ غړي دي چې د مشري پر سر د شخړو وروسته، له دې ډلي سره یوځای شوي دي. وحید مژده په دې نظر دی چې د داعش له خوا د بریدونو ډیریدل په دې معنی نه ده چې دغې ډلې په افغانستان کې خپل حضور هم پراخ کړي دي. هغه وایي: «افغانستان داسې یو هیواد دی چې یاغي ډلې کولای شي په کې دغه شان بریدونه ترسره کړي. داعش په اروپايي هیوادونو او امریکا کې هم د بریدونو پړه پر غاړه اخلي مګر دا په دې معنی نه ده چې په دې هیوادونو کې یې حضور پراخ دي.»
هغه څه چې په وروستیو وختونو کې په افغانستان کې اندیښنې راپارولي دي چې د همغږو بریدونو د په لاره اچولو په موخه د داعش د وړتیا لوړیدل دي. کارپوهان وایي چې افغان حکومت او مذهبي مشران باید اجازه ور نه کړي چې داعش په افغانستان کې د مذهبي تاوتریخوالي په رامنځ ته کولو وتوانیږي، که نه نو د دې کارپوهانو په خبره، اسلامي دولت د افغانستان له پاره په یوې لویې ستونزې بدلیدای شي.
زموږ له ارشیف څخه:
داعش څرنگه په افغانستان کي له کوچنيانو کار اخلي؟
په افغانستان کي د تروريستي ډلي «اسلامي دولت» (داعش) وروستي انځورنه ښيي چي دوی څرنگه له کوچنيانو څخه کار اخلي. په افغانستان کي د وسله والو طالبانو او داعش ترمنځ سيالۍ زور اخيستی.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
په افغانستان کي د تروريستي ډلي «اسلامي دولت» (داعش) وروستي انځورنه ښيي چي دوی څرنگه له کوچنيانو څخه د تروريستي هدفونو او تبليغاتو له پاره کار اخلي.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
دغه انځورونه د اگست مياشتي پر اوله نېټه په کونړ ولايت کي اخيستل سوي دي. کونړ له پاکستان سره اوږده پوله لري او ويل کيږي چي هلته ډېر پاکستاني طالبان پټيږي.
تروريستي سازماان «اسلامي دولت» تر دې دمخه د يوې جغرافيايي نقشې په خپرولو سره حتی د افريکا او اروپا ځيني برخي په خپل «خلافت» کي شاملي گڼلي دي.
له کوچنيانو څخه د تروريستي هدفونو له پاره کار اخيستل د داعش پخوانی کار دئ. کوم انځورونه چي د دغي تروريستي ډلي له خوا له عراقه خپاره سوي، ښيي چي دوی څرنگه کوچنيان پر تروريستي بريدونو کي کاروي.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
څه موده مخکي وسله والو طالبانو په افغانستان کي داعش ته گواښ وکړ، چي د افغانستان په «جهاد» کي مداخله نه کوي. په افغانستان کي ځيني طالبان له داعش سره يو ځای سوي دي.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
پر کوچنيانو باندي هر ډول خبره ډېر ژر اغېزه کوي او په دې سره په اسانۍ سره سړی کولای سي هغوی «جهاد» ته تيار کړي. ځکه نو تروريستي ډلو لکه داعش د کوچنيانو روزلو ته مخکه کړې ده.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
څه موده دمخه د افغانستان د ملي امنيت ادارې خبر ورکړ چي په دغه هيواد کي ئې د حافظ سعيد په نوم د داعش يو قوماندان له خپلو ۳۰ انډيوالانو سره په يوه هوايي يرغل کي وژل سوی دئ.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Habibi
په دې وروستيو کي د وسله والو طالبانو څو قوماندانان له تروريستي ډلي اسلامي دولت سره يو ځای سول او د افغانستان په ختيځ کي دغه ډله نوره هم پياوړې سوه.