دپاکستان په ګلګت بلتستان سیمه کې د پولیسو اداره وایي چې د شنبې (د دسمبر میاشتې ۲ نیټه) په ورځ ناوخته یوه ترهګریز برید کې د یوه بس د شپږو تنو نورو مسافرو ترڅنګ د دغه هیواد دوه تنه سرتیري وژل شوي دي.
د دغې ادارې ویاند غلام عباس د المان خبري آژآنس ته وویل: «په دې برید کې د دوو سرتیرو په ګډون لږ تر لږه ۸ تنه وژل شوي دي».
دغه مسافر وړونکی بس د قراقورم پر لویه لار چې اسلام آباد د چین له پکینګ ښار سره نښلوي د حرکت په حال کې وو چې تر وسله وال برید لاندې ونیول شو. د قراقورم لویه لار په نړۍ کې یو له تر ټولو لوړې ارتفاع درلودونکو سړکونو څخه شمیرل کیږي.
د رسمي سرچینو د معلوماتو په اساس دغه برید د شنبې په ورځ د سیمه ایز وخت مطابق د ماښام په ۶ بجو او ۳۰ دقیقو شوی دی. ویل کیږي چې په لومړي سر کې «ترهګرو» پر دې بس ډزې کړي او وروسته دغه مسافر وړونکي بس له یوه باروړونکي نقلیه وسیلې سره جنګیدلی دی.
غلام عباس زیاته کړې ده چې په دې برید کې د بس ۲۶ تنه نور مسافر ټپیان شوي دي. تر اوسه پورې هیڅ کوم کس یا ډلې د دې برید مسئولیت نه دی منلی.
د ګیلګیت بلتستان وزیر آعلی حاجي ګلبر خان د یوې خبرې اعلامیې په ترڅ کې ویلي دي: «حکومت به تضمین کړي چې په دې برید کې ښکیل ترهګر به مناسبه سزا ويني.»
پاکستان څه ډول توغندي لري؟
د پاکستان د اتومي انرژۍ کمېسيون، کهوټا تحقيقاتي ادارې، سپارکو او د دفاعي علومو او تکنالوژۍ سازمان په ګډه د توغنديو پر تخنيک څېړنې پېل کړې وې. په دې ګالرۍ کې د پاکستاني توغنديو په اړه جزيات ترلاسه کولی شئ: انځور: ISPR پاکستاني توغندي او واټن یې د پاکستان د بالستيک ميزايل پروګرام له نزدې واټن څخه نيولې تر منځني واټن ويشتلو پوري وړتيا لرونکي ميزايل لري.
حتف ون يا حتف يو د لنډ واټن لومړی بالستېک میزايل وو چې پاکستان جوړ کړی وو او په لومړي سر کې یې له ۷۰ تر ۱۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلای شوای. دا ميزايل د سپارکو شرکت د نورو په مرسته په ۱۹۸۹م کال کې جوړ کړی وو. دا په ۱۹۹۲م کال کې د پاکستان پوځ ته وسپارل شو.
انځور: ISPR حتف اته يا رعد دوه توربو جېټ پاور کروز ميزايل دی. پاکستان د ۲۰۰۷م کال په اګست کې د دې آزموينه پيل کړې وه. د رپوټونو په حواله تر يو شمير تجربو وروسته د ۲۰۱۶م کال په جنورۍ کې ترسره شوې تجربه یې تر اوسه تر ټولو بريالۍ وه. دا ميزايل تر ۳۵۰ کيلومترو پوري واټن وهي.
انځور: ISPR حتف شپږ، شاهين دوه توغندی شاهين دوه د منځني واټن بالستېک توغندی په اصل کې د شاهين ون توغندي عصري شکل دی چې په لومړي سر کې د شاهين ون توغندي سره د دويمې درجې د موټور په توګه لګول شوی وو. په ۲۰۰۰م کال کې د جوړ شوي دې توغندي آزموينه په ۲۰۰۴م کال کې وشوه، په داسې حال کې چې د نصبولو وروستۍ تجربه یې په ۲۰۱۴م کال کې ترسره شوه. دا ميزايل د ۱۵۰۰ او ۲۰۰۰ ترمنځ واټن وهلې شي.
