په پاکستان کي د بندي افغان کډوالو کورنۍ له چا مرسته وغواړي؟
س.ر۱۳۹۵ مرداد ۲۸, پنجشنبه[No title]
د بگرام زندان انځورونه
د بگرام زندان
د بګرام لانجمن زندان یوازې څه باندې لس کاله مخکې جوړ شو. تر هغه وخت پخوا دغه ځای د هوایي ډګر په توګه کاریده. د دغه زندان له کبله د کابل او امریکا اړیکې یو څه خړې شوې دي.
د بگرام هوايي ډگر رامنځ ته کیدل
پر افغانستان باندی د پخوانی شوروي د یرغل پر مهال په همدې ولسوالۍ کې یو لوی هوايي ډگر جوړ شو او له مسکو څخه رارسیدونکې او دې ښار ته تلونکو الوتکو به له همدې هوایي ډگر څخه پروازونه کول.هغه وخت په دې هوایي ډگر کې کوم زندان موجود نه وو او یوازي د هوايي قواوو صاحب منصبانو ته په کې د استوګنې څو بلاکونه په پام کې نیول شوي ول.
د هوایي ډگړ خرابیدل
په ۱۳۷۵ او ۱۳۷۶ کلونو کې د شمالي ټلوالې او طالبانو تر منځ د نښتو په پایله کې د بګرام هوايي ډگر ته سخت زیان واوښت. هغه وخت دغه سیمه تر ډیرې مودې پورې د ښکیلو غاړو د جګړې لومړۍ کرښه وه.
د امریکايي ځواکونو اډه
کله چې د طالبانو واکمنۍ ړنګه شوه ایتلافي ځواکونو د بګرام هوايي ډگړ په خپله ولکه کې راوست او دغه سیمه يې د خپلو الوتکو د ناستي پاستي له پاره د یوه لوی مرکز په توگه وټاکله.
د زندان رامنځ ته کیدل
ایتلافي ځواکونو د بگرام په هوايي ډگر کې د ملیونونو ډالرو په ارزښت پوځي تاسیسات ورغول او دغه ځای یې په بشپړه توګه له ملکي تسلت څخه بهر کړ. په دې ترڅ کې ایتلافي ځواکونو په دې ځای کې د جگړې پر مهال د نیول شویو بندیانو د ساتلو له پاره ۱۱ بلاکونه جوړ کړ او په دې ترتیب سره یې د بگرام زندان بسټ کیښود.
له ۳۱۰۰ څخه ډیر بندیان
په تیرو لسو کلونو کې د بگرام په زندان کې شاوخوا ۳۱۰۰ کسان ساتل کیدل. د دغو بندیانو په ډله کې له کورنیو جنګیالو نیولي بیا د بهرنیو هیوادونو تر اتباعو لکه پاکستانیانو، عربو او لیبیایي وګړو پوري شامل دي.
له تاوتریخوالي ډکې مظاهرې
د ۲۰۱۲ کال په لومړیو میاشتو کې د بگرام په زندان کې د امریکايي سرتیرو له خوا د قرآن شریف په گډون د دیني کتابونو د سوځولو له کبله سختي مظاهرې وشوې چې په پایله کې یې ډیر کسانو ته مرگژوبله واوښته.
افغانانو ته د زندان د تسلیمولو غوښتنه
. افغان حکومت د دغه زندان له شتون سره که څه هم په لومړیو کلونو کې مخالفت نه درلود خو په وروستیو کلونو کې یې د دغه زندان شتون خپل ملي حاکمیت ته لوی گواښ وباله او له امریکايي ځواکونو څخه یې وغوښتل چې د هغه مسوولیت په خپله افغانانو ته وسپاري. ولسمشر کرزي په دې اړه څو وارې پر امریکا باندې سختې نیوکې وکړي.
د مسوولیتونو د سپارلو د لړۍ پیل
په لومړي سر کې په ۲۰۱۲ کال د لومړي ځل له پاره افغانانو ته د دغه زندان د ځینو برخو د مسوولیت سپارلو لړی پیل شوه. له هغه وخت راهیسې افغانان توانیدلي چې د نهو بلانکونو کنترول په خپل لاس کې واخلي او شاوخوا ۱۲۰۰ بندیان چې د هغوی په اند بیگناه ول، آزاد کړي.
دوه شخړه ییز بلاکونه
اصلي شخړه د دوو بلاکونو پر سر وه چې په کې له ۴۰۰ څخه تر ۵۰۰ پورې بندیان ساتل کیږي. د دغو بندیانو ډیر شمیر پاکستاني وګړي دي. واشنگټن دغه کسان د خپل امنیت له پاره خطرناکه بولي او له همدې کبله ټینگار کوي چې هغوی باید د امریکایي چارواکو له موافقې پرته آزاد نه شي.
نوې نیټه
تر هغه وروسته چې څو وارې افغانانو ته د بگرام زندان د بشپړ مسوولیت سپارلو نیټه وځنډول شوه، اوس پریکړه شوې ده چې د دوشنبې په ورځ به دغه زندان به بشپړه توګه افغانانو ته وسپارل شي. کتونکي د بګرام زندان بشپړ افغانی کیدل د کابل او واشنګټن تر منځ د ستراتیژیک سند پر سر یوې هوکړې ته د رسیدو له پاره یو مهم پرمختګ بولي.