د مهاجرو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمشنرۍ ويلي دي چې د دوی ارزونې ښيي چې په تيرو شپږو مياشتو کې د اټکل له مخې شاوخوا ۷۵۰ زره داخلي بيځایه شوي سوريايان بيرته خپلو اصلي سيمو ته ستانه شوي دي. په ژنيو کې د دغه سازمان دفتر ويلي دي چې دا د داخلي بيرته ستنيدونکو هغه شمير ته نژدی دی کوم چې د تيرکال په ټولو دولسو مياشتو کې بيرته خپلو سيمو ته تللي ول.
دا په داسې حال کې ده چې تر دې مخکې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر رپوټ ورکړی وو چې يوازې د روان کال په څلورو مياشتو کې ۹۲۰ زره سوريايان تښتيدلي دي. د دغه سازمان د تحقيقاتو پر اساس، دا د سوريې په اووه کلنې جګړه کې د تيښتو تر ټولو لوړ آمار دي.
حمص، حلب او د دمشق لوی ښار
د ملګرو ملتونو سازمان زياته کړې ده چې خپلو اصلي سيمو ته د بيرته ستانه شوي ډيری کسان هغو سيمو ته تللي دي، چې تازه د سوريې دولتي ځواکونو له خوا د [اورپکو] له شتونه پاکې شوې دي. حمص، حلب، او د پلازمينې او لوی ښار دمشق شاوخوا په دا ډول سيمو کې راځي.
له بل لورې، په ختيځې غوطه او ادلب ولایت کې د اروپکو پر پاتې مرکزونو باندې د جګړو او عملياتو پيل بيا د بيځايه شويو او مهاجرو تازه څپې رامنځ ته کړي دي.
د مهاجرو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمشنري غواړي د سوريې او روسيې حکومتونو سره چې د دمشق اصلي متحدان دي، خپلو اصلي سيمو ته د بيرته ستيدا د بهير پر څرنګوالي خبرې اترې وکړي. دغه سازمان له ژنيو څخه په خپله خپره شوې اعلاميه کې پر دې ټينګار کړی دی چې هر ډول بيرته ستنيدا بايد داوطبانه او په عين وخت کې با عزته او په محفوظ ډول تنظيم کړل شي.
۱۳ زره پناه غوښتونکي له سوريې څخه بهر
ملګرو ملتونو دغه راز ويلي دي چې داخلي بيرته ستنيدونکو ته په کتو، له بهرنيو هيوادونو څخه بيا لږ شمير پناه غوښتونکي بيرته سوريې ته ستانه شوي دي. د روان کال په لومړيو شپږو مياشتو کې د دغو افرادو شمير شاوخوا ۱۳ زرو ته رسيدلی دی.
د ملګرو ملتونو د بشردوستانه مرستو د همغږۍ څانګې په حواله، د سوريايي مهاجرو ناورين، په اوسني عصر کې تر ټولو لوی بشري بحران دی.
حاضردمه نژدې ۱۲ ميليونه سوريايان له خپلو کورنو څخه د تيښتې په حال کې ژوند کوي. له دغې ډلې څخه ۶،۵ ميليونه يې له سوريې څخه بهر د پناه غوښتنې سپارلي او له ۶ ميليونو څخه ډير نور بيا دننه په سوريه کې له خپلو کورنو څخه بي ځایه شوي دي.
دویچه وله/ ا. ج/ م. ک. ص
له آرشيف څخه يو انځوريز البوم:
د نړۍ په کومو هیوادونو کې د مهاجرت کړکیچ روان دی؟
اوس مهال په نړۍ کې د بې کوره او مهاجرت ته د اړ شوو کسانو شمیر ډیر لوړ دی چې له کبله یې په یو شمیر هیوادونو کې د مهاجرت کړکیچ روان دی.
انځور: picture-alliance/Zuma Press/London News Pictures/P. Hackettد روان میلادي کال د می میاشتې په وروستیو ورځو کې د افریقایي هیواد بروندي د مهاجرو شمیر ۴۲۴۴۷۰ تنو ته رسیده. د دغو مهاجرو کابو ۵۷ سلنه په تنزانیا کې او نورو یې په اوګندا، کانګو او رواندا کې پناه اخیستې. په بروندي کې د اقتصاد خرابوالی، د خوراک څښاک د توکو قلت او ناروغۍ د تیښتې سبب ګرځي. د ملګرو ملتونو عالي کمیسارۍ سږ کال د بروندي مهاجرو له پاره د د ۳۹۱ میلیونه امریکایي ډالرو غوښتنه کړې.
د می میاشتې په په پای کې په افریقايي هیوادونو کې د کانګو جمهوریت د پناه غوښتونکو شمیر ۷۳۵۰۰۰ تنو ته رسیده. د کانګو جمهوریت په بیلا بیلو سیمو کې وسله وال کړکیچونه روان دي او د دغه هیواد د مهاجرینو کړکیچ ډیر پیچلی انګیرل کیږي. له ۲۰۱۷م کال راهیسې د دغه هیواد په میلیونو کسان بې کوره شوي دي او پر دې سربیره د نورو ګاونډیو هیوادونو شا او خوا ۵۰۰ زره خلکو هم په کانګو کې پناه اخیستې ده.
