د يوې عملي څېړني پر اساس په نړۍ کي ککړه هوا د اوسني چاپيريال تر ټولو ستر ناورين دئ. يوازي په چين کي هر کال له ککړي هوا څخه نژدې يو ميليون او ۶۰۰ زره انسانان مري.
انځور: Fred Dufour/AFP/Getty Images
اعلان
په چين کي د ککړي هوا په برخه کي يوه نوې څېړنه ښيي چي له کاله نزدې يو ميليون او ۶۰۰ زره انسانان مري. دا په دې معنی چي هره ورځ ۴ زره انسانان يوازي په چين د هوا د ککړتيا له کبله مري.
د دغي څېړنيزي موسسې څېړونکو د دغه انساني ناورين لامل په هوا کي د ۲،۵ ميکرومتره په اندازه ذرې ښوولي دي. دغه کوچنۍ ذرې د انسان د بدن په ژورو کي ځای نيسي او د داسي ناروغيو، لکه نفستنگي، د زړه سکته، مغزي سکته او سرطان عامل گرځي.
د دغي څېړني پايلي له هغو ۱۵۰۰ تمځايونو څخه تر لاسه سوي دي چي د ۲۰۱۴م کال له اپريل مياشتي څخه تر اگسته پوري دوی پکښې تم سوي دي. دغه څېړنه ښيي چي د مځکي د کورې د ټول نفوس ۳۸ سلنه برخه نا سالمه هوا تنفسوي.
په چين کي د ککړي هوا يوه څېړنکي ويلي دي: «وروستی وار چي زه په پکين کي وه. ککړي هوا په دغه هیواد کي کړکېچن حالت رامنځ ته کړی. په دغه هيواد کي د هوا وضعيت داسي دئ لکه هر سړی چي په يوه ساعت کي يونيم سگريټ وڅکوي.»
څېړونکي دې نتيجې ته رسېدلي دي چي د ډبرو د سکرو سوځول د هوا د ککړتيا اصلي عامل گرځي. دوی دا وړانديز کړی دئ، چي په نړۍ کي د ډبرو سکرو کارونه بايد لږ او پر ځای ئې د طبيعي گازو پرختگ ته دوام ورکړل سي.
د «برکلي ارت» امريکايي څېړنيزي موسسې د معلوماتو پر اساس هر کال په نړۍ کي نژدې درې ميليونه انسانان د هوا د ککړتيا له کبله مري. دا په داسي حال کي ده چي د ايدز، مالاريا، ديابت او سل ناروغۍ له کبله لږ انسانان مري.
دغي موسسې ويلي دي چي اميدواره دي چي د نړۍ په نورو سيمو اروپا، امریکا او اسيا کي به هم د هوا د ککړتيا په اړه څېړني وکړي.
دا هم کيدای سي تاسي ته په زړه پوري وي
انځورونه: په چین کې د سپو د غوښې جنجالي فیستیوال
پر نړیوالو اعتراضونو او نیوکو سربیره د چین په یولین ښار کې د سپو غوښې کلنی فیستیوال جوړیږي. په دغه ورځ د ۱۰۰۰۰ په شاوخوا کې سپې د دغه پروگرام له پاره وژل کيږي. اټکل کیږي چې ځيني دغه سپي له کورونو څخه غلا کيږي.
انځور: picture-alliance/dpa
"فیستیوال"
د سپي د غوښي کلنې فیستیوال د چین په کلیوالي خپلواکمنه او فقیره سیمه گوانگ ژی ژوانگ کې جوړيږي. دغه فیستیوال هر کال د جون میاشتې پر ۲۲ جوړیږي. په دغه انځور کې یو شمیر خلک د سپي غوښې د خوړلو په حال کې لیدل کیږي.
د یولین ښار حکومت پر دغه فیستیوال جدي بندیزونه لگولي دي. حکومت ویلي دي چې سوداگر اجازه نه لري چې سپې د خلکو په عام محضر کې ووژني، نندارې ته وړاندي کړي او یا هم تر رستورانت دباندي د سپې غوښي خواړه پر خلکو وپلوري. خو په چین کې داسې قانون وجود نه لري چې د سپې غوښې خوړل منع دي.
انځور: Reuters/K. Kyung-Hoon
په میلیونونو سپي
اټکل کیږي چې په چین کې هر کال نزدې ۱۰ میلیونه سپي وژل او خوړل کیږي. که څه هم د سپي غوښه د قانوني فارمونو له خوا پلورل کیږي، خو ډېر خصوصي شرکتونه دغه کار په پټه کوي.
