ولي دا دومره سخته ده، چي یو سړی د سگریټو عمل پریږدي او ولي د هغه پر پریښودلو سربیره سړئ بیرته په اخته کيدلی سي؟ ساینس پوهان د دې کار علت د سړي په عزم او اراده کي نه، بلکي تغیر سوي جِن کي بولي.
اعلان
د تنباکو او سکریټو څکول په ټوله نړۍ کي د بشر له پاره سختي ناروغۍ رامنځته کوي او ډیر انسانان د هغه د عواقبو په سبب مړه کیږي هم. داسي چي د تنباکو او سکریټو پر ښکاره تاوانونو او د هغه پرضد نړیوال توضیحاتي کمپاین سربیره په ټوله جهان کي د کاله د شپږو څخه تر اوو ملیونو انسانانو پوري د هغه له عواقبو څخه مړه کیږي. خو که څه هم په سکریټو اخته اکثریت کسان د هغه په خطرونو باندي پوهیږي، خو بیا هم ورته دا سخته ده، چي هغه دي پریږدي. او ولي دهغه پر پریښوولو سربیره بیا هم په اخته کیږي؟
گومان کیږي، چي دا خبره د عزم او اردې سره دومره اړه نه لري، بلکي د هغه مسؤلیت کیدلای سي په جنیتيکي تغیر کي وي. د پاستور- انستیتوت او د ساینسي تحقیقاتو فرانسوي ملي انستیتوت ساینس پوهانو د سوربون - Sorbonne پوهنتون سره په گډه ثابته کړې ده، چي د تغير سوي جِن تأثیرات پر موږکانو باندي هم وجود لري او هغوی هم معتاده کیږي. خو جنیتیکي تغیر په انسانانو کي ډیر وسعت پیدا کړی دی، داسي چي ۳۵ فیصده اروپایان او په منځني ختیځ کي حتی په۵۰ فیصده انسانانو کي موجود دی.
نیکوتین اخیستونکي حجرې، عصبي خوشالونکئ جریان فعاله کوي
د کورینت بيولوژۍ- "Current Biology" مجلې په حواله نیکوتین په مغزو کي د اعتیاد او نیکوتین اخیستونکو حجرو ترمنځ د ارتباط قايمولو سبب کیږي. پدې وسیله سره په مغزو کي خوشالونکئ جریان فعاله کیږي او انسان ته د خوشالۍ احساس ورکوي. د څو تیرو کلونو د علمي مرکزونو تحقیقاتو ښکاره کړې ده، چي د تغیر سوي جِن پواسطه دا خطر موجود دی، چي سړئ په نیکوتینو باندي معتاده سي.
باید وویل سي، چي تر اوسه پوري داسي مؤثر دارو درمل هم جوړ سوي نه دي، چي په سکریټو د اعتیاد کیدو څخه دي انسان خلاص او پر مغزو باندي د نیکوتینو تأثیرات راکم کړي.
زموږ دآرشیف څخه یو انځوریز البوم:(31.05.2014 )
بدلون: بریښنایي سگرټ
پریښنایي یا الکترونیکي سگرټ که څه هم دود کوی خو بد بوی نه لري. خو آیا بریښنايی سگرټ د تنباکو د سگرټ ځای نیولای شي؟ د دې له پاره به یو ځلې د بریښنايي سگرټ نندارتون ته سر وړاندې کړو او د هغه دود به له نژدې وگورو.
انځور: picture-alliance/dpa
ایا بریښنایي سکرټ سړي ته د خوښۍ احساس ورکوي؟
د مې ۳۱ نیټه د سگرټ نه څکولو نړیواله ورځ ده. ډیر خلک هڅه کوي چې سر له دغې ورځ نور سگرټ ونه څکوي. د دغه عادت د خوشې کولو له پاره بریښنايي سگرټ په شونډو کې نیسی. داسې یو سگرټ چی دود لري خو نشه نه لري. دغه سکرټ په لومړي سر کې انسان ته د څکولو احساس ورکوي خو نه بد بوی لري او نه هم روغتیا ته کوم تاوان رسوي. په حقیقت کې دا په لومړي سر کې د تنباکو له پاره یو بدیل دی.
