د روسيې "تی ۷۲" ټانکونو شمير په ټوله نړۍ کي زيات دی او د ۳۸ هيوادونو په پوځ کې ترينه ګټه اخيستل کيږي. لسو نورو هيوادونو هم تر ۲۰۱۸م کال پوري ترينه کار اخیسته.

د روسې پوځ سری "تی" يرغليز ټانکونه د سړې جګړې پر مهال له "تی ۶۴" څخه پيل شو او تر "تی ۷۲" "تی ۸۴" پوري يې دوام وکړ. البته په (عکس )کې "تی ۱۴ آرماتا" چې هغې ته "تی ۹۹" هم ويل کيږي د روسې پوځ تر ټولو نوي ټانکونه دي چې په ۲۰۱۵م کال کي ترينه کار اخيستل پيل شوی دی.

د "تی ۷۲" ټانکونه د خپلو لويديځو سیالانو په پرتله کوچني او له لږ لوړوالي څخه برخه من دي، د کار اخیستني پر مهال کم پرسونل ته اړتيا لري. تي ۷۲ ټانکونه ۶ متره او ۹۰ سانتي متره اوږودوالي،۳ متره او ۶۰ سانتي متره بر يا پلنوالي لري. دغه ټانک له خپلو مهماتو سره ۴۱ ټن او ۵۰۰ کيلو وزن لري. د ۱۲ سليندره ماشين په لرلو سره په ساعت کي ۶۰ کيلو متره واټن وهي.

ټی ۷۲ ټانک ډېر اضافي ډولونه لري چې ځینې یې په ۱۹۷۴ کې جوړ شوي. همدارنګه د دې ټانک بل ماډل په الجزایر، رومانیا او عراق کې جوړ شوی دی.

ټي ۷۲ ټانک ۱۲۵ ميليمتره توپ او ۴۴ ګولۍ لري، چې ۲۲ دانې يې په پورته برخه کي نصب شوي او په اتومات ډول ډزې کوي.

ټي ۷۲ ټانکونه د ايران او عراق، قره باغ، پر کويټ د عراق يرغل، د فارس خليج په دويمه جګړه، د ليبیا او سوريې په داخلي جګړه کې او په روان وخت کې د روسې له خوا پر اوکراين باندي په جګړه کې کارول شوي يا کاريږي.

د "ټي ۷۲ ام يو" ټانک قيمت په ۱۹۹۲م کال کي يو ميليون او ۲۰۰ زره ډالر وو چې د نورو مهماتو او اضافي توکو سره يو ميليون او ۸۰۰ ډالر کيږي.

ټي ۷۲ ټانک د مهماتو د چاودني ځواک دومره ډېر دی چې د ټانک د سر برخه يې له بدن څخه جلا او د يوي دوه پوړيزي ودانۍ په اندازه يې پورته غورځوي.

د ټانک تاويدونکي ميلي مهمات او په اتومات ډول ډزې د دي سبب سوي چې په روسې ټاتنکونو کي د چلونکو شمير کم شي. ټول روسې ټانکونه يو مشر، يو توپچي يا نخښه ويشتونکي او يو چلونکې لري. د ټانک په نخښه کولو سره بيا دغه دري کسان د تيښتې له پاره هيڅ چانس نه لري او ځای پر ځای وژل کيږی.

د روسې ټانکونو مرګوني کمزوري او د برجک جلا کيدل يې د فارس خليج له دويمي جګړې په ۱۹۹۱م کال د صدام حسین د پوځ له ټانکونو سره د امريکايي ځواکونو مخامخ کيدلو کې راڅرګند شو. خو د دريو لسیزو په تيريدلو سره دغه کمزورتیا لا هماغسی پر خپل ځاي پاتې ده.

د بريتانيا د دفاع وزارت د رپوټ له مخې د اپريل مياشت تر وروستيو پوري پر اوکراين د روسي پوځ په تيري کي ۵۸۰ روسې ټانکونه له منځه تللي دي.

