آیا ستاسي وزن زيات دی؟ که هو نو دا په شکر د اخته کيدو خطر زياتوي. که چیري تاسې د هغو کسانو په جمله کې راځئ چې د ورځې ډيره برخه مو د چپسو خلته په لاس کې وي او خواږه مشروبات لکه کوکا کولا څښئ نو دا ستاسې له پاره د خطر سگنال دی. په دې ډول شرائطو کې دا د وړاندوينې وړ ده چې په شکر به اخته شئ. دې ته بيا د ديابتیز ميليتز يا د شکري دويم ډول وايي. په دې هر څوک اخته کيدای شي، خو هر څوک یې مخنيوی هم کولای شي.
ورزش او سپورت بايد وکړئ
تاسې بايد حرکت وکړئ. هره ورځ د نيم ساعته تر يو ساعته پورې حرکت کافي دی. تاسې کولای شئ خپله ورځ داسې پلان کړئ چې سپورت او ورزش ته پکښې ځای ورکړئ. کار ځای ته مو د موټر پر ځای پلي او يا پر بايسکل ولاړ شئ. د هغو کسانو له پاره چې سپورت نه خوښوي دا يو ښه پيل دی.
همدا راز پر زينو ختل هم ډيره گټه کوي. حرکت او سپورت نه يوازې د انسان بدن روغ ساتي، بلکې پر اعصابو او روحيه يې هم ډير مثبت اغيز کوي.
مناسب خواړه بايد وخورئ
له چپسو، چاکليتو، کيکونو او نورو داسې غوړو او خوږو شيانو نه بايد لاس واخلئ. دا اضافي کالوري نيغ په نيغه د وزن د زياتوالي سبب کيږي او د خيټې په چربي بدليږي او همدا بيا د ديابيت يا شکري سبب کيږي. همدا راز بايد د پسه له غوړې غوښې او همدا راز د هغه خوړو سره احتياط وکړئ چې ډير غوړ ولري.
د چاکليتو او له بورې او غوړو سره د پخو شويو شيرينيو پر ځای بايد يوه مڼه يا ناک وخورئ. ډاکتران د گازرو او موليو توصیه هم کوي چې په مرسته یې سړی وختي لوږه آرامولای شي. دا شيان مو نه خوښيږي؟ خو دا ټوله دعادت خبره ده. يو وار چې له دې شيانو سره عادت وکړئ، بيا به يې ډير په مزه او خوند خورئ.
له خوږو مشروباتو لاس واخلئ
کوکا کولا او داسې نور گاز داره او بې گازه خواږه شربتونه ډيره زياته بوره لري. دغه بوره او اضافي انرژي په بدن کې سملاسي په وازگه بدليږي. له بله پلوه بيا دا مشروبات هيځ داسې مواد نه لري چې بدن ته گټور وي، بلکې برعکس: په شربتونو کې پرته بوره نه يوازې زموږ اندام، بلکې غاښونه هم خرابوي.
له همدې امله بايد دغه مشروبات ډير کم وڅښل شي يا ترې بيخې لاس واخيستل شي. همدا راز الکولي مشروبات هم ډيره بوره لري او بايد هيڅ ونه څښل شي.
له قهوې يا کافي څخه خوند اخيستلای شئ
د چای او قهوې يا کافي شوقيان به په دې مشوره ډير خوښ شي. ځکه دغه شيان سړی بې له کوم خطره څښلای شي. ساينس پوهانو موندلې ده چې په کافي کې داسې بيلا بيل ډول طبيعې مواد شته چې په بدن کې د بورې پر جذبيدو اغیز لري. کله چې تاسې ډيره قهوه څښئ نو له دې لاري تاسې په يو ډول د شکري ناروغۍ مخه نيسئ. له همدې امله کارپوهان توصيه کوي چې سړی بايد هره ورځ شپږ پيالې کافي وڅښي.
ځان ته بايد دمه ورکړئ
د کار په ساعتونو کې د غرمې ډوډۍ د دمې پر وخت د يو څو دقيقو چکر نه يوازې ستاسې پر اعصابو او روحيه ښه تاثير کوي، بلکې ستاسې بدن ته هم گټه رسوي. په دې توگه تاسې کولای شې ذهني فشار کم کړئ او په شکرې د اخته کیدو خطر هم يو څه راکم کړئ. هر ډول حرکت د اضافي کالوريو د سوځيدو سبب کيږي او د چاغښت مخه نيسي.
