د بشري حقونو د څار سازمان د سه شنبې په ورځ د يوه راپور په خپرولو سره د بنگله دېش له حکومته وغوښتل چي د کوچنيانو د ودولو «اپيدمۍ» ته خاتمه ورکړي. دغه سازمان د بنگله دېش پر قانون جوړونکو باندي نيوکي وکړې چي غواړي د واده قانوني سن له ۱۸ کلنۍ څخه ۱۶ ته راکښته کړي.

د بشري حقونو د څار سازمان ويلي دي چي د بنگله دېش په سلو کي ۳۰ سلنه نجوني په پنځلس کلنۍ کي وديږي. که څه هم په بنگله دېش کي د قانون له مخي د کوچنيانو ودول منع دي، خو خلک د رشوت په ورکولو سره کولای سي د نجلی عمر په اسنادو کي بدل کړي.

په بنگله دېش کي د طبيعي ناورينونو بهير په دغه هيواد کي فقر ډېر کړی دئ او ډېر خلک خپله لوڼي په کوچنيوالي کي لا ورکوي.

څېړني ښيي چي په بنگله دېش کي زده کړو ته د نجونو نه لاس رسی نه يوازي دا چي له اقتصادي ستونزو سره ئې مخامخ کوي، بلکي د هغوی روغتيايي وضعيت ته يې هم زيان رسولی دئ. دوی په کوچنيوالي کي وديږي او زورزياتی ورسره کيږي.

دغه ستونزه يوازي په بنگله دېش کي نه ده، بلکي په ټوله جنوبي آسيا کي ډېري نجوني په کوچنيوالي کي وديږي او دا کار ډېر عادي گڼل کيږي. د يوې څېړني له مخي په راتلونکو لسو کلونو کي به نزدې ۱۴۰ ميليونه نجوني په کوچنيوالي کي واده سي چي د دې په سلو کي پنځوس به ئې په جنوبي آسيا کي وي.

په افغانستان، پاکستان، هندوستان، بنگله دېش، نيپال او سريلانکا کي په کوچنيوالي کي واده منع سوی دئ. خو دغه ستونزه تر اوسه لا حل سوې نه ده. د ملگرو ملتونو د راپور له مخي له ۲۰۰۰م څخه تر ۲۰۱۰م کاله پوري نزدې ۲۴،۴ ميليونه نجوني مخکي له دې چي ۱۸ کلني سي واده سوي دي.

د جنوبي آسيا په برخه کي يونيسف د سیمه ييز رئيس مرستيال ستيفن ادکيسون، دويچه ويله ته وويل، څو په عامه ذهنيت کي بدلون را نه سي دغه ستونزه به تر ډېره پاته وي.

د دغو ودونو تنظیموونکي د ډله ایز واده مراسم په ټولنه کې د لوړو لګښتونو د مخنیوي په خاطر د یوه حرکت په توګه عنوانوي.

ډیر شمیر ځوانان له ودونو وروسته تر څو کلنو باید د واده پورونه ورکړي، او نه شي کولای چې د خپل ځان او ماشومانو له پاره یو څه برابر کړي.

په هرات کې په دغه ډله ایز واده کې ټولو زومانو یو ډول دریشي اغوستې وې. په افغانستان کې ډیر شمیر کسان د واده د لګښتونو له پاره دې ته مجبوره کیږي چې د کاروبار په نیت له هیواده ووځي.

پر دې سربیره د ودونو له پاره د ټولنې سخت شرایط د دې سبب کیږي چې د ځوانانو د ودونو عمرونه لوړ شي. دا په داسې حال کې ده چې په افغانستان کې اوس هم په کم عمر کې د ودونو دود موجود دی.

د ناوې او زومانو د انتقالولو له پاره هم ۳۵ موټرې چمتو شوې وې.

په هرات کې د حبیب یار په نوم خیره بنسټ دغه مراسم په یوه عصري هوټل کې نیولي وو او هرې جوړې ته یې یو څه لوازم هم ډالۍ کړل.

یخچالو، د ګاز منقلونه، د کالیو پریمنځلو ماشینونه، فرش، خوراکي توکي او یو څه اندازه نغدي مرستې هم نوو جوړو ته ډالۍ شوې.

د دغو مراسمو تنظیمونکی نورالدین جمال یار، وایي چې د هرې جوړې د جهیز لګښت شا او خوا ۱۸۰۰ ډالرو وو او هرې جوړې ته ۱۰ زره افغانۍ ورکول کیږي.

زومانو په دغو مراسمو کې ګډون کول د ودونو د لګښتونو د راکمولو په توګه یاد کړي او له نورو ځوانانو یې هم غوښتي دي چې له لګښتونو دې لاس واخلي او دغه ډول مراسمو ته دې مخه کړي چې کم مصرف پرې راځي. عکاس او لیکوال: شعیب تنها شکران

له بل اړخه د هرات یو شمیر اوسیدونکو هم د دا ډول ودونو هرکلی کړی دی او ویلې یې دي چې دغه ډول مراسم په ټولنه کې د خلکو تر منځ همکاري او ورورګلوي زیاتوي.