د فلپین چارواکو د پنجشنبې په ورځ د ( د نوامبر ۶ مه ) نیټه وویل چې د کلماګي توپان له امله د مړو شمېر ۱۱۴ ته لوړ شوی او له ۱۲۷ کسان لا درکه دي.
له طبیعي پیښو سره د مبارزې چارواکو ویلي چې د دغه توپان له امله له ۵۰۰ ډیر خلک بې ځایه شوي دي.
له دغه توپان سره سیلاب هم راوتلی چې په دغه هیواد کې بې مخینې ګڼل کیږي.د قربانیانو ډیره برخه، ۷۱ کسان په سبو ولایت کې ثبت شوي.
د ملکي دفاع د دفتر مرستیال، برنارډو رافیلیتو الیخاندرو وویل چې په سبو کې ۶۵ کسان لا هم لادرکه دي. د نیګروس اوکسیډینټل او نیګروس اورینټل ولایتونه هم سخت زیانمن شوي دي. په دواړو ولایتونو کې د دیرش کسانو د مړینې راپور ورکړل شوی او ۶۲ نور لادرکه دي.
په فلیپین کې د توپان له امله د ۱۰ زور کسانو د وژل کیدو ویره
د «هییان» په نوم قوي ترینه توپان په فلیپین کې ډیری ویجاړۍ رامنځ ته کړي دي. داسې انديښنې شته چې ښایي د دغه توپان په پایله کې تر لسو زرو پورې انسانان وژل شوي وي.
انځور: Reuters/Zander Casasدغه سمندري توپان د جمعې په ورځ پر سیمه ییز وخت د سهار پر څلورو بجو او ۴۰ دقیقو د « سمر» مرکزي ټاپو ته ورسید. وروسته دغه توپان په ډیرې چټکۍ سره د شمال لویدځو سیمو په لور حرکت وکړ. ویل کیږي چې د دغه توپان سرعت په یوه ساعت کې ۳۱۵ کیلومتره ثبت شوې دی.
په امریکا متحده ایالاتو کې د «وېدر انډر گراونډ» د هوا پیژندنې د ادارې د مشر جیف ماسټرز د وینا له مخې د دغه توپان د باد سرعت په نړۍ کې د څلورو ثبت شوو سترو توپانونو له جملې څخه یو وو.
د فلیپین د چارواکو د وینا له مخې داسې انديښنې شته چې د دغه توپان له امله د وژل شوو کسانو شمیر آن تر لسو زرو تنو ورسیږي. کله چې دغه توپان د« ګاییوان» په نامه د کب نیوونکو سیمې ته ورسید نو په دغه سیمه کې سمدلاسه مواصلاتي سیستم قطع شو. چارواکې وايي چې په اوسني وخت کې د رامنځ ته شوي زیان په اړه څه نه شې ویل کیدای. د گاییوان سیمه ۴۰ زره تنه نفوس لري.
د فلیپین د ملکي دفاع د ادارې د وینا له مخې د توپان تر رارسیدو دمخه ۱۲۵ زره کسان خوندي ځایونو ته انتقال شوي ول. په داسې حال کې چې په زیانمنو شوو سیمو کې بې شمیره ودانۍ د سیلابونو له امله ویجاړې شوې دي.
د فلپین ولسمشر بینګو اکینو د پنجشنبې په ورځ د سیمې خلکو ته د توپان په اړه خبردارې ورکړې وو. هغه ویلي ول چې د سیلابونو او توپان د خطر په مقابل کې دې هر ډول ممکنه چمتووالی ونیول شي.
تر دې دمخه په ۱۹۶۹ کال کې په فلیپین کې دغسې یو قوې سمندري توپان ثبت شوې وو چې د «کمیل» نوم ورکړل شوی وو. دغه توپان د امریکا د مسیسپي په ایالت کې رامنځته شوې وو چې په یوه ساعت کې یې سرعت ۳۰۵ کلیومتره ته رسیده.
د فلیپین له طبعي آفاتو سره د مبارزې ادارې ویاند ویلي دي چې ښایي د مرگ ژوبلې شمیر ډیر شي، ځکه چې د هغه په وینا د توپان ځپلو سیمو سره یې اړیکي قطع شوي دي. د ټپیانو شمیر هم له سلگونو تنو څخه زیات ښوول شوی دی.
په ډیری سیمو کې بريښنا قطع شوې ده او یو شمیر هوایي الوتنې لغو کړی شوي دي. دغه توپان د چین د سویلي سمندرگي له لارې د ویتنام پر لور روان دی.
په نورو ولایتونو کې د دیارلس کسانو د مړینې راپور ورکړل شوی دی. شپږ کسان د پوځي چورلکې د غورځېدو له امله مړه شوي چې د توپان د زیان ارزولو لپاره لیږل شوې وه.
د ژغورنې کارمندان هڅه کوي چې په سبو او نیګروس ولایتونو کې د سیلابونو او د ځمکې ښویدنې له امله رامنځته شوی حالت پاک او لادرکه خلک وژغوري. د سبو په ځینو سیمو کې، سیلابونه دومره سخت وو چې موټرونه یې له سړکونو په کورنو غورځولي دي.
د بل توپان لپاره چمتووالی
د فلیپین د هوا پېژندنې ادارې ویلي چې یو نوی استوایی توپان د فیلیپین ختیځ او شمال ته روان دی او تمه کیږي چې د جمعې یا شنبې په ورځ ځمکې ته ورسیږي. دغې ادارې ویلي اټکل کیږي چې د فونګ-وانګ په نوم را روان توپان چې « په چټکۍ سره شدید کیږي ښایي سبا جمعه په توپان او د شنبې په ورځ په سوپر توپان بدل شي.»
فیلیپین په اوسط ډول هر کال شاوخوا ۲۰ توپانونه تجربه کوي. په ۲۰۲۳ کال کې، یوه شدید توپان په دغه هیواد کې ۶۳۰۰ کسان ووژل.