بايد ښه خوب وکړئ
ښه خوب تر ټولو ښه درمل دي او تاسئ هغه وخت ښه بيديدای شئ چې په منظم ډول سپورت وکړئ. په خوب کې د انسان بدن تازه کيږي او اضافي کالوري سوځوي يعني معنا داده چې د انسان وزن کميږي. آرام او استراحت نه يوازې د شکري مخه نيسي، بلکې د نورو ډيرو ناروغيو مخنیوی هم کوي.
Gudrun Heise(B.S/N.Z)
زموږ له آرشيف څخه:
انځورونه: د سرطان د مخنیوي ۱۲ لارې
اوس ساینس پوهان په دې خبره پوهیږي چې سرطان څرنگه رامنځ ته کیږي. نو له همدې کبله هر څوک کولای شي د دې ناروغۍ پر ضد اقدام وي.
انځور: Imago/Science Photo Library
برخلیک مو په خپل لاس کې دی
یوازي سګريت د هرو پنځو تومورونو له ډلې څخه د یوه د رامنځ ته کیدو سبب دی. سګرت نه یوازې د سږي سرطان رامنځ ته کوي، بلکې د نورو ډیرو تومورونو د رامنځ ته کیدو لامل هم کیږي.
انځور: picture-alliance/dpa
ډیر وزن هم د سرطان چانسونه ډیروي
تر سګرېټو وروسته د سرطان دوهم لوی لامل د وزن ډیروالی دی. دلیل یې هم دا دی چې ښه انسولین د څه نا څه هر ډول سرطان د رامنځ ته کیدو امکان پیدا کوي. هغه ښځي چې وزن یې ډیر وي ډیر ښځینه هورمونونه تولیدوي او له همدې کبله په هغوی کې د سینې سرطان د رامنځ ته کیدو چانس ډیریږي.
انځور: picture-alliance/dpa
فعالیت نه لرل هم د سرطان یو لامل دی
هغه کسان چې ډیر فزیکي فعالیتونه نه لري هم په سرطان د اخته کیدو له ګواښ سره مخامخ دي. څېړنو دا خبره ثابته کړې ده چې تمرین کولای شي د سرطان مخه ونیسي. دلیل یې هم دا دی چې تمرین د انسولین درجه په بدن کې کموي او همداراز د وزن د ډیریدو مخه نیسي.
انځور: Fotolia/runzelkorn
ډیر الکول د سرطان بل لامل دی
الکول هم د انسان په بدن کې د تومورونو د رامنځ ته کیدو لامل کیږي. که یو څوک له الکولو او سګريټو څخه په یوه وخت کې ګټه واخلي د سرطان امکان سل واري ډېريږي.
د پرمختللو طبي درملو او ماشینونو له کبله رامنځ ته کیدونکی سرطان
اکسرې ګاني هم د سرطان د رامنځ ته کیدو لامل کیږي. خو دا یوازي اکسرې ګانې نه دي، کله چې سړی په الوتکه کې سفر کوي هم له سرطان رامنځته کوونکي ردیشن سره مخامخ وي.
انځور: picture alliance/Klaus Rose
د انسان په بدن کې سرطان رامنځ ته کوونکي وایروسونه
د انسان پیپیلوما وایروسونه هم د سرطان د رامنځته کیدو لامل کیږي.
انځور: picture-alliance/dpa
د حامله گي ضد تابلیتونه
د حامله ګي ضد تابلیتونه تر یوې اندازې پورې د سینې د سرطان رامنځ ته کیدو ګواښ ډیروي. خو دغه تابلیتونه بیا تر ډیره حده پورې د نور ډول سرطانونو مخه نیسي. خو کله چې د سرطان موضوع په منځ کې وي دغه تابلیتونه تر زیانه ډیره ګټه لري.
انځور: Fotolia/Kristina Rütten
هر څه په تقدیر پوري تړلي دي
خو که سړی هر څه سم هم وکړي، بیا هم د سرطان له ګواښه په امان کې نه وي. د سرطان نیمایي پېښي د خرابو جینونو او یا هم د عمر د لوړوالي له کبله رامنځ ته کیږي. د مغز سرطان په ډیرو مواردو کې سړۍ ته په میراث پاتيږي.