انځور: Getty Images/AFP/F. Naeem حتف دوه يا د لنډ واټن ابدالي بالستېک توغندي ته په لومړي سر کې د حتف ون میزايل د دويمې مرحلې د بڼې په سترګه کتل کيدل او دا د حتف ون میزايل په لاندنۍ برخه کې نصب شوی وو. له دې کار څخه موخه د ميزايل واټن زياتول وو. د توغندی د ۲۸۰ څخه تر ۴۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلی شي.
انځور: Getty Images/AFP/J. Samad د پاکستان د حتف پنځه توغندي د جوړولو کار په اتيايمه لسیزه کې پیل شوی وو چې وروسته د غوري په نوم ونومول شو او په ۱۹۹۸م کال کې و آزمويل شو. غوري دوه بالستېک میزايل کې د فولادو پر ځای المونيوم کارول شوي ول چې له کبله یې دا تر ۱۸۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلی شي.
انځور: Getty Images/AFP/F. Naeem په ميزايل تکنالوژۍ کې د پاکستان تر ټولو مهمه وسله د ابابيل توغندی دی. دا ميزايل په يوه وخت کې تر ۲۲۰۰ کيلومترو واټن پورې څو اهدافه په نخښه کولی شي. دا توغندی د کهوټا تحقيقاتي مرکز ساينس پوهانو او انجينرانو جوړ کړی او لومړۍ آزموينه یې د ۲۰۱۷م کال په جنورۍ مياشت کې شوې وه.
انځور: picture alliance/AA/Pakistani Army Handout حتف څلور، شاهين ون توغندی د حتف څلور يا شاهين ون توغندي د جوړولو چارې په ۱۹۹۳م کال کې پېل شوې وې او لومړۍ آزموينه یې د ۱۹۹۹م کال په اپريل مياشت کې ترسره شوې وه. د ۲۰۰۲ او ۲۰۱۰م کالونو ترمنځ موده کې یې تخنيک عصري کړل شو او نورې آزموينې یې ترسره شوې. دا ميزايل له ۷۵۰ څخه تر ۹۰۰ کيلومتره پورې واټن وهلی شي او د ۲۰۰۳م کال په مارچ مياشت کې د پاکستان پوځ ته وسپارل شو.
انځور: picture alliance / dpa
دغه وروستي برید په پاکستان، په ځانګړي توګه د خیبر پښتونخوا په شمال لویدیځ او د بلوچستان په سویل لویدیځو سیمو کې د ترهګریزو بریدونو د زیاتیدو په لړ کې صورت نیولی دی. دغه دوه سیمې له افغانستان سره ګډه پوله لري.
تیره میاشت په پنجاب ایالت کې د پاکستان د هوایي ځواکونو پر یوې اډې برید وشو. پاکستاني پوځ اعلان کړی وو چې په بریالیتوب سره یې دغه برید په شا تمبولی وو.
د روان کال په نومبر میاشت کې د مختلفو بریدونو په پایله کې په پاکستان کې لسګونه سرتیري او ملکي خلک وژل شوي دي. د کله راهیسې نه چې طالبان یو وار بیا په افغانستان کې واک ته رسیدلي دي، په پاکستان کې د امنیتي ځواکونو او ملکي خلکو پر وړاندې د تاوتریخوالي په پيښو کې زیاتوالی رامنځته شوی دی.
اسلام آباد افراطي اسلامپاله چې ویل کیږي د افغانستان په سرحدي سیمو کې پټ دي، په پاکستان کې د بمي چاودنو او وسله والو بریدونو مسئول ګڼي، خو په افغانستان کې طالب چارواکو دغه تورونه په پرله پسې ډول رد کړي دي.
آژانسونه: ش.ن/ ا.و.ا
