د امریکا متحده ایالاتو تر ولسمشریزو ټاکنو او د دونالد ترمپ تر بریالیتوب وروسته جمهوري غوښتونکي په سنا او د استازو په مجلسونو کې اکثریت دي. په دې توګه نو دیموکراتان په کانګرس کې په یوه ډیر کمزوري موقف کې قرار لري.
اوس د وروستیو نظر پوښتنو له مخې داسې اټکل کیږي چې دیموکراتان به یو وار بیا د استازو په مجلس کې اکثریت ترلاسه کړي. دیموکراتان ۲۴ زیاتو چوکیو ته اړتیا لري، څو وکولی شي د استازو په مجلس کې چې له ۴۳۵ چوکیو څخه جوړه شوې ده اکثریت ترلاسه کړي.
خو هغه څه چې به احتمالاً د دیموکراتانو له پاره ستونزمن وي په سنا مجلس کې د ډیرو چوکیو ترلاسه کول دي. دا په داسې حال کې ده چې جمهوري غوښتونکي یوازې په ډیر لږ تفاوت سره یعنې له ۱۰۰ څخه د ۵۱ چوکیو په درلودلو سره په سنا کې حضور لري.
خو توپیر په دې ځای کې دی چې د جمهوري ریاست تر ټاکنو مخکې په منځمهاله ټاکنو کې د ټول سنا مجلس له پاره ټاکنې نه ترسره کیږي، بلکې یوازې د ۳۵ چوکیو له پاره نوي استازي ټاکل کیږي.
له دې جملې څخه ۲۶ چوکۍ مخالف لوری لري. هغه لوری چې د اکثریت ترلاسه کولو له پاره د ۳۵ چوکیو له جملې څخه ۲۸ چوکیو ته اړتیا لري او د دوو چوکیو ترلاسه کول ډیر ستونزمن دي.
دا ځکه چې د دغو چوکيو یو شمیر يې په محافظه پاله ایالتونو پورې اړه لري چې دوه کاله مخکې د ولسمشریزو ټاکنو پر مهال ترمپ پکې په اکثریت سره بریالی شوی وو.
په همدې منځ کې په واشنګټن کې د «امریکن یونیورستي» د سیاسي علومو کارپوه داوید بارکر، په دې اړه وویل: «د ترمپ له پاره قضیه د سیاسي بقا ده؛ ځکه هغه له خپل لومړیو کاري ورځو څخه د استیضاح او سلب صلاحیت کیدو له ګواښ سره مخامخ وو. په کانګرس کې د دیموکراتانو له بریالیتوب سره د داسې یو څه پیښیدو احتمال به لیري نه وي».
د سیاسي علومو د دغه کارپوه په خبره په هغه صورت کې چې دیموکراتان د استازو په مجلس کې اکثریت ولري کولی شي د مجلس مشري هم ترلاسه کړي او په دې ترتیب سره د یوه څیړنیز کمیسیون په رامنځته کولو سره د ولسمشر ترمپ احتمالي رسوایې څېړلای شي.
قانون جوړوني ته احتمالي خنډونه
دیموکراتان به یوازې د استازو په مجلس کې د اکثریت په ترلاسه کولو سره وتوانیږي چې د قانون جوړونې په برخه کې دریځ ونیسي او د ترمپ اجنډا له ستونزو سره مخامخ کړي.
ځکه هر قانون چې په متحده ایالاتو کې تصویبیږي، باید له دواړو مجلسونو تائيد ترلاسه کړي.
اوس که چیرې دیموکراتان په ټاکنو مخکې او ډیرې چوکۍ ترلاسه کړي، ترمپ به عملاً په ځانګړي توګه د کارمندانو د انتصاب په برخه کې له جدي ستونزو سره مخامخ شي. ځکه په حکومت کې د ټولو لوړپوړو چارواکو ګومارنه او په ټول هیواد کې د قضا چوکۍ د دغه هیواد د دواړو مجلسونو موافقې ته اړتيا لري.
