د روسېې ولسمشر د چهارشنبې په ورځ د خپل هیواد د اټومي قواوو تقوېې ته د پاملرنې له حفظ یا ادامې څخه خبرې وکړې. پوتین دغه څرګندونې داسې وخت کوي چې تر دې دوې ورځې مخکې ېې په «نيو ستارټ» تړون کې د روسېې غړيتوب د تعلیق په حال کې راوست.
پوتين دغه څرګندونې د «هیواد د مدافعانو ورځ» په مناسبت عمومي رخصتۍ کې وکړې. هغه د روسېې ځمکنيو، سمندري او هوايي اټومي توغنديو ته په اشارې وويل: «موږ د تېر په څېر، خپلو دغو درې ګونو اټومي [وسلو] ته لا زياته توجه اړوو.»
په دې هکله نور ولولئ:پوتین: غربیانو د اوکراین جنګ پیل کړ
هغه زیاته کړه چې د سامارت قاره ویشتونکي بالستیک توغندي به هم کوم چې د څو اټومي سرګلولو د انتقال وړتیا لري، سږکال مستقر کړل شي.
پوتين وويل: «موږ تر غږ چټک کينژال توغنديو سیستم پريمانه تولید ته ادامه ورکوو او د دغه راز تر غږ چټک څیرکون سمندري توغنديو تولید پیلوو.»
د روسېې ولسمشر زیاته کړه: «عصري او موثر پوځ او سمندري ځواک د هیواد د امنيت او ملي حاکميت تضمينونکی دی او د هیواد د باثباته توسعې او راتلونکې له پاره یو تضمین دی.»
په دې هکله نور ولولئ:واشنگټن روسيه د نوي ستارت له اټومي تړون څخه په سرغړونه تورنوي
پوتین د سه شنبې په ورځ د «نیو ستارټ» په نوم اټومي وسلو د کمولو په تړون کې د روسېې غړيتوب د تعلیق په حال کې راوست او په عین حال کې ېې د اوکراین غربي متحدین تورن کړل چې کیف ته د وسلو په برابرولو سره دغه جګړه په یوه نړيواله شخړه بدلوي.
د امریکا متحده ایالاتو ولسمشر جو بایدن، په نیو ستارټ تړون کې چې د مسکو او واشنګټن تر منځ د تسلیحاتي کنټرول وروستی تړون دی، د روسېې د غړیتوب ځنډېدل «ستره اشتباه» وبلله او اوکرایني چارواکو چې دا «اټومي تروریزم» بولي، هم محکوم کړی دی.
په دې هکله نور ولولئ:بایدن د پوتین پرضد: دوې ویناوي دوې نړۍ
د پوتين د دغو څرګندونو څخه مخکې، د ملګرو ملتونو عمومي منشي، انتونیو ګوتيرش، د دغه سازمان په یوه غونډه کې د روسېې له خوا د اټومي وسلو احتمالي استعمال ته په اشارې وويل: «موږ د اټومي وسلو د استفادې ګواښونه اوريدلي دي. په اصطلاح، له اټومي وسلو څخه د استفادې تکتيک کاملاً د نه منلو وړ دی.»
دویچه ويله ف/م.ک.ص./ن.ز.
پر ورته موضوع له آرشیف څخه یو انځوریز البوم ( 15.06.2020):
اوس د نړۍ کوم هیواد څومره اټومي وسلې لري؟
د سپيري د تازه رپوټ په حواله، اوس په نړۍ کې د اټومي وسلو شمیر کم شوی دی، خو د اټومې وسلو درلودونکي هیوادونه خپل اټومي بمونه لا عصري او وژونکي کوي. دا چې کوم هیواد څومره اټومي بمونه لري، په انځوريز رپوټ کې يې ولولئ! انځور: Getty Images/AFP/J. Samad د سپيرې رپوټ وايي چې اوس مهال روسيه د نړۍ په سطحه تر ټولو ډيرې يعنې ۶۳۷۵ اټومې وسلې لري. روسيې اوس مهال ۱۵۷۰ اټومې وسلې نصب کړې هم دي. پخواني شوروي اتحاد د لومړي ځل له پاره ۱۹۴۹م کال کي اټومې آزموينه کړې وه. په ۲۰۱۵م کې روسيې ۸۰۰۰ اټومې وسلې درولودلې. سپرې دا هم ويلی دی چې روسیه او امريکا نوې او قیمتي اټومې وسلې تولیدوي.
