د حوثیانو پر مرکزونو د اسرائیل برید ته د ایران غبرګون
۱۴۰۳ تیر ۳۱, یکشنبه
ایران په یمن کې پر حدیده بندر د اسرائیلو برید غندلی او په سیمه کې د کړکیچ د پراخیدو خبرداری یې ورکړی دی. پر حدیده بندر تر برید څو ساعته وروسته اسرائیلي ځواکونو په لبنان کې د حزب الله پر سنګرونو هم برید وکړ.
د اسرائیل د بهرنیو چارو وزیر یسرائیل کاتس د ایکس شبکې په یوه پيغام کې ویلي: «ایران د مار سر دی او اوس یې باید مخه ونیول شي.»
کاتس یو وار بیا له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د ایران پر وړاندې دې «حد اکثر او فلج کوونکي بندیزونه» وضع کړي.
حوثیانو ته نږدې المسیره تلویزوني شبکې د ادارو د څرګندونو په استناد رپوټ ورکړی دی چې پر حدیده بندر د اسرائیل په هوایي برید کې لږ تر لږه ۳ تنه وژل شوي او ۸۷ نور ټپیان دي.
په لبنان کې د حزب الله پر سنګرونو د اسرائیل برید
اسرائیلي پوځ د یمن پر حدیده بندر تر برید څو ساعته مخکې اعلان وکړ چې حزب الله د شنبې په ورځ ۴۵ توغندي د اسرائیل په شمال کې د ګولان یا جولان پر لوړو توغولي دي.
اسرائیلي پوځ ویلي دي چې یو شمیر توغندي یې خنثی کړي دي، خو د یو شمیر نورو توغندیو د لګیدو له امله اور لګیدنه رامنځته شوې ده. د رپوټونو په حواله پر اسرائیل د حزب الله توغندیزو بریدونو ځاني تلفات نه درلودل.
خو اسرائیل هم د حزب الله بریدونه بې ځوابه نه دي پريښي. په لبنان کې د المیادين شبکې د شنبې (د جولای میاشتې ۲۰ نیټه) په ماښام د لبنان په سویل کې د عدلون ښارګوټي په اطرافو کې د اسرائیل د هوایي بریدونو خبر ورکړ. نوموړې شبکې د دغو بریدونو په پایله کې د اوښتو ځاني او مالي تاوانونو په اړه رپوټ نه دی ورکړی.
آژانسونه: ش.ن/ خ.ح
ايران پلوه لبنانی تنظيم حزب الله په انځورونو کي وپېژنئ
د لبنان شعيه مذهبه سياسي او وسله وال تنظيم حزب الله ډېر پياوړی بلل کيږي. خو پر دغه تنظيم داسي تورونه دي چي د لبنان تر څنګ په سيمه کي په کړکېچونو کي لاس لري.
انځور: Reuters/A. Taher
د حزب الله منځ ته راتلل
حزب الله سازمان چي «د الله ډله» معنی ورکوي په ۱۹۸۲ کال د اسرائيل له خوا د لبنان پر جنوب تر بريد وروسته د مذهبي مشرانو له خوا جوړ کړل سو. دغه سازمان دوې څانګي لري چي يوه يې سياسي او بله يې وسله واله ده.
انځور: picture-alliance/dpa
د اسرائيل پر ضد ملي پيوستون
حزب الله سازمان په لومړي ځل په ۱۹۸۰م کال کي د شعيه مذهبه ملېشې په توګه راپورته سو. دغې ډلې د لبنان په کورنۍ جګړه کي مهم رول لاره. په ۲۰۰۰م کال چي کله اسرائيلو له جنوبي لبنان څخه خپل ځواکونه پر شا کړل، د هغه تر شا هم د حزب الله چريکي عمليات ول. په ۲۰۰۶م کال د اسرائيلو او حزب الله تر منځ بيا جګړه وسوه. خو په دغه جګړه کي نورو مذهبي ډلو هم له حزب الله سره مرسته وکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Zaatari
د ايران ملاتړ
د حزب الله له جوړښت راهيسي له دغه سازمان سره ايران او د شام هيوادونه، نظامي، اقتصادي او سياسي مرستي کوي. دمګړی د دغې ډلې نظامي څانګه د لبنان تر پوځ زياته پياوړې بلله کيږي. دغه ډله نه يوازي په هيواد کي دننه، بلکي په سيمه کي زيات اغېز لري.
انځور: Reuters/O. Sanadiki
سياسي مشر
حزب الله تر هغه وروسته خپله ټول پام سياسي اړخ ته واړاوه، چي په ۱۹۷۵م کال کي پېل سوې کورنۍ جګړه په ۱۹۹۰م کال پای ته ورسېده. حزب الله په لبنان کي د اکثريتي شعيه مذهبي ډلې تر څنګ د مسيحيانو او نورو ډلو ملاتړ هم لري. په ۱۹۹۲م کال د دغه سازمان مشري حسن نصرالله پر غاړه واخيسته چي تر نن پوري د دغه سازمان مشر دی.
انځور: picture-alliance/dpa
نظامي څانګه
د لبنان په کورنۍ جګړه کي د ښکيلو نورو سازمانونو برعکس، حزب الله د جګړې تر پای ته رسېدو وروسته خپله وسله واله څانګه له منځه نه يووړه. که څه هم چي د هيواد نورو سياسي ډلو د حزب الله پر دغه مؤقف نيوکي هم وکړې خو دوی استدلال کوي چي دغه نظامي څانګه يې له اسرائيلو او نورو بهرنيو قوتونو څخه د دفاع له پاره حتمي ده.
انځور: picture-alliance/AA
ايا يوه ترهګره ډله؟
امريکا متحد ايالات، اسرائيل، کاناډا او عرب ليګ تر څنګ ځيني نور هيوادونه او نړيوال سازمانونه هم حزب الله ته د ترهګرې ډلې په توګه ګوري. خو بريتانيا، آستراليا او اروپايي اتحاديه د دغه سازمان د سياسي او نظامي څانګو تر منځ فرق کوي.
انځور: picture-alliance/Pacific Press/I. Press
د سوريې په کورنۍ جګړه کي
حزب الله ډله د سوريې په جګړه کي د ولسمشر بشارالاسد ملاتړ کوي. دغې ډلې نه یوازي دا چي د سوريې د پوځ د وسلو د لېږد رالېږد لاري ساتلي دي، بلکي د لبنان شاوخوا يې داسي ساحه د سوريې د حکومت په پلويتوب خوندي کړې ده چي پکښي سني مذهبه مليشې ګواښ بلل کيږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
د تشنج ډېرښت
لبنان له زیات وخت راهيسي د سعودي عربستان او ايران تر منځ د خپلو دلچسپيو د ساتلو له پاره د سيالۍ ډګر دی. خو په لبنان کي حزب الله د غلبې او په سوريه کي د دغې ډلې د فعاليتونو له کبله په سيمه کي د مذهبي ډلو تر منځ تشنج لا زيات سوی دی.
