په بيروت کي تر سختو چاودنو وروسته اوس پوځ ددغي پيښې په عاملينو پسي ګرځي. ولسمشر ميشل عون له نړيوالو څخه د لبنان له پاره د مرستو غوښتنه کړې.
اعلان
د لبنان حکومت په بيروت کي دوې اوونۍ اضطراري حالت اعلان کړی دی. د مخابراتو وزير مانال عبدالصمد اعلان وکړ چي د ښار د امنيت مسئوليت به سمدستي پوځ ته وسپارل سي.
حکومت پوځ ته امر کړی دی چي د نوموړي غمجني پيښي د رامنځته کيدو مسئول چارواکي تر نظارت لاندي ونيسي. په هغه کي ټول هغه کسان شامليږي چي په بندر کي يې د چاودل سوو امونياکو د زيرمه کولو مسئوليت پر غاړه درلود.
جمهور رئيس ميشل عون مخکي له دې له نړيوالو څخه د مرستې غوښتنه کړې وه. د هغه په خبره دغه مرستي بايد ژر تر ژره ورسيږي دا ځکه چي هيواد يې بې له هغه هم له اقتصادي بحران څخه کړيږي.
د چاودني شدت په قبرس کي لا احساس سو
د حکومت د نوو معلوماتو له مخي لږترلږه ۱۳۵ کسان وژل سوي او شاوخوا ۵۰۰۰ تنه ټپيان سوي دي. د قربانيانو شمير ښايي لاپسي ډير سي، ځکه چي ژغورونکې عمله اوس هم تر خرابيو لاندي قربانيان پيدا کړي دي.
د چاودني ساحه ټوله محاصره سوې ده. د بيروت د ښاروال مروان عبود د لومړنيو اټکلونو له مخي تر ۳۰۰ زرو انسانانو پوري خپلي سرپناوي له لاسه ورکړي دي. له دغي پيښې څخه رامنځته سوی اقتصادي زيان لږترلږه له درو څخه تر پنځو ميلياردو امريکايي ډالرو پوري رسيږي.
د دواړو سختو چاودنو شدت دومره قوي وو چي شاوخوا ۲۴۰ کيلومتره ليري د قبرس په ټاپو نيکوسيا کي لا احساس سو. ويډيويي فلمونه لومړی يوه اورلګيدنه او له هغه څخه راپورته سوي لوګي ښيي چي وروسته يوه سخته چاودنه رامنځته کيږي.
له ډيرو هيوادونو څخه د مرستو وړانديز سوی دی. د اضطراري پيښو له پاره به د اروپايي اتحاديې په مرکز کي د ژغورني او پلټني څه د پاسه ۱۰۰ کارپوهان وګومارل سي.
د فرانسې ولسمشر ايمانوويل ماکرون غواړي د پنجشنبه په ورځ لبنان ته سفر وکړي. د فرانسې حکومت اعلان کړی دی چي په دوو نظامي الوتکو کي به د ملکي دفاع د ادارې ۵۵ غړي او طبي مرستي لبنان ته واستوي. له هالند څخه هم د ژغورني عمله، ډاکټران او پوليس روان سوي دي.
د جرمني د سفارت ودانۍ زيانمنه سوې
آلمان يو تخنيکي مرستندويه ټيم بيروت ته استولی دی. لکه څنګه چي په بيروت کي د آلمان د سفارت ودانۍ هم زيانمنه سوې ده، نو د هغه کارکوونکي يوې بلي ودانۍ ته انتقال سوي دي.
د آلمان خارجه وزارت دا خبره تائيد کړې ده چي د ټپيانو په ډله کي آلمانان هم شامل دي خو شمير يې نه دی په ډاگه کړی.
امريکا متحده ايالات، روسيې او د خليج هيوادونو هم د مرستو اعلان کړی دی. همدارنګه د اسراييلو له خوا هم چي له لبنان سره ډيپلوماتيکي اړيکي نه لري، د مرستو وړانديزونه سوي دي.
د پيښي د علت معلومول
د دغو چاودنو د علت په اړه تراوسه پوري اسناد او شواهد په لاس کي نه سته. د حکومت په حواله څه د پاسه ۲۷۰۰ ټنه هغه امونيم چاودلي چي له کلونو راهيسي پرته له حفاظتي تدابيرو د بندر په يوه لاګر کي ساتل سوي ول. دغه مواد نه يوازي د کوډ کيمياوي د توليد، بلکي د چاوديدونکو موادو له پاره هم کاريدل.