په عراق کې د وسله وال کړکیچه له کبله له ۲۰۱۴م کال راهیسې تر اوسه له درو میلیونو زیات کسان بې کوره شوي دي. د تازه شمیرو له مخې دا مهال ۲.۱ میلیونه عراقیان بې کوره دي او د خپل هیواد دننه په سرپناوو کې ژوند کوي. شا او خوا ۲۶۰ زره عراقیانو بیا په نورو هیوادونو کې د پناه اخیستو له پاره خپل هیواد پریښی دی.
د ۲۰۱۷م کال د اګست میاشتې له ۲۵مې نیټې څخه د روان میلادي کال د می تر وروستیو ورځو پورې په بنګله دیش کې د پناه اخیستونکو روهنګیا مسلمان لږکیو شمیر ۷۱۳ زره کسانو ته رسیدلی دی. روهنګیا د میانمار لږکي دي چې د هیڅ کوم هیواد تابعیت نه لري. ملګرو ملتونو په خپلو بیلا بیلو رپوټونو کې د روهنګیا پر وړاندې د میانمار د پوځ تاوتریخوالی له نسل وژنې سره پرتله کړی دی.
سوریه چې د کورنۍ جګړې سره لاس او ګریوان ده، دا مهال یي ۱۳،۱ میلیون وګړي بیړنیو مرستو ته اړتیا لري. په دغه هیواد کې د بې کوره شوو کسانو شمیر ۶.۶ میلیونه کسانو ته رسیږي. پر دې سربیره له ۲۰۱۱م کال راهیسې چې کورنۍ جګړه پکښې پیل شوه پنځه میلیونه سوریایانو د پناه اخیستو له پاره نورو هیوادونو ته تللي دي.
مرکزي افریقا جمهوریت د نړۍ یو له بې وزلو هیوادونو شمیرل کیږي. اوس مهال په نورو هیوادونو کې د دغه هیواد د پناه غوښتونکو شمیر ۵۸۲ زرو تنو ته رسیږي، په داسې حال کې چې د هیواد دننه د بې ځایه شوو کسانو شمیر یې بیا ۶۸۷۳۹۸ تنه دی. هلته پر بې وزلۍ سربیره د وسله والو ډلو او د خراب امنیتي وضعیت له کبله ځایي اوسیدونکي کډوالۍ ته اړ شوي دي.
اروپا ته په ۲۰۱۸م کال کې د سمندر له لارې د رسیدونکو مهاجرو شمیر ۳۲۶۰۱ تنه دی او د مدیترانې سمندرګې له لارې اروپا ته د رسیدو په هڅه کې ۶۴۹ تنو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی. د یو ان اچ سي آر، په وینا په ۲۰۱۷م کال ۱۷۲۳۰۱، په ۲۰۱۶م کال کې ۳۶۲۷۵۳ په ۲۰۱۵م کال کې ۱۰۱۵۰۷۸ مهاجر اروپا ته رسیدلي دي. دغه مهاجر له منځني ختیځ، افریقا، ختیځي اروپا او همداشان له آسیايي هیوادونو راغلي وو.
په یمن کې د حوثي یاغیانو پر ضد د سعودي عربستان په مشرۍ د پوځي ائتلاف له هوایي بریدونو وروسته څه د پاسه ۱۹۲ زرو کسانو په نورو ګاونډیو هیوادونو کې پناه اخیستې ده. په یمن کې چې یو له غریبو هیوادونو څخه شمیرل کیږي پر بې وزلۍ او بې ثباتۍ سربیره وسله وال کړکیچونه د خلکو د تیښتي لامل شوي دي. په دغه هیواد کې اوس په میلیونونو کسانو بیړنیو بشري مرستو ته اړتیا لري.
په دغه افریقایي هیواد کې د تندلارې ډلې بوکو حرام، د حملو له کبله تر ۲۰۰ زرو زیات خلک نورو هیوادونو ته کډه شوي او د هیواد دننه د بې ځایه شوو کسانو شمیر ۱،۷ میلیون ته رسیږي. په نایجیر، چاد او کمرون هیوادونو کې هم د بوکوم حرام د بریدونو له کبله شاو او خوا ۵۰۰ زره خلک بې کوره شوي دي.
په جنوبي سودان کې له ۲۰۱۳م کال راهیسې د پیل شوي وسله وال کړکیچ له کبله د دغه هیواد تر ۲،۴ میلیونو زیات وګړي نورو هیوادونو ته کډه شوي دي. پر دې سربیره د هیواد دننه د بې ځایه شوو کسانو شمیر په سلونو زرو ته رسیږي.
په افغانستان کې د اویایمي لسیزې له پای او همداشان تر هغې وروسته د جګړې د دوام له کبله په میلیونونو افغانان ګاونډیو هیوادونو او په سلونو زره نور د نړۍ نورو هیوادونو ته کډه شوي. په پاکستان کې اوس مهال یوازې د راجستر شوو افغان کډوالو شمیر ۱،۴ میلیونه ته رسیږي. پاکستان له اوږدې مودې راهیسې د کډوالو کوربه توب کوي. همداشان په ایران کې د راجستر شوو افغان کډوالو شمیر تر یو میلیون زیات دی.