پر اړونده موضوع زمونږ له آرشیف څخه انځوریز رپوټ:
د دونالد ټرمپ او هيلري کلينټن په اړه په زړه پوري حقايق
داسې فکر کوئ چې د دونالد ټرمپ او هيلري کلينټن په اړه ډېر معلومات لرئ؟ ځينې شيان به مو هرومرو حيران کړي، مثلا دا چې دواړه د خپلو وېښتانو سره ځانګړې مينه لري. انځور: Reuters/J. Young د امريکا په متحده آيالاتو کې له ډېرې مودې راهيسې د دغو دواړو کانديدانو تر منځ سيالي روانه ده چې ډېر ژر به يې پايله هم معلومه شي. د هغوی څېرې د څه پاسه يوه کال راهيسې ورځ په ورځ ليدل کيږي. خو دواړه بيا داسې ځانګړتياوې هم لري چې ډېر نه په ګوته کيږي.
انځور: DW/M. Santos هيلري کلينټن د ايلينوي په آيالت کې په يوه محافظه کاره کورنۍ کې رالويه شوه. پلار يې د ټوکرو يا تکې سوداګر وو. په پېغلتوب کې دا جمهوري غوښتونکې وه چې د پخوانو ولسمشرانو ګولدواټر او نيکسون څخه يې ملاتړ کاوه. هغې بيا وروسته د دموکرات ګوند غړيتوب ومانه. وروسته يې خپل د سر وېښته هم لنډ کړل.
انځور: picture-alliance/dpa/Ron Sachs دونالد د سياسي خنډ په توګه په ځوانۍ کې ګرانه وه د دې اټکل وشي چې ټرمپ له کوم ګوند څخه ملاتړ کوي. پخوا به يې د دموکراتو کانديدانو ملاتړ کاوه لکه د بيل او هيلري کلينټن. د ده ځينې څرګندونې پخوا خورا ليبرال او آزادې وې. د ژوند په وروستي پړاو کې يې جمهوري غوښتونکي ګوند ته مخه کړه چې نور غړي ورته اوس د خنډ په سترګه ګوري.
انځور: Getty Images/AFP/T. A. Clary بيل او هيلري د جوړې په توګه هيلري کلينټن په دې هم مشهوره شوې ده چې د متحده آيالاتو له پخواني ولسمشر سره يې واده کړی دی. خو کله چې بيل غوښتل په ځوانۍ کې ورسره واده وکړي، نو هيلري دا وړانديز رد کړی وو. بيل څو ځله ورڅخه هيله وکړه څو هغې ورسره واده کولو ته زړه ښه کړ.
انځور: picture-alliance/AP/Greg Gibson ټرمپ د ښکلا د ملکو د مشر په توګه له ۱۹۹۶ تر ۲۰۱۵ کاله پورې ټرمپ د «ميس يونيورز» او د امريکا متحده آيالاتو د ښکلا د بېلابېلو سياليو ونډه لرونکی وو. داسې ويل کيږي چې د جامو بدلولو ځايونو ته به يې سر ورښکاره کاوه څو وګوري چې آيا هر څه ... سم دي که نه. په انځور کې د کاليفورنيا د ښکلا ملکه ورته ځکه په حيرانۍ سره ګوري.
انځور: picture-alliance/dpa/J. Lane د وال مارټ مغازو د بورډ لومړنۍ ښځينه غړې کلينټن لومړنۍ مېرمن وه چې د امريکايي وال مارټ نومو ارزانو مغازو د اجرائيوي هئيت غړې وه. دغه شرکت د خپلو کارکوونکو سره په ناوړه چلن تورنه ده. يو څو کاله وروسته هيلري خپله بيوګرافي هم په داسې يوه مغازه کې نندارې ته ايښې وه.
انځور: picture-alliance/dpa/Jim Lo Scalzo د ټرمپ نورې سوداګريزې هلې ځلې سره له دې چې ټرمپ له املاکو سره تجارت شروع کړی وو، خو هغه په ډېر شمېر فلمونو او تلويزيوني نندارو کې هم کار کړی دی. هغه د فلمي لوبغاړو د ټولنې غړيتوب لري او په کال کې څه باندې ۱۱۰ زره ډالره له دې لارې ګټي. په ۲۰۰۷ کال کې ورته په هاليووډ کې دغه ستوری ډالۍ شو چې اوس اوس تازه ترميم شوی هم دی.
