د امریکا دفاع وزارت یا پنتاګون ویلي چې په افغانستان کې د القاعدې شبکې سیمه ایز مشران لا هم له طالبانو سره نیږدې اړیکي لري او زیاتوي چې طالبان اوس هم پر بهرنیو او امریکايي ځواکونو باندې د برید کولو دوامداره علاقه لري.
اعلان
د روان میلادي کال په فبروري میاشت کې د قطر په پلازمینه دوحه کې د امریکا متحده ایالاتو او طالبانو ترمنځ د افغان سولې په هکله د توافق له مخې، طالبان اړ دي چې القاعدې شبکې سره خپلې اړیکې قطع کړي او له افغانستان څخه د یوه خوندي پټڼځای په توګه د کار اخیستنې په برخه کې د دغې ترهګرې ډلې مخنیوی وکړي. د امریکا د متحده ایالاتو د دفاع وزارت په تازه رپوټ کې راغلي چې د دې تړون سربیره بیا هم طالبانو د القاعدې د هند له برخې سره ګډ کار ته ادامه ورکړې ده.
د امریکا متحده ایالاتو د کانګرس له پاره د دې هیواد د دفاع وزارت یا پنتاګون په تازه رپوټ کې راغلي: «د القاعدې شبکې د هند څانګه لا هم د طالبانو د ټیټې کچې له جنګیالیو سره کار کوي او د هغوی ملاتړ کوي څو د افغانستان حکومت تر پوښتنې لاندې راولي او په سیمه کې پر غربي اهدافو او امریکايي ځواکونو باندې د برید له پاره دوامداره علاقه لري.» په دغه رپوټ کې همدا راز زیاته شوې چې «د سولې په برخه کې د وروستیو پرمختګونو سربیره بیا هم د القاعدې شبکې د هند څانګه په افغانستان کې له طالبانو سره نیږدې اړیکې لري او تر ډیره پورې دغه اړیکې پر روزنو او محافظت پورې تړلي دي.»
د پنتاګون دغه تازه رپوټ داسې مهال خپریږي چې ملګرو ملتونو هم تیره میاشت د طالبانو او القاعده شبکې ترمنځ پر اړیکو باندې یو رپوټ خپور کړی وو. ملګرو ملتونو په خپل رپوټ کې موندلي وو چې طالبان او القاعده لا هم نیږدې دي او له امریکا سره د مذاکراتو په هکله دوامداره سلا مشورې کوي.
دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان د چارو ځینې کتونکي د واشنګټن د ساده توب په هکله پوښتنې کوي. د افغانستان د سیاسي چارو کتونکي وايي چې آیا واشنګټن دومره ساده دی چې فکر وکړي طالبان به د القاعده شبکې د محدودولو په برخه کې پر خپلو ژمنو ودریږي.
د پنتاګون په تازه رپوټ کې همدا راز زیاته شوې چې د القاعده شبکې مرکزي غړي لا هم په افغانستان او سیمه کې موجود دي خو د ترهګرۍ ضد د ائتلاف پوځي فشارونه د دې سبب شوي چې دغه ترهګره ډله د طالبانو له ملاتړه پرته په افغانستان کې خپل عملیات محدود کړي.
د ملګرو ملتونو په رپوټ کې هم د طالبانو او القاعده شبکې ترمنځ د نیږدې هکاریو موضوع ته اشاره شوې وه او پکې راغلي چې «دواړه ډلې [طالبان او القاعده] د ملګرتیا، د ګډو هڅو د ګډ تاریخ، د نظریې او ان په خپلو کې د خیښیو په اساس لا هم نیږدې دي.»
د روان کال په فبروري میاشت کې د امریکا او طالبانو د تړون له مخې باید د مارچ میاشتې پر ۱۰مه نیټه د افغان حکومت او طالبانو ترمنځ بین الافغاني مذاکرات پیل شوي وای، خو د خنډونو له کبله دغه مذاکرات لا هم نه دي پيل شوي. د مذاکراتو پر وړانډې یو اصلي خنډ د افغان حکومت او طالبانو ترمنځ د زندانیانو د تبادلې موضوع په ګوته کیږي.
زموږ له آرشیف څخه: حقاني شبکه څرنګه يوه ډله ده؟
حقاني شبکه څرنګه يوه ډله ده؟
حقاني شبکه يوه افغانه وسله واله ډله ده چې د افغان حکومت او د دوی د متحدينو امريکايي پوځ پر ضد جگړه کوي. افغان حکومت او نړيوالې ټولنې دغه شبکه د يوې خطرناکې وسله والې ډلې په توګه درجه بندي کړې.
انځور: Getty Images/AFP/J. Tanveer
جلال الدين حقاني او طالبان
د طالبانو په حکومت کې جلال الدين حقاني د قبايلو چارو وزیر مقرر شو. د بهرنيو اتحادي ځواکونو تر حملې يعني ۲۰۰۱م کال پورې نوموړې پر همدې څوکۍ پاتې وو. تر ملا محمد عمر وروسته جلال الدين حقاني ته د طالبانو د تر ټولو معتبر مشر په توگه کتل کيږي. حقاني له اسامه بن لادن سره هم نزدې اړيکي درلودلې.
