ايراني چارواکو تائيد کړې ده چي د دغه هيواد او ترکيې ترمنځ سرحد کي ئې تر ۲۰ زره زيات کسان نيولي دي. د نيول سوو کسانو ډېر ئې په ايران کي مېشت افغان کډوال دي چي اروپا ته د مهاجرت له پاره د ترکيې سرحد ته تللي دي.
اعلان
د ايران د غربي آذربايجان ولايت د سرحدي ځواکونو قوماندان ډگروال شهرام عباسي، په روان کال کي د ايران او ترکيې په سرحد کي د ۲۲زره کسانو د نيولو خبر ورکړی دئ. ځينو افغان سرچينو ويلي دي چي د نيول سوو کسانو ډېر ئې افغان مهاجر او پناه غوښتونکي دي.
په «ترکيه کي له افغان مهاجرو سره د همدردۍ او يووالي ټولني» سايت مسئول سعيدی چي د ايران او ترکيې په سرحد کي د افغان مهاجرو د نيولو خبرونه تعقيبوي، دويچه ويله ته وويل چي «په ايران کي له افغانانو سره زورزياتی ډېر سوی دئ او پر هغوی باندي فايرونه يو عادي کار گرځېدلی دئ.»
هغه زياته کړه: «ډېري افغاني کورنۍ چي په هغوی کي زما خپلوان هم سته، د ايران سرحدي پوليسو نيولي دي. يوه اوونۍ دمخه د ايران سرحدي ساتونکو د افغان مهاجرو پر يوې ډلي باندي فايرونه وکړل چي څلور کسان ئې د ترکيې عسکرو روغتون ته ورسول او اوس هم په روغتون کي دي.»
ځينو افغان سرچينو دويچه ويله ته وويل چي د ايران دولتي او امنيتي ادارو تر اوسه پوري له افغانانو سره د زورزياتي په اړه څه ويلي نه دي.
يوه ټپي افغان چي بندرعباس ته انتقال سوی دئ دويچه ويله ته د خپل ټپي کېدو حال داسي بيان کړ: «زه ذبيح الله عبدالخليل نومیږم. ايراني ځواکونو پر ما ډزونه وکړل او څو ځايه ټپي سوم جسمي وضعيت مي ښه نه دئ.» د عبدالخليل ورور وايي چي ايراني چارواکو تر اوسه پوري د دغو ډزو د علت په اړه نه دي ويلي.
سعيدي وايي د ايران يوه بېره دا ده چي دغه افغان کډوال چي ترکيې ته ځي له داعش سره د يوځای کېدو خطر ئې سته. خو د ټولنيزو چارو کاروپوهان وايي چي په ايران کي افغان مهاجر له ستونزو ډک ژوند لري او اوس د يوه ښه ژوند موندلو له پاره اروپا ته ځانونه رسوي.
په ايران کي د ټولنيزو چارو محصيله حيدري چي له پناه غوښتونکو سره مرسته هم کوي وايي چي ترکيې ته د افغان مهاجرو د تگ علت په دغه هیواد کي د هغوی ستونزمن ژوند دئ: «په ايران کي افغاني کورنۍ د زده کړو وس نه لري او حتي د يوه سيم کارت د رانيولو حق نه لري. د ايران په بانکونو کي د افغانانو حسابونه تړل سوي دي او ورته ويل سوي دي چي خپلي پيسې واخلي.»
په ايران کي د افغان کډوالو له پاره د ژوندانه شرايط د تير په شان ښه نه دي. دوی د اقامت اجازې په تر لاسه کولو کي ډېري ستونزي لري او حتي د اوسېدو د اسنادو له لرلو سره سره چي دوی په دغه هيواد کي له يوه ښاره بل ته سفر کوي بايد له کورنيو چارو وازرته اجازه واخلي.
انځورونه: اروپا ته پر پښو مهاجرت
هر کال په زرونو انسانان هڅه کوي چې ځانونه اروپا ته ورسوي. هغوی دغه هدف ته د رسیدو له پاره اوږدې لاري پر پښو وهي. حمید سلجوقي یو افغان کډوال دی چې دغه مزل یې وهلی او له هغه یې انڅورونه اخیستي دي.
انځور: privat
هغه خپل سفر د افغانستان له سویل څخه پیل کړ. هغه تر ډیرو سختیو وروسته له ترکیې او یونانه تیر شو. له درو شپو او ورځو پر پښو مزل وروسته یې پښې ډیري پړسیدلي دي او نور نه شي کولای چې مزل وکړي.