په ټوليزه توګه د دغه ټانکونو د توليد شمير ۲۰ زره ته رسیږي چې د روسيې پوځ په واک کي ۹ زره او ۲۰۰ داني دي. له دغه شمېر څخه يې يوازي يو زر او ۲۰۰ داني د ګټي اخيستني وړ دي. کيدای شي د روسې پوځ وکړای شي ويجاړ شوي ټانکونه په چټکۍ سره بيرته فعال کړي. خو د نظامي سرچينو په وينا د دغو ټانکونو له پاره د پرسونل روزنه او د جګړي ډګر ته يې لیږد تر يو کال پوري وخت نيسي.

په اوکراين کې جگړې د نوري نړۍ د انسانانو تر څنگ په آلمان کي هم د انسانانو پر ژوند اغېز کړی دی. په زياته د انفلاسيون يا د پيسو د ارزښت د کمېدو له کبله زيات آلمانان متاثره سوي دي. په دغه هيواد کي د ۱۹۸۱م کال راهيسي د انفلاسيون شرحه دومره لوړه نه وه، لکه د اوکراين د جگړې له کبله چي لوړه سوې ده.

د افريقا د کينيا هيواد په پلازمېنه نايروبي کي د تيلو ټانکونو ته د موټرو اوږده کتارونه ولاړ وي. په بازار کي تيل لږ سوي او له کبله يې قيمتونه هم لوړ سوي دي. د تيلو بيي له لوړېدو سره د خوراکي توکو او د ورځني ژوند د نورو څيزونو قيمتونه هم جگ سوي دي.

روسيه په نړيواله توگه د غنمو تر ټولو لوی توليد کوونکی هيواد دی. پر دغه هيواد د بنديزونو له کبله د غنمو بازار متاثره سوی دی. په عيني حال کي اوکراين په نړيواله توگه د غنمو پنځم لوی توليد کوونکی هيواد دی. همدا وجه ده چي په زياتو سيمو کي غنم او ورسره ډوډۍ قيمته سوې ده.

د اوکراين د جگړې له پېل راهيسي په عراق کي د غنمو بيه په تدريجي توگه لوړه سوې ده. عراق په دغه بحران کي ځان بې پري ساتلی دی او د هيڅ اړخ ملاتړ نه کوي. دا د هغه باوجوده چي په دغه هيواد کي د پوتين د پوسترانو پر لگولو بنديز لگول سوی دی.

د پيرو په پلازمېنه ليما کي خلک د انفلاسيون پر ضد احتجاجونه کوي. په دې ترڅ کي د پوليسو او احتجاج کوونکو تر منځ اخ و ډب هم رامنځته سوی دی. حکومت د احتجاجونو د کنټرول کولو په مقصد گرزبنديز ولگاوه. خو کله چي دغه گرزبنديز پای ته ورسېد نو له سره احتجاجونه پېل سول.

سري لانکا دمگړی د خپل تاريخ د يو ژور اقتصادي او سياسي بحران سره مخ دی. د اوکراين د جگړې پېل د دغه هيواد تر مخه لا کړکېچن وضعيت لا خراب کړی دی او زياتو انسانانو په احتجاجونو لاس پوري کړی دی.

په سکاټلنډ کي خلک په کوڅو کي په احتجاج سول. په ټول متحده بريتانيا کي د انفلاسيون پر ضد احتجاجونه تر سره سول. له اروپايي اتحاديې څخه د بريتانيا وتل، بيا د کرونا وبا او اوس د اوکراين جگړې په دغه هيواد کي د زياتو خلکو وضعيت خراب کړی دی.

بريتانويان د پټاټو د چپس او د کب ډېر زيات مينه وال دي. له همدې کبله د بريتانويانو دغه ملي خوراک بلل کيږي. خو د اوکراين جگړې د بريتانويانو پر دغه خوراکو هم منفي اغيز کړی دی او د غوړو تر څنگ د سپين کب قيمتونه ډېر لوړ سوي دي. په بريتانيا کي په فبرورۍ مياشت د انفلاسيون شرحه ۶،۲ سلنه وه.

د نيجير توليد کوونکي د اوکراين په جگړه کي ځان ته يو چانس ويني. هغه دا چي دوی غواړي په دې ترڅ کي پر روسيې باندي خپله اتکا راکمه کړي. د دغه هيواد تر ټولو بډای کس، الیکو دانگوتې لږ وخت تر مخه د دغه هیواد تر ټولو لويه د څرې توليد کوونکې فابريکه پرانستله.