علاوه پر دې امنستي انترنشنل په چین، شمالي کوریا او ویټنام کي د اعدام له نورو پټو پیښو څخه هم خبر ورکوي.
د هغوی په حواله په تیره بیا ایران، سعودي عربستان او مصر کي د اعدام رسمي شمېرې ډېري سوي دي. یوازي په ایران کي شاوخوا ۵۷۶ کسان اعدام سوي دي چي دا په نړۍ کي د ثبت سوو اعدامونو ۶۵ سلنه ده.
په جرمني کي د امنستي انترنشنل د عمومي مشر مرستیالي یولیا دوخرو، د دغه هیواد د دوهم دولتي تلویزیون ZDF په سهارنۍ خپرونه کي غوښتنه کړې ده چي اروپايي هیوادونه دي په ښکاره ډول د اعدام سزا د تطبیق په وړاندي خپل دریځ څرگند کړي. د هغې په خبره، په ایران کي د آلماني ـ ایراني جمشید شارمهد د اعدام سزا تر تائید کیدو وروسته، اوس د دې بیره موجوده ده چي هره شیبه ښايي دغه سزا تطبیق سي.
دوخرو وايي: »دا په اصل کي ډېر کم وخت دی او له همدې کبله د جرمني د حکومت له خوا یوه ډېر ښکاره غبرگون ته اړتیا سته. په هانوور کي رالوی سوی دغه تاجر په ۲۰۲۰م کال کي د ایران د استخباراتي ادارې له خوا له بهر څخه وتښتول سو او په ایران کي د شکمني جاسوسۍ له امله د اعدام په سزا محکوم سوی دی.
په امریکا متحده ایالاتو کي د امنیستي انترنشنل په حواله، د اعدامونو شمیر له ۱۱ څخه ۱۸ ته پورته سوی. په افغانستان، کویټ، میانمار، غزې تراډه او سینگاپور کي بیا په وقفه يي ډول اعدامونه ترسره سوي دي.
د دغو اعدامونو ډېر يې د مخدره موادو د جرمونو له امله تطبیق سوي دي چي د ۲۰۲۱م کال په پرتله یې شمېر څه د پاسه دوه برابره دی. د امنستي انترنشنل په حواله یوازي په ایران کي له همدې کبله ۲۵۵ کسان، په سعودي عربستان کي ۵۷ او سینگاپور کي ۱۱ کسان اعدام سوي دي.
امنیستي همدارنگه خبر ورکوي چي تیر کال شپږو هیوادونو په بشپړ او یا هم تر یو ځایه د اعدام سزا له منځه وړې ده. په دغو هیوادونو کي قزاقستان، سیرالیون او زمبیا شاملیږي. د ۲۰۲۲م کال تر پایه باید ۱۱۲ هیوادونو د ټولو جرمونو له پاره د اعدام سزا له خپلو قوانینو لیري کړې وای.
GP/NZ/AG
د ایران په زندانونو کې شکمنې وژنې
د ایران په زندانونو کې د زرګونه سیاسي زندانیانو سربیره چې د ایران د حکومت له لوري اعدام او په ډله ایزو قبرونو کې خاورو ته سپارل شوي دي، داسې سیاسي زندانیان هم شته چې په بند کې مړه شوي او مرګونه یې مشکوک ښوول شوي دي.
انځور: khaandaniha.com
علي اکبر سعیدي سیرجاني
سعيدي سيرجاني یو ایرانی لیکوال، څیړونکی، اديب، سیاسی فعال او تر انقلاب وروسته د ایران یو له منتقدینو څخه وو. هغه د ١٣٧٢ د حوت پر ۲۳ مه د اطلاعاتو وزارت د مامورینو له لوري ونيول شو. سیرجاني پرته له دې چې په هکله یې معلومات خپاره شي، تر نهه میاشتیني بند وروسته د ۱۳۷۳ د لیندۍ په ۴مه په زندان کې ومړ. سعید امامي، چې په ځنځیري وژنو تورن دی، ویلي وو چې د هغه د وژلو له پاره "پوتاشیم" کارول شوی وو.