انځور: picture-alliance/dpa
حقاني شبکه کله جوړه شوه؟
څو لسيزي ترمخه د شوروي اتحاد د پوځونو پر ضد جنگيدونکي قوماندان جلال الدين حقاني د دې ډلې بنسټ ايښې وو. په اتيايمه لسيزه کې د افغان جگړې پر وخت امريکا متحدو ايالاتو د دغي ډلي ملاتړ کاوه. په ۱۹۹۵م کال کې دې ډلې بيا له طالبانو سره لاس يو کړ. طالبان د همدې شبکې په مرسته په ۱۹۹۶م کال کې د کابل په نيولو وتوانيدل. په ۲۰۱۲م کال کې دا شبکه د امريکا له خوا د يوه ترهگر سازمان په توگه ونومول شوه.
انځور: AP
د جلال الدين حقاني شخصي ژوند
جلال الدين حقاني په ۱۹۳۹م کال کې په پکتيا کې زيږيدلی او د پاکستان په دار العلوم حقانيه نومې مدرسه کې یې ديني زده کړې کړي. دا هماغه مدرسه ده چې ويل کيږي له طالبانو سره خواخوږي لري. جلال الدين حقاني دوه ودونه کړي. ويل کيږي چې يوه ميرمن یې عربه ده. حقاني ته د خليج په سني هیوادونو کې په ډيره درنه سترگه کتل کيږي.
انځور: AP
د دې شبکې مرکز چيرته دی؟
د حقاني شبکې د قوماندې مرکز احتمالاً د قبايلي سيمې شمالي وزیرستان په مرکز میران شاه کې دی. د افغان او امريکايي چارواکو په حواله دا ډله د پاکستان د پوځ له ملاتړه برخمنه ده او په افغانستان کې وخت پر وخت بريدونه ترسره کوي. خو پاکستان دا تورونه ردوي.
انځور: Getty Images/AFP/J. Tanveer
سراج الدين حقاني د مشر په توگه
جلال الدين حقاني د ناروغتيا له کبله د دغه تند لارې ډلې مشري خپل زوی سراج الدين حقاني ته سپارلې وه. سراج الدين د افغان طالبانو مرستيال قوماندان هم دی. په ۲۰۱۵م کال کې داسې خبرونه خپاره شوي ول چې گڼي جلال الدين حقاني مړ شوی دی خو طالبانو او حقاني کورنۍ دا خبرونه رد کړل.
انځور: picture-alliance/dpa
سراج الدين حقاني څوک دی؟
د حقاني شبکې ددغه برحاله مشر ماشومتوب په میران شاه کې تیر شوی. ويل کيږي چې ده هم په حقانيه مدرسه کې درس ویلی. دا هم ويل کيږي چې سراج الدين حقاني د حربي هنر ماهر دی. د ده په هلکه دا خبره هم کيږي چې له خپل پلار څخه يې زيات افراطي نظريات اخيستي دي.
انځور: picture-alliance/dpa
انس حقاني د بندي په توگه
د جلال الدين حقاني له ډيرو زامنو څخه یې د يوه نوم انس حقاني دی چې له عربۍ مېرمني څخه زېږېدلی دی. انس حقاني دمگړۍ له افغان حکومت سره بندي دی او محکمې یې د اعدامولو پريکړه کړې ده. حقاني شبکې خبرداری ورکړې چې که چيرې انس ته ورکړل شوې جزا عملي شي نو دا به ډيرې ناوړه پايلې ولري.
انځور: picture-alliance/AP Photo/National Directorate of Security
دا ډله څومره ستره ده؟
د بيلا بيلو اټکلونو په حواله د دې ډلې د ټولو جنگيالو شمير په ټولیزه توگه له دريو زرو تر لسو زرو پورې رسيږي. ويل کيږي چې مالي تمويل یې د خليج هيوادونو له خوا کيږي. پر دې سربيره دا ډله د مختلفو جنايي کړونو لکه د تښتونو او چور و چپاول له لارې هم خپل مالي اړتياوي برابروي.
انځور: Getty Images/AFP/J. Tanveer
حقاني شبکه او نورې تندلارې ډلې
له افغان طالبانو سره د حقاني شبکې اړيکې خو روښانه دي خو دا ډله له نورو ترهگرو ډلو سره هم نزدې اړيکي لري. په دې کې القاعده شبکه، تحريک طالبان پاکستان، د ازبکستان اسلامي غورځنګ او په پاکستان کې منع کړل شوې لشکر طيبه ډله شامله ده. جلال الدين حقاني خو د اسامه بن لادن سره اړيکې درلودلې خو نوموړی د دغه ډلې له اوسني مشر ايمن الظواهري سره هم اړيکې لري.
انځور: picture-alliance/dpa/Ausaf Newspaper
له پاکستان سره اړيکي
د امريکا او افغانستان حکومتونه ادعا کوي چې حقاني شبکه د پاکستان د استخباراتي ادارې آي ايس آي له ملاتړه برخمنه ده. خو د پاکستان پوځ او حکومت دواړه دغه تورونه ردوي. په واشنگټن کې حکومت ټينگار کوي چې پاکستان بايد په شمالي وزیرستان کې د موجودې دې ډلې پر ضد اغيزمنه گامونه واخلي.