د اکتوبر میاشتې په پای کې د وچیاک په کمپ کې د ژمي راتګ محسوسیده. په بوسنیا کې د تودوخې درجه تر لس سانتي ګراده ښکته ده. زیاتره مهاجر د یخنې پر وړاندې په اصطلاح ښه مجهز نه دي او یوازې په هغو کالیو او کمپلو باندې ګوازره کوي چې ورته د مرستې په توګه ورکړل شوي دي. ځینې خو آن لا سم بوټان هم نه لري.

دا چې ځانونه لږ ګرم کړي، په دغه کمپ مېشت افغانان، سوریایان او پاکستانانیان په خپلو خیمو کې لرګي سوځوي. خو دغه څه د دې سبب کیږي چې خیمه له لوګي ډکه شي. د کمپ اوسیدونکي د یو انتخاب حق لري. له یوې نرۍ ټوټې څخه جوړه خیمه کې دې یخه شپه تیره کړي او یا دې د تنفسي ستونزو خطر ومني.

وچیاک مهاجر کمپ په دوبي کې د یوه بیړني حالت په پایله کې رامنځ ته شو. اوس مهال په بوسنیا کې یوازې له ۷۰۰۰ څخه تر ۸۰۰۰ پورې مهاجر شته. خو زیاتره یې د دغه هیواد د شمال لویدیځ په کوچني ښار بیهاچ کې راټول دي. دا چې ټول کمپونه ډک شوي ول، نو دغه ښار د خځلو په یوه پخواني ډیپو کې دغه موقتي کمپ جوړ کړ چې بیهاچ څخه څو کیلومتره وړاندې دی. دغه کمپ د نړیوالو سازمانونو له معیار سره نه دی برابر.

مرستندویه سازمانونه د بوسنیا له چارواکو غواړي چې وچیاک کمپ وتړي او مهاجر نسبتا بهتره سرپناوو ته انتقال کړي. د ملګرو ملتونو د مهاجرت چارو د نړیوال سازمان له دفتر څخه د لویدیځ بالکان همغږی کوونکی پېتر فان دیر اوویرایرت، خبرداری ورکوي که چیرې انسانان په ژمي کې دغلته پاتې شي نو په یو څو ورځو یا په څو اوونیو کېی ښایي هلته ځیني انسانان ومري.

داسې ګونګوسي شته چې وچیاک کمپ باید تخلیه شي. خو چارواکو دا ګواښ هم کړی دی چې ډیر ژر به په بیهاچ کې یو بل کمپ وتړي. د مهاجرت له نړیوال سازمان څخه فان دیر اوویرایرت، وایي دا به یوه «فاجعه رامنځ ته کوونکي پریکړه» وي. د هغه په خبره اوسمهال په دغه سیمه کې له ۲۰۰۰ څخه تر ۲۵۰۰ پورې انسانان په یوه خوندي سرپناه کې ژوند نه کوي. که چیرې په بیهاچ کې دغه مرکز له منځه یوړل شي نو نور ۱۳۰۰ کسان به بې سرپناه شي.

د وچاک کمپ د کروشیا له پولې څخه یوازې شا او خوا اته کیلومتره وړاندې پروت دی. ډیری مهاجر هڅه کوي چې په غیر قانوني توګه له پولې په تیریدو اروپایي اتحادیې ته ننوځي. ډیری پناه غوښتونکي په دې هڅه کې نه بریالي کیږي او بیرته کمپ ته ستنیږي، لکه په دغه انځور کې درې سوریایان. له معلومو لارو پرته، غوره ده پر نورو لارو سفر ونه شي. ځکه چې ۱۹۹۰یمه لسیزه کې د یوګوسلاویا د جګړې د وخت ډیری ځمکني ماینونه لا شته.

د خپل ټاټوبي پریښودل او د یوه خوندي ژوند لټون یوازې په جسماني ډول سخت نه دی بلکې له رواني لحاظه هم سخت دی. دغه پاکستاني خپل بدن غوڅ کړی دی، ځکه چې خپل دوستان ډیر وریادیږي.

په وچیاک کمپ کې له یخو اوبو پرته نوري نشته. د حفظ الصحې شرایط ډیر خراب دي. د خارښ په څیر ناروغۍ د خپریدو په حال کې دي. یوازې لومړني روغتیايي خدمات شته. د کمپ یوازې هغه کسان چې سخت ناروغه وي او یا سخت ټپ ولري، روغتون ته وړل کیږي.

په کمپ کې د اوبو د کمي تر څنګ د برېښنا کمی هم شته. که یو څوک ګرځنده تلیفون له ځانه سره ولري، ځان بختور ګڼلی شي. زیاتره مهاجر وایي چې موبایل تلیفونونه یې په سرحد کې د کروشیا پولیسو یا له منځه وړي او یا یې پټ کړي دي. خو کروشیا دغه تورونه ردوي. موبایل د یوه مهاجر له پاره مهم شی ګڼل کیږي. د همدې له لارې له خپلې کورنۍ او دوستانو او د تیښتې لارې له تنظیمونکو سره اړیکه نیولی شي.

د وچیاک کمپ مهاجر هڅه کوي هغه څه چې لري، بهتره استفاده ترې وکړي. هغوی مثلا تازه ډوډۍ پخوي. زیاتره مهال د سره صلب له خوا ورکول کیدونکي خواړه د دوه وخته ډوډۍ له پاره بسنه کوي. په دوبي کې د سره صلیب ځای مشر سلام مدڅچ، انتقاد کړی وو چې مرکزي حکومت دغه سیمه چې مهاجر په کې دې یوازې پریښې ده.

د وچیاک کمپ اوسیدونکي غواړي څومره ژر چې امکان ولري دغه کمپ پریږدي. د افغانستان یوه پناه غوښتونکی وایي: «په سلوانیا او کروشیا کې ما د حیواناتو ودانۍ لیدلې دي چې له دې کمپ څخه بهتره دي. دا کوم کمپ نه دی. دا د انسانانو له پاره نه دی.»