انځور: khaandaniha.com
سعید امامی
سعید امامي چې د ایران یو له لوړ پوړو امنیتي چارواکو او د ځنځیري قتلونو له اصلي تورنو دی، د ۱۳۷۷ کال په دلو میاشت کې زنداني شو. د ایران د وسلوالو ځواکونو د قضايه څانګې څارنوال په ۱۳۷۸ کال کې ادعا کړې وه چې امامي د اوین زندان په حمام کې د نظافت له پاره کاریدونکي کیمايي موادو په خوړلو سره مړ شوی. باور دا دي چې هغه د حکومت د مخالفینو د قتل په هکله د معلوماتو د افشا کیدو د مخنیوي له پاره وژل شوی دی.
انځور: Kodoom.com
اکبر محمدي
اکبر محمدي په ۱۹۷۸ کال کې له خپل ورور منوچهر محمدي او یو شمېر محصلینو سره د تهران په پوهنتون کې د مظاهرو پر مهال ونیول شو او د انقلاب ځانګړې محکمې له خوا په اعدام محکوم شو. خو له څه مودې وروسته د هغه سزا ۱۵ کاله بند (۱۰ کاله بند او پنځه کاله تعلیقي بند) ته راټيټه شوه. اکبر محمدي د لوږې تر څو ورځني اعتصاب وروسته د ۲۰۰۵ کال د اګست په اتمه په اوین زندان کې په مرموز ډول مړ شو.
انځور: isdmovement.com
کاوه عزیزپور
کاوه عزیزپور په ایران کې یو له کردي سیاسي بندیانو څخه و چې د ۱۳۷۸ کال د ثور په ۲۷ مه د ۲۵ کلونو په عمر د مهاباد په زندان کې مړ شو. هغه تر مرګ دوه کاله وړاندې د ایران د حکومت ضد د کردانو د ګوند د غړیتوب په تور محاکمه شو او په درې کاله بند محکوم شو. د هغه د کورنۍ په وینا، نوموړی په زندان کې د استخباراتي کړیو تر شکنجې لاندې مغزي سکته کړې وه او بیا کوما ته تللی وو.
انځور: kurdistannet
زهرا کاظمي
د ۱۳۸۲ کال په جوزا کې په ایران کې د محصلینو تر اعتراضونو وروسته د نیول شویو اعتراض کوونکو کسانو کورنیو د اوین زندان مخې ته لاریون وکړ. ایراني الاصله کاناډايي عکاسه چې هغه وخت یې عمر ۵۵ کلونه وو، د زندان مخې ته د لاریون د عکاسۍ له پاره تللې وه چې ونیول شوه چې بیا وروسته مړه شوه. ایراني چارواکو، د هغې د مرګ دلیل د «سر په ناحیه کې کلک جسم لګیدل» یا پر سر باندې د «کلک جسم لیګدل» اعلان کړي و.
انځور: Getty Images/AFP/B. Mehri
امیرحسین حشمت ساران
امیر حسین حشمت ساران د «ایران د ملي اتحاد جبهې» عمومي منشي و چې په ۱۳۸۲ کال کې په دغه نامه د ګوند د جوړلو په جرم په اته کاله بند محکوم شو. نوموړی په بند کې بیا محاکمه شو او په اته کلونو نور بند محکوم شو. هغه د زندان د ځانګړو ساتونکو له لوري د سر په ناحیه کې تر شدیدو ګوزارونو وروسته کوما ته تللی وو او د ۱۳۸۷ کال د حوت پر ۱۶مه د رجايي کرج په روغتون کې تر ۴۸ ساعته کوما وروسته ومړ.
انځور: Radiofarhang
زهرا بنی یعقوب
زهرا بني یعقوب یوه ایرانۍ ډاکټره وه چې د ۱۳۸۶ کال د میزان په ۲۲مه د ایران په همدان ښار کې د امر باالمعروف او نهی عن المنکر په توقیف خونه کې وفات شوه. د رسمي راپورونو له مخې زهرا بني یعقوب د نیول کېدو په شپه په زندان کې ځان وژنه کړې. ورور یې وايي چې د مرګ له رسمي وخت څخه یو ساعت مخکې یې له خپلې خور سره په ټیلیفون خبرې وکړې او دا چې هغه له روحي پلوه په ښه حالت کې وه.