انځور: privat
کډوال د هنګري او صربستان تر منځ د خښتو پخولو په یوه کوره کې پټ دي. پوليس وخت نا وخت دغه سیمې ته راځي او له نویو رارسیدلو کډوالو څخه موبایلونو او پیسي اخلي.
انځور: privat
تر شپږو ساعتونو پیاده مزل وروسته، کډوال د یونان یوه کلي ته چې له مقدونيا سره پوله لري، رسیدلي دي. هغوی غواړي چې د شپې له خوا تر سرحد واوړي. دغه ماشوم ټول وخت له نورو کډوالو سره پیاده مزل کړی دی.
انځور: privat
هغه کډوال چې پخپله کورنۍ نه لري خو له نورو کورنیو سره یوځای مزل کوي، په لار کې د ماشومانو له لیږدولو سره مرسته کوي. کډوالو باید څو ساعته د اورګادي پر دغې پټلې باندي مزل کړی وای، څو د مقدونيا تر سرحد تیر شوي وای.
انځور: privat
د مقدونيا سرحد ته نژدې د کډوالو د پټیدو ځای. تر پنځو دقیقو وروسته، کډوالو بیا مزل پیل کړ. هغوی باید درې ورځې د اورګاډي پر پټلۍ باندي مزل کړی وای، څو د مقدونيا له پولې تیر شوي وای. پر دې لار ډیر کسان وژل شوي دي.
انځور: privat
دلته کډوال له یونان څخه مقدونيا ته د اوښتو په حال کې دي. د کډوالو د دغې ډلې ډیر غړي څو وارې د مقدونيا د پولیسو له خوا نیول شوي او تر وهلو تکولو وروسته بیرته یونان ته استول شوي دي.
انځور: privat
په مقدونيا کې د صربستان پر لور مزل. تر ۷۲ ساعتونو وروسته قاچاقبرو کډوال د هغوی د پټیدو له ځایه راو کښل او بیا یې مزل پیل کړ. هغوی باید تر ترږمۍ مخکې صربستان ته ورسیږي.
انځور: privat
قاچاقبر کډوالو ته وایي چې باید تر هغه وخته پوري چې هغه ته په تلیفون کې زنګ را نه شي منتظر پاته شي.
انځور: privat
تر څو شپو او ورځو مزل وروسته کډوال مقدونيا ته رسیږي. خو سرحدي پولیس هغوی نیسي او په څو ساعتونو کې یې بیرته د یونان سرحد ته رسوي. کډوال وایي چې پولیس بد سلوک ورسره کوي او په ځینو مواردو کې ښځې هم وهي.
انځور: privat
دغې ښځې په ۴۵ ورځو کې درې وارې هڅه کړې ده چې له دې سرحده تیره شي. په ځنګله او ناامنه محیط کې ژوند کول د کورنیو له پاره اسانه کار نه دی. قاچاق وړونکي هغو کسانو ته چې دیرې پیسې لري، ډیره توجه کوي. خو په ځینو مواردو کې بیا پخپله پیسې د کډوالو له پاره ستونزې جوړه وي.
انځور: privat
تر درو ساعتونو پیاده مزل وروسته، قاچاق وړونکی کډوالو ته د دمې اجازه ورکوي. کډوال باید لږ تر لږه درې ساعته نور مزل وکړي، څو د صربستان پولې ته ورسیږي.
انځور: privat
دا د کډوالو «پنځه ستوری لرونکی» هوټل دی. که څه هم له دغه پله څخه په هرو څو ساعتونو کې یو اورګاډی تیریدی، خو بیا هم له بارانه د پټیدو له پاره دا یوازینی مناسب ځای وو. کډوال د دغه شان ځایونو د نیولو پر سر یو له بل سره نښتې کوي.
انځور: privat
هغه کډوال چې له قاچاق وړونکي سره یې دوستي پیل کړې وي او یا یې هغوی ته ډیرې پیسې ورکړي دي، ګرمه او ښه ډوډۍ خوري. دا په مقدونيا کې د کډوالو د پټیدو یو ځای دی.
انځور: privat
ځوان کډوال هڅه کوي چې دغه اورګاډي پسې ځان وځړوي څو ژر مقدونيا ته ورسیږي. دا ډیر خطرناکه کار دی او ډیر وخت کډوال ژوبلیږي.
انځور: privat
هغه کس چې زرغونه کورتۍ یې اغوستې ده د یوې کلیسا کارکوو نکی دی. هغه لومړی کډوالو ته بوټونه او خوراکي مواد ورکړه او بیا یې له هغوی څخه وغوښتل چې افغاني نڅا وکړي.