په عراق کې د حزب الله ډلې د کتائب واحدونو پر ضد د امریکا په هوایي بریدونو کې د دغې ډلې د ۴ قوماندانانو په ګډون ۲۵ تنه وژل شوي او ۵۵ نور ټپیان شوي دي. په عراق کې د حزب الله ډلې کتائب واحدونه د ایران له ملاتړ څخه برخمن دي.
انځور: Reuters/T. Al-Sudani
اعلان
امریکا دغه بریدونه د حزب الله ډلې د کتائب واحدونو د هغو بریدونو په ځواب کې کړی چې د دغې ډلې له خوا په عراق کې د مستقرو امریکایي ځواکونو پر اډو ترسره شوی وو.
د رویټرز خبري آژانس رپوټ ورکړی دی چې په اوس وخت کې په عراق کې ټولې امریکایي اډې په بشپړ ډول د تیارسۍ په حالت کې دي.
بريدونو ته د امریکایي چارواکو هرکلی
ډیر شمیر امریکایي چارواکو په عراق کې د حزب الله پر کتائب واحدونو د متحده ایالاتو د هوایي بمبارۍ هرکلی کړی دی. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پمپئو د یکشنبې په مادزیګر د یوې بیانیي په خپرولو سره وویل:«د ایران هغه اقدامات به ونه زغمو چې د امریکایي ښځو او نارينه وو ژوند په خطر کې واچوي.»
د امریکا د دفاع وزیر مارک اسپر او د ګډو امریکایي ځواکونو مشر مارک میلي هم د دغو بریدونو هرکلی کړی دی. د امریکا د دفاع وزیر په عراق کې د کتائب پر مرکزونو بمبارۍ بریالي عملیات وبلل او په عراق کې یي د خپل هیواد د نظامي عملیاتو د پراخیدو د احتمال خبر ورکړ.
انځور: picture-alliance/AP Photo/R. Faisal
د امریکا یوه جمهوري غوښتونکي سناتور تام کاتن، هم د امریکا تر برید څو ساعته وروسته اعلان وکړ: «تهران باید پر امریکایانو له برید څخه لاس واخلي یا به له لازیاتو خرابو پایلو سره مخامخ شي.»
د وروستیو بریدونو د تلفاتو د ډیریدو احتمال
د ایران رسمي چارواکو تر اوسه پورې د دغو پيښو او امریکایي چارواکو د څرګندونو په هکله غبرګون نه دی ښکاره کړی. د رویټرز خبري آژآنس د عراق د امنیتي ځواکونو او د دغه هیواد د پوځي ملیشه و له قوله رپوت ورکړی دی:«د تیرې شپې په برید کې لږ تر لږه ۲۵ تنه وژل شوي او ۵۵ نور ټپيان شوي دي. د ټپیانو د انديښنې وړ وضعیت ته په کتلو سره ممکن د تلفاتو شمیر لوړ شي. په وژل شویو کې د کتائب ډلې لږ تر لږه ۴ تنه سیمه ایز قوماندانان هم شامل دي.»
د عراقي چارواکو غبرګون
د عراق لومړي وزیر عادل عبدالهادي د امریکا بریدونه د «عراق د ملي حاکمیت نقضول» وبلل او وېې ویل: «د امریکا د دفاع وزیر تر برید نږدې نیم ساعت مخکې ما سره تماس نیولی وو. هغه ته مې اطلاع ورکړه چې دا بریدونه په خطرناکه توګه تشنج زیاتوي او د سیمې امنیت ګواښي.»
د عراقي کوماندویي ځواکونو د لوا مرستیال ابومهدي المهندس، چې له ایران او په ځانګړي توګه د قدس ځواکونو سره نږدې اړیکي لري د دغو بریدونو په غبرګون کې ویلي دي: «امریکایي ځواکونو ته به زمونږ ځواب ډیر ځپونکی وي.»
مقتدی صدر هم د وروستیو پيښو په ارتباط خبرداری ورکړی دی چې عراق به د ایران او امریکا د مخامخ کیدنې پر ځای بدل شي. مقتدی صدر ویلي دي چې هغه د امریکا او ایران د جګړې او نښتې پر میدان د عراق د بدلیدو مخالف دی.
دویچه ویله/ش.ن/ب.ص
زموږ له آرشيف څخه:
ايران پلوه لبنانی تنظيم حزب الله په انځورونو کي وپېژنئ
د لبنان شعيه مذهبه سياسي او وسله وال تنظيم حزب الله ډېر پياوړی بلل کيږي. خو پر دغه تنظيم داسي تورونه دي چي د لبنان تر څنګ په سيمه کي په کړکېچونو کي لاس لري.
