د پستو له بابته خو هيڅ انديښڼه مه کوئ، اکثره خوراکيو فروشيو ته چې دننه شی نو مالګينې او ساده پستې به مو په خندا ډکو شونډو هرکلی کوي.

کله چې نخود اخلې، او څنګ کې يې شنه مميز ايښي وي نو زړه دې صبر نه کوي چې هغه هم وانخلې، لنډه دا چې هره وچه میوه چې مو افغانستان کې اخيستله آلمان کې هم ورڅخه بې برخې نشئ پاتې کيدای.

کیدای شي تاسو له افغانستانه اروپا ته د راتلو پر وخت له ځان سره شنه مميز یا نورې وچې ميوې راوړي. خو که رايې نه وړي هم ستونزه نشته د افغانانو دوکانونه دې خدای لري.

د افغانانو په دوکانونو کې هماغه د افغانستان په څير چارمغز يا جوز هم ډير پيدا کيږي. بيه يې هم مناسبه ده.

د افغانانو په دوکانونو کې څه شی زيات دي، نقلونه. که د نقل شوقي یاست او له افغانستانه آلمان ته راځئ نو دا تشويش مه کوئ چې نقل به څنګه کیږي. هم بادامي، هم خسته يي او هم نخودي نقلونه ښه پريمانه پيدا کيږي.

له افغاني نقلونه نه يوازې افغانان بلکه آلمانان يې رانيسي. ټولې وچې ميوې په ډبلو پلاستيکي کڅوړو کې سربندې پلورل کيږي تر څو یې نم يا رطوبت نه وي اخیستی.

څنګه چې په انځور کې ليدل کيږي، په هر جنس د هغه قيمت وهل شوی وي. مشتري اړ نه وي چې له دوکانداره د نرخ پوښتنه وکړي او يا چنې ووهي.

د افغانستان د مشهورو وچو ميوو څخه يوه يې جلغوزې دي. دغه ميوه هم د اکثرو افغانانو په دوکانونو کې موجود وي.

بغلاوه، جليبي يا ځلوبۍ او داسې نور خواږه شيان چې په افغانستان کې مشهور دې، افغانانو په آلمان کې هم رايج کړي دي.

د خوږو شيانو له پاره اړ نه ياست چې جلا دوکان ته يې ورشئ. په هغه دوکان کې چې ترکاري يا غوښه خرڅيږي په بله کونج کې يې خواږه هم موجود وي. ميټايان تر ډیره تر ډوډۍ وروسته له چای سره خوړل کيږي.

کله چې شيرپيرې او ميټایان وي او ورسره چای نه وي بیا ونه شوه، خو که چای هيل ولري بیا يې خوند دوه برابره زيات شي. همدا دليل دی چې آلمان کې د افغانانو په هر دوکان کې غټ او واړه يا شنه او تور هيلونه موجود وي.

څرنګه چې افغانان له چای سره ډیره علاقه لري نو دوکانداران هم کوښښ کوي چې هر ډول چايونه ولري.

افغانانو د نورو افغاني ميوو او خوړو تر څنګ نبات هم په آلمان کې رايج کړي دي.

د افغانانو، پاکستانيانو، ايرانيانو او يا هم د ترکانو د دوکانونو لوحې پر خپلو وطني ژبو هم ليکل شوي دي. دغه کار مرسته کوي چې نابلده او تازه مهاجر د خپلې خوښې دوکان ژر او په اسانۍ پيدا کړي.

په آلمان کې خواږه انار په جلا نوم او نرخ او تروه انار په جلا نوم او نرخ خرڅيږي. په زړه پورې په کې دا ده چې ډيری وخت خواږه انار له تروو څخه ارزانه وي. خواږه انارو ته افغانستان کې (انار بې دانه) هم وايي.

آچار او سرکه هم هغه خواړه ده چې افغانان ورسره ډیره علاقه لري، که بل وخت يې نه خورې روژه کې خو يې حتمې پر دسترخوان ايښي وي. نو که شوقي يې ياست او آلمان ته راځي غم يې مکوي.

دا چې وچه ډوډۍ په خوړو کې تر نورو ضروري ده او هره ورځ يې اړتيا لیدل کیږي، نو په آلمان کې يې ځينې دوکانونه د رخصتيو په ورځو هم خلاص وي.

حلاله خوښه تر ډيره د ترکانو په دوکانونو کې خرڅيږي. د «حلال» سرټيفکټ یا تصديق پاڼه هم ورسره ځوړنده وي تر څو مسلمان مشتريان يې له حلال والي لا ښه ډاډه شوی وي. د هر ځای غوښه بیل نرخ لري.

ترکاري او ميوه تر ډيره موسم سره تړاو نه لري، په هر موسم کې دوکانونو کې موجود وي، خو کيدای شي له اصلي موسم پرته په بل وخت کې يې نرخونه لږ لوړ وي.

د آلمان په دوکانونو کې هم پياز او کچالو څنګ په څنګ ايښي وي. دا تر تر ټولو ارزانه ترکاري ده.

مسالې تر ډيره د هندوستان څخه راځي. دا چې افغانان، هندوان او پاکستانيان په خوړو کې له ډيرو مسالو کار اخلي نو د دوکانداران هم ورته د هر پخلي جلا جلا مختلفې مسالې راوړي.

که غواړۍ چې ځان يا ميلمنو ته مو وطني قابلي پلو پوخ کړئ نو د وريژو غم يې مکوه. د افغانانو، ترکانو، پاکستانيانو او هندوانو په هر دوکان کې مو د خوښې هر ډول وريژې رانيولای شئ.

د ښه او خوندور قابلي پلو له پاره د وطني پلوپزي ديګيو شتون هم مهم ده. نو د افغانانو يا هندوانو په دوکانونو کې دا هم پيدا کيږي. په هر سايز کې.

چې د وريژي او ديګی يې وي نو غوري هم شته. لنډه دا چې د افغانستان د دوکانونو هره سودا په آلمان او د اروپا په هر هيواد کې موندلی شئ هغه هم تر ډيره خپله افغانانو سره. ترتيب کوونکی: محمد کريم صالح.