د پاکستان د ولسمشر عارف علوي او دیني عالمانو د سلا مشورو په نتیجه کې د رامنځته شوي پریکړې په اساس لمونځ به د کلورين په وسیله پر پاکې شوې ځمکې یا فرش ادا کیږي او په جومات کې به قالین، فرش، بوریا او سترنجۍ نه غوړول کیږي. په صفونو کې د دوو تنو لمونځ کونکو ترمنځ باید لږ تر لږه دومره فاصله موجوده وي چې دوه تنه په کې ځایږي. د جومات په احاطه کې باید په یوه ځای کې له راټولیدنې څخه ډډه وشي.
همدارنګه ماشومانو، سپين ږیرو او ناروغانو ته په خپل کور کې د عبادت کولو مشوره ورکړل شوې ده. خلکو ته ویل شوي دي چې هغوی دي اودس، افطار، پيشلمی او نور عبادتونه په کور کې وکړي. که جومات ته د لمانځه د اداء کولو له پاره ځي نو له ماسک څخه دې استفاده وکړي.
په حکومتي اعلامیه کې واضحه نه ده چې دا یوازې مشورې دي او یا دا چې دا داسې حکومتي لارښوونې دي چې عملي کول یي الزامي دي.
په پاکستان کې په تیرو اونیو کې د ګرځبندیز سربیره په یو شمیر جوماتونو کې د جمعې لمونځونه ادا شوي دي چې تر ټولو واضحه بیلګه یي په اسلام آباد کې لال مسجد دی چيرې چې دا تیره جمعه هم د جمعي لمونځ په جماعت سره ادا شو او پولیس او سیمه ایز حکومت یي مخه ونه نیولی شوه.
د پاکستان ولسمشر، عارف علويانځور: AFP/Getty Images/F. Naeem
د یادونې وړ ده چې په سعودي عربستان او یو شمیر نورو اسلامي هیوادونو کې د کرونا وبا د خپریدو خطر په پام کې نیولو سره په جماعت سره لمونځ او د روژې په میاشت کې په جماعت سره پر تروایح لمونځونو د بندیز لګول کیدو اعلان شوی دی. خو په پاکستان کې مذهبي کړیو حکومت ته ګواښ کړی وو چې د رمضان میاشتې په راتګ سره به جوماتونه خلاص کړي.
د حکومت او مذهبي مشرانو په ګډه پریکړه کې دا هم ویل شوي دي چې که پر دغو لارښوونو عمل ونه شو، نو په هغه صورت کې به حکومت پر خپلې پریکړې دوباره غور وکړي.
حکومت دا هم ویلي دي چې د ځینو سیمو د شرایطو په پام کې نیولو سره ممکن جلا پالیسې اختیار کړای شي.
په پاکستان کې د شنبې تر ماښامه پورې د کووید-۱۹ د مثبتو پيښو شمیر له ۷۶۰۰ څخه لوړ شوی دی په داسې حال کې چې د دې ویروس له امله د مړو شمیر ۱۴۴ ته رسیدلی وو.
روغتیایي متخصصین ویره لري چې د مرکزي حکومت له خوا په محدودیتونو کې د نرمۍ په راوستلو او د رمضان پر مهال د خلکو له اجتماعاتو او راغونډیدنې سره کیدای شي حالات لا پسې خراب شي.
دویچه ویله: ش.ن/ق.ن
له آرشيف څخه يو انځوريز البوم:
د پاکستان او ایران پر پوله د قرنطین د مرکزونو وضعیت
د پاکستان او ایران سرحدي سیمه تفتان کې د سرحدي لارې ترڅنګ په قرنطین شوو مرکزونو کې تر ۱۵۰۰ زیات پاکستاني زیارت کوونکي او نور کسان ساتل کیږي. دغه کسان له ایران څخه راستانه شوي دي چې د کرونا ویروس سخت ځپلی دی.
انځور: DW/G. Kakar
شکایتونه
د پاکستاني شیعه زیارت کوونکو له پاره ځانګړي شوي ځای کې له ایران څخه بیرته راستانه شوي په سونو زیارت کوونکي شته. د قرنطین په دغه مرکز کې ساتل شوو کسانو تور لګولی دی چې ټول زیارت کوونکي پرته له احتیاطي تدابیرو ساتل کیږي. خلک دا شکایت هم کوي چې د قرنطین په مرکز کې د روغتیا د نړیوال سازمان د معیارونو له مخې حفاظتي اقدامات نه کیږي.
انځور: DW/G. Kakar
کانتینرونه
د پاکستان ایران پر پوله د قرنطین په مرکزونو کې کانتینرونه هم ایښودل شوي دي. په دغو کانتینرونو کې هغه کسان ساتل کیږي چې په کرونا ویروس د اخته کیدو شک پرې کیږي.
انځور: DW/G. Kakar
ماسک او پاسپورټ
له ایران څخه پاکستان ته راتلونکو زیارت کوونکو ته پر پوله ماسکونه ورکول کیږي. د پاسپورټ د کنترول او اړونده پروسې وروسته پاکستاني چارواکي له هغوی څخه پاسپورتونه اخلي. دغه پاسپورتونه د ۱۴ ورځو قرنطین تیرولو دورې وروسته بیرته مسافرو ته ورکول کیږي.
د پاکستان او ایران سرحدي ښار تفتان کې د ایران له مختلفو سیمو پاکستان ته راغلي تر پنځو زرو زیات کسان قرنطین کړل شوي دي. د طبعي آفاتو پر وړاندې د مبارزې مرکزي ادارې د بلوچستان ایالت ته ۱۲۰۰ خیمې، ترپالونه، کمپلې ورکړي په داسې حال کې چې مرکزي حکومت ډیره ناڅیزه مرسته کړې.
انځور: DW/G. Kakar
انتقاد
په بلوچستان کې د قرنطین پر مرکزونو د سند ایالت حکومت او مرکزي حکومت ملحوظات لرلي دي. د سند لومړي ایالتی وزیر مراد علي شاه په یوه خبري کنفرانس کې ویلي وو چې د بلوچستان له قرنطین مرکزونو څخه په راغلو کسانو کې ځکه د کرونا ویروس خپور شو، چې هلته د ساتل شوو کسانو په منځ کې د شپږ فوټه واټن معیار په پام کې نه وو نیول شوی.
انځور: DW/G. Kakar
د کارپوهانو نظر
د چارو پوهان وایي چې په بلوچستان کې د کرونا ویروس پر ضد مبارزه کې د دوی نظر ته پام نه کیږي. د قرنطین په مرکزونو کې ډاکټران او د روغتیا پالو نورې عملې شکایت کړی دی چې دوی ته لازم طبي سهولتونه نه دي ورکړل شوي. پر دې سربیره د بلوچستان ایالتي حکومت له مرکزي حکومته د پاکستان – ایران او پاکستان – افغانستان پر پوله د غیر قانوني تګ راتګ د مخنیويله پاره د اضافي امنیتي ځواکونو د ګمارلو غوښتنه کړې ده.
انځور: DW/G. Kakar
په چمن کې د قرنطین مرکزونه
د پاکستان او افغانستان ترمنځ سرحدي سیمه چمن کې هم له افغانستان څخه د راتلونکو کسانو له پاره په یوه لوی میدان کې د قرنطین مرکز جوړ شوی دی. په دغه مرکز کې د مسافرو له پاره په سونو خیمې لګول شوي دي.