انځور: picture-alliance/dpa/N. Stern په دغه عکس کې بيل په ځير سره يوې غوا ته ګوري، خو هيلري ورسره بيا ډېره تجربه لري. د ۷۰ يمو کلونو په پای کې هغې د دې تجارت له لارې ۱۰۰۰ ډالره په کابو ۱۰۰ زرو ډالرو بدل کړل. ځينې منتقدين وايي چې د غواګانو په دغه تجارت کې فساد هم موجود وو، خو هيڅکله ورباندې دغه تور رسما پورې شوی نه دی.
انځور: Getty Images/AFP/S. Honda ټرمپ د حرفوي غېږې يا کشتي کج په نړۍ کې هم ډېر ځله راڅرګند شوی دی. د حرفوي غېږې د مشر، وينس مک ماهون، سره يې شايد اختلافات هم لرلي وي. اوس ټرمپ د سختو سياليو له پاره ډېر آماده شوی دی. داسې ښايي چې د دغې صحنې تکرار يې له هيلري سره هم خوښ شوی وای؟
انځور: Getty Images د لومړۍ مېرمن په توګه کلينټن په دې مشهوره وه چې مختلفې بڼې او د مود ډولونه به يې ښکاره کول. په ۱۹۹۶ کال کې د «وېنيتي فېر» مجلې ادعا وکړه چې په سپينه ماڼۍ کې يې ۴۳ ځله خپلو وېښتانو ته تغيير ورکړی وو. دغه ډول مود يې هغه مهال غوره کړی وو چې د مونيکا لېوينسکي په هکله غږېدله، يعنې هغه ښځه چې مېړه يې ورسره اړيکې درلودلې وې.
انځور: Getty Images/AFP/J. Naltchayan دونالد ټرمپ په دې ټينګار کوي چې هيڅکله يې هم الکول او سېګريټ نه دي څکلي. د ډېرو ادعاګانو څخه يې ښايي دغه يوه رښتيا وي. هغه څوک چې ورسره پېژني يا يې ورسره کتلي دي، دا خبره تائيدوي چې هغه دغه مواد نه کاروي. خو داسې هم ويل کيږي چې اصلي نشه په قدرت کې وي، که څنګه؟
انځور: Getty Images/AFP/K. Betancour د بهرنيو چارو د وزيرې په توګه کلينټن د نورو پخوانو وزيرانو په پرتله له زياتو يعنې ۱۱۲ هېوادونو څخه ليدنه کړې ده. کله چې يې په ۲۰۱۳ کال کې خپله دغه وظيفه پرېښودله نو همکارانو ورته د امريکايي فوټبال داسې يو کميس ډالۍ کړ چې د ۱۱۲ شمېره ورباندې راغلې وه.
انځور: Getty Images/Department of State د دويمې مناظرې مخکې ټرمپ او کلينټن سره لاسونه ورنه کړل چې ډېر غبرګونونه يې راوپارول. خو دونالد په رښتيا سره نه غواړي چې چا ته لاس ورکړي. هغه د ميکروبونو څخه وېريږي. دغه ځانګړتيا نورو هم لرله، لکه مايکل جېکسن يا آدولف هيټلر.
انځور: picture alliance/AP Images/S. Walsh کلينټن، د ګرېمي جايزې ګټونکې ډېر شمېر مخالفين او يو شمېر پلويان هم د هيلري کلينټن آواز غوږ ته آزار ورکوونکی بولي. خو سره له دې هم هغې په ۱۹۹۷ کال کې د ګرېمي جايزه د «الفاظو د ښې شفاهي ادا» په برخه کې وګټله کله چې يې د خپلې بيوګرافۍ غږيزه بڼه بازار ته وړاندې کړه. په ورته کال کې سېلين ديون د تر ټولو ښه البوم په برخه کې عين جايزه وګټله. قضاوت خپله وکړئ.
انځور: picture-lliance/dpa د ټرمپ او د هغه د ژوند په هکله هر څه لا ستر او لا پړسېدلي برېښي. نو د هغه قانوني شاليد هم همداسې بوله. دغه جمهوري غوښتونکی سياستوال په څه نا څه ۳۵۰۰ حقوقي قضيو کې ښکېل وو چې د متحده آيالاتو په فدرالي او مرکزي محکمو کې څېړل شوي دي. دا د ګينس د رکارډونو کتاب ته د لار موندلو له له پاره کافي نه دي، خو بيا هم خورا ډېرې قضيې دي. يادونه: دونالد، ته بايد زياته هڅه وکړې!
انځور: Reuters/J. Young