انځور: picture-alliance/dpa
بريښنایي سگرټ څرنگه کار کوي؟
بریښنایی سگرټ د یو پايپ په څير دی چې بطرۍ لري او بطرۍ یې په آسانی سره د یو USB لاین چی کامپیوتر سره نښلیدای شي چارچیږي. د پايب په دننه کې یو بخار تولیدونکي کوچنۍ جعبه ده چې له یو محلول څخه ډکیږي چې هغه یوازې د نیکوتین بوي لري. کله چې څکونکی پایپ کش کړي نو دغه مایع محلول بخار یا دود کوی او هغه د سگرټو د دود په څير د انسان خولې ته داخلیږی چې پرته له کوم تاوان څخه ترې لذت اخیستل کیږي.
ډول ډول خوندونه
د بریښنایی سگرټ مزې یو بل سره بیلې دي. د هغه مزه هغه محلول پورې اړه لري چې په دغه پايپ کې اچول کیږي. تر ټولو خوندوره یې د تنباکو بوی دی. دغه ډول بوی سړی کولای شي چی له مختلفو میوو څخه هم لاس ته راوړي، د بیلگی په توگه له ځمکني توت او مڼې څخه. سر بیره پر دې ځینې مایع محلول شته چې د نیکوتین د قوت له لحاظه سره توپیر لري. خو ځینی نور مایع هم شته چی نه نیکوتین لری او نه هم کومه مزه.
انځور: picture alliance/Fredrik von Erichsen
د هر ډول سگرټ څکووکو له پاره
بریښنایی سگرټ نه یوازې د مزې له لحاظه سره توپیر لری بلکې د خپل ډول له لحاظه هم سره بیل دي. ځینی رښنیا هم د سگرټ په څير دي خو ځینی بیا د پايپ په څير او ځینی نور میناتوري ډوله شکلونه لري. خو څوک چې د څکولو ډیر زیات عادت او شوق نه لري د هغه له پاره په اصطلاح «یو ځلي- بریښنایي سگرټ» ښایي مناسب وي. خو د داسې سگرټ بیه ډیر لوړه ده، ښایی یو سگرټ لس ایرو تمام شي.
انځور: picture-alliance/dpa
له تنباکو سره توپیر
څکول څه ته وایي؟ د هغه یو سوځول شوي بوټي دود چی انسان په پوهي سره د خولې له لاری کش کوي او تر خپلو سږو یې تنفس کوي. په حقیقت کې دې ته «دود څکول» ویل کیږي. آیا بریښنایی سگرټ دغه غوښتنه پوره کولای شي؟ هو! خو هغه نه تنباکو سوځوي او نه هم کوم بل بوټی. همدا وجه ده چی هغه دود کوي پرته له دې چې څکونکي ته روغتیایی تاوان ورسوي.
انځور: picture-alliance/dpa
د څکولو د منع شخړییز قانون
د څکولو منع یوه شخړیزه موضوع گرځیدلی ده. وخت په وخت په دې هکله بحث کیږی چی آیا بریښنایی سگرټ د «څکولو د منع قانون» لاندې درجه بندي شي او ایا هغه هم په رستورانتونو او عامه ځایونو کی باید منع وي او که نه. په ځینی ځایونو کی په څرگنده توگه لیکل شوی: سگرټ څکول منع دي، خو نه بریښنایی سگرټ.
انځور: picture-alliance/dpa
د بریښنایي سگرټ د موادو په هکله پوښتنه
د بریښنايي سگرټ د مایع محتوا ښایي د یوه عادی انسان له پاره یوه لویه معما وي. دغه ډول محلول د بیلگې په توگه «پروپی لینگلیکول» نومیږي. دغه ډول مواد د غبار د تولید په ماشین کې او یا هم د روغتیا پالنې کریمونو لکه د غاښو کریم او یا هم د جلد کریم او داسی نورو کریمونو کي استعمالیږي. نو له دې وجې په بریښنایي سگرټ کې د دغې مادې استعمال او د هغې جانبي روغتیایي اغیزې تر پوښتنې لاندې دي.
انځور: picture-alliance/dpa
بریښنایي که عادي سکړټ؟
دا چې سړی د نورمالو سگرټو او بریښنایي سگرټو تر منځ کوم یو انتخاب کړي ډیر شمیر کارپوهان د بریښنایي سگرتو پلویان دي. خو تر ټولو ښه کار د سگرټو نه څکول دي. خو لا تر اوسه پورې د الکترونیکي سگرټو په اړه د اوږد مهالو څیړنو پایلې په لاس کې نه شته.