د بيروت د چاودنې پر موضوع يو انځوريز البوم:
په بيروت کي چاودنې ـ انځوريز البوم
د۲۰۲۰م کال د اګست پر ۴مه نېټه د لبنان په پلازمېنه بيروت کي ۲ چاودونو سل انسانان ووژل او په زرونو نور يې ژوبل کړل. روغتونونه ډېر ژر په ژوبل سوو ډک سول او نور ځای پکښي نه ؤ. نور احوال په انځورونو کي:
انځور: Reuters/M. Azakir
په بيروت کي وارخطايي
دوو لويو چاودونو د لبنان مرکز بيروت ولړزاوه. د چاودونو له کبله وارخطايي رامنځ ته سوه او انسانانو د ځان د حفاظت په تلاښ په کوڅو کي په چټکي حرکت کاوه. د بيروت والي يو ځايي تلويزيون ته وويل:«ما په خپل ژوند داسي لويه فاجعه نه وه ليدلې.»
انځور: Reuters/M. Azakir
چاودنې د ښار پر څنډه رامنځ ته سوې
چاودنې د بيروت په بندري سيمه کي رامنځ ته سوې خو په ټول ښار کي يې لړزه محسوسه سوه. حتی څو کلومتره ليري د ښار په بل کونج کي دغو چاودونو د کورونو ښيښې ماتي کړي دي.
انځور: Reuters/K. Sokhn
په لسونو قربانيان او په زرونو زخميان
د لبنان د روغتيا وزارت د معلوماتو پر اساس په دغو چاودنو کي لږ تر لږه ۱۰۰ انسانان وژل سوي او تر ۴۰۰۰ زيات نور ژوبل سوي دي.
انځور: Reuters/M. Azakir
د کيمياوي موادو امونيوم نايټرېټ «د نه منلو وړ» زيرمه
لومړي وزير حسان دياب ويلي دي چي د دويمي او ستري چاودنې لامل د لومړۍ چادونې ځای ته څېرمه په بندر کي هغه زېرمه تون وو، چي ۲۷۵۰ ميترک ټنه امونيم نايټرېټ پکښې زيرمه سوي ول. د لومړي وزير په وينا:«دا د منلو وړ خبره نه ده چي بېله دې چي اړين ساتونکي تدابير ورته نيول سي په دغه زيرمه تون کي له شپږو کالو راهيسي ۲۷۵۰ ټنه امونيم نايټرېټ ساتل کېدل.»
انځور: Getty Images/AFP/STR
د ژوندي پاته سوو د ژغورنې هڅې
د سره صليب تر ۳۰ زياتي ژغورونکي ډلې او يو شمېر ځايي مرستندويانو تر چاودنو وروسته سمدلاسه سيمي ته ځان ورساوه. روغتونونو ډېر ژر وويل چي د ژوبل سوو کسانو شمېر يې تر امکاناتو ډېر زيات دی او نور ځای نه لري. روغتونونو له خلکو د ويني د ورکړي غوښتنه وکړه او د برېښنا له پاره يې جنراتورونه فعال کړل.
انځور: picture-alliance/AA/H. Shbaro
د قبرس په شان ليري سيمه کي هم لړزه احساس سوه
د آلمان د زلزلې د ادارې د شمېرو له مخي د دغو چاودنو قوت د درې اعشاريه پنځه شدت لرونکي زلزلې سره برابر وو. د راپورونو له مخي له بيروت څخه ۱۸۰ کلومتره ليري د قبرس اوسېدونکو هم د دغو چاودنو ږغ او هم يې لړزه احساس کړه.
انځور: Getty Images/AFP/STR
د کورنۍ د غړو سرګردانه تلاښ
د آلمان ږغ خبرياله باسل اريدي وايي چي په سيمه کي خلکو هڅه کوله چي د سوشل ميديا له لاري د کورنۍ د لادرکه کسانو تلاښ وکړي. اريدي تر چاودنو وروسته له يو روغتون څخه هم ليدنه وکړه او وايي: «هغه حالات چي ما په روغتون کي وليد، سخت دراماتيک وو. ټولو روغتونونو ويلي چي تر اندازې زيات ډک دي او ځای نه لري.»
انځور: picture-alliance/AP Photo/H. Ammar
دوې اونۍ بېړنی حالت
لبناني چارواکي اندېښنه لري چی تر نړېدلو ودانيو لاندي به نور قربانيان هم پاته وي. ولسمشر مايکل عون د چهارشنبې په ورځ د کابينې سره تر ملاقات وروسته په ټول هيواد کي د ۲ اونيو له پاره بېړنی حالت اعلان کړ.
انځور: Getty Images/AFP/STR
لبنان د غبرګو تکانونو شاهد دی
په لبنان کي دغه دوې سترې چاودنې په داسي حال کي رامنځ ته کيږي چې دغه هيواد ترمخه لا له سخت اقتصادي بحران سره لاس او ګريوان دی. د دغه بحران له کبله له مياشتو راهيسي احتجاجونه ادامه لري. لومړي وزير د چهارشنبې په ورځ اعلان ملي ماتم اعلان کړ.