انځور: Reuters/A. Taher
د حزب الله منځ ته راتلل
حزب الله سازمان چي «د الله ډله» معنی ورکوي په ۱۹۸۲ کال د اسرائيل له خوا د لبنان پر جنوب تر بريد وروسته د مذهبي مشرانو له خوا جوړ کړل سو. دغه سازمان دوې څانګي لري چي يوه يې سياسي او بله يې وسله واله ده.
انځور: picture-alliance/dpa
د اسرائيل پر ضد ملي پيوستون
حزب الله سازمان په لومړي ځل په ۱۹۸۰م کال کي د شعيه مذهبه ملېشې په توګه راپورته سو. دغې ډلې د لبنان په کورنۍ جګړه کي مهم رول لاره. په ۲۰۰۰م کال چي کله اسرائيلو له جنوبي لبنان څخه خپل ځواکونه پر شا کړل، د هغه تر شا هم د حزب الله چريکي عمليات ول. په ۲۰۰۶م کال د اسرائيلو او حزب الله تر منځ بيا جګړه وسوه. خو په دغه جګړه کي نورو مذهبي ډلو هم له حزب الله سره مرسته وکړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Zaatari
د ايران ملاتړ
د حزب الله له جوړښت راهيسي له دغه سازمان سره ايران او د شام هيوادونه، نظامي، اقتصادي او سياسي مرستي کوي. دمګړی د دغې ډلې نظامي څانګه د لبنان تر پوځ زياته پياوړې بلله کيږي. دغه ډله نه يوازي په هيواد کي دننه، بلکي په سيمه کي زيات اغېز لري.
انځور: Reuters/O. Sanadiki
سياسي مشر
حزب الله تر هغه وروسته خپله ټول پام سياسي اړخ ته واړاوه، چي په ۱۹۷۵م کال کي پېل سوې کورنۍ جګړه په ۱۹۹۰م کال پای ته ورسېده. حزب الله په لبنان کي د اکثريتي شعيه مذهبي ډلې تر څنګ د مسيحيانو او نورو ډلو ملاتړ هم لري. په ۱۹۹۲م کال د دغه سازمان مشري حسن نصرالله پر غاړه واخيسته چي تر نن پوري د دغه سازمان مشر دی.
انځور: picture-alliance/dpa
نظامي څانګه
د لبنان په کورنۍ جګړه کي د ښکيلو نورو سازمانونو برعکس، حزب الله د جګړې تر پای ته رسېدو وروسته خپله وسله واله څانګه له منځه نه يووړه. که څه هم چي د هيواد نورو سياسي ډلو د حزب الله پر دغه مؤقف نيوکي هم وکړې خو دوی استدلال کوي چي دغه نظامي څانګه يې له اسرائيلو او نورو بهرنيو قوتونو څخه د دفاع له پاره حتمي ده.
انځور: picture-alliance/AA
ايا يوه ترهګره ډله؟
امريکا متحد ايالات، اسرائيل، کاناډا او عرب ليګ تر څنګ ځيني نور هيوادونه او نړيوال سازمانونه هم حزب الله ته د ترهګرې ډلې په توګه ګوري. خو بريتانيا، آستراليا او اروپايي اتحاديه د دغه سازمان د سياسي او نظامي څانګو تر منځ فرق کوي.
انځور: picture-alliance/Pacific Press/I. Press
د سوريې په کورنۍ جګړه کي
حزب الله ډله د سوريې په جګړه کي د ولسمشر بشارالاسد ملاتړ کوي. دغې ډلې نه یوازي دا چي د سوريې د پوځ د وسلو د لېږد رالېږد لاري ساتلي دي، بلکي د لبنان شاوخوا يې داسي ساحه د سوريې د حکومت په پلويتوب خوندي کړې ده چي پکښي سني مذهبه مليشې ګواښ بلل کيږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/Syrian Central Military Media
د تشنج ډېرښت
لبنان له زیات وخت راهيسي د سعودي عربستان او ايران تر منځ د خپلو دلچسپيو د ساتلو له پاره د سيالۍ ډګر دی. خو په لبنان کي حزب الله د غلبې او په سوريه کي د دغې ډلې د فعاليتونو له کبله په سيمه کي د مذهبي ډلو تر منځ تشنج لا زيات سوی دی.