انځور: Getty Images/AFP/M. Anotonov د سپيري په حواله، امريکا اوس مهال ۵۸۰۰ اټومې وسلې لري چې ۱۷۵۰ يې نصب کړل شوي هم دي. امريکا په لومړي ځل په ۱۹۴۵م کال کې خپله اټومي آزموينه وکړه چې يو څه موده وروسته يې د جاپان پر هيروشيما او ناګاساکي ښارونو اټومې بمونه استعمال کړل. د ترمپ اداره اوس د اټومي وسلو پر عصری کولو کار کوي. امريکا د ۲۰۱۹م کال راهیسې د اتومي وسلو د ذخیرو په اړه د معلوماتو خپرول درولي دي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/C. Riedel اټکل کيږي چې چين اوس مهال ۳۲۰ اټومي بمونه لري او د سيپرې رپوټ په حواله چین هم اوسمهال د خپلو اټومي وسلو سيستم پر لا عصري کولو کار کوي. چين د آسيا تر ټولو بډای هيواد دی او د نړۍ په سطحه تر ټولو ستر پوځ لري. خو پوځي واقعي وړتيا په اړه يې او دا چې څومره نصب کړې اټومې وسلي لرې، معلومات نشته. چين خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په کال ۱۹۶۴ کې کړې وه.
انځور: picture alliance/Xinhua/L. Bin د اروپا په سطحه تر ټولو ډيره اټومې وسله فرانسه لري. شمیر يې ۲۹۰ ښودل شوی دی چې له ډلې څخه يې ۲۸۰ يې نصب کړل شوي دي. فرانسې په ۱۹۶۰م کال کې د اټومي وسلو جوړولو تکنالوژي ته لاسرسی پيدا کړ. سيپرې وايي چې فرانسه اوس هم تر يوه حده پورې د خپلو اټومي وسلو په اړه معلومات خپروي.
انځور: picture-alliance/dpa/J.-L. Brunet بريتانيا خپله لومړنۍ اټومي آزموینه په ۱۹۵۲م کال کې ترسره کړه. بريټانيا چې د امریکا متحده ايالاتو نژدې دوست هیواد دی، په ۲۱۵ شمیر کې اټومې وسلې لري چې ۱۲۰ يې نصب کړل شوي دي. دغه هیواد ويلي دی چې د خپلو اټومي وسلو زیرمه يې لږ کړې او ۱۸۰ ته يې راښکته کړې ده.
انځور: picture-alliance/dpa/Poa/British Ministry of Defence/T. Mcdonal د پاکستان د اټومي وسلو شمیر ۱۶۰ ته رسیږي. د سيپري په حواله، وروسته له هغې چې پاکستان په ۱۹۹۸م کال کې اټومي بم جوړ کړ، دغه هیواد او هند د مختلفو اټومي وسلو تولید ته زور ورکړ. د پاکستان او هندوستان په حواله د دوی د اټومي وسلي يوازې د دفاعی مقصدونو له پاره دي. دغه دوه هیوادونه چې ښه مناسبات نه لري، د چارو کارپوهان وايي که تر منځ يې جګړه ونښلی نو په اټومي جګړه هم بدلیدلای شي.
انځور: picture-alliance/AP هندوستان د ۱۵۰ اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په ۱۹۷۴م کال کي او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې وکړه. هند ژمنه کړې چې له چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو پر لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه کوي. پاکستان او هند د خپلو توغندیزو آزموينو په اړه معلومات خپروي، خو د اټومي وسلو په اړه يې ډير لږ معلومات خپاره کوي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Swarup هندوستان تر ۱۱۰ پورې اټومي بمونه لري. هند خپله لومړنۍ اټومي آزموينه په کال ۱۹۷۴ او دوهمه يې ۱۹۹۸ کې ترسره کړې ده. دغه هیواد ژمن دی چې چين او پاکستان سره د سرحدي ستونزو د لرلو سربیره به د خپلې خوا په لومړي ځل اټومې حملې نه ترسره کوي.
انځور: Reuters اسرائيل چې د ۱۹۴۸ تر ۱۹۷۳ کال پورې يې درې ځله له عربي هیوادونو سره جګړې کړې دي، د اټومي وسلو شمير يې ۹۰ ته رسیږي. اسرائيل د خپل سیاست له مخې اوس هم د خپلو اټومي پروګرامونو په اړه هيڅ معلومات نه خپروي.
انځور: Reuters/M. Kahana شمالی کوریا له ۳۰ نه نيولې تر ۴۰ پورې اټومي وسلې لرې. تیر کال د امريکا ولسمشر دونالد ترمپ او د شمالي کوريا رهبر کيم جونګ وليدل. تر دغې ليدنې وروسته شمالي کوريا د خپلو توغندويزو او اټومي آزموينو د درولو اعلان وکړ. که څه هم د شمالي کوريا اصلي ستونزه له سويلي کوریا سره ده، خو بیا هم لويديځ د دغه هيواد له اټومي پروګرام څخه انديښنه لري.
انځور: picture-alliance/dpa/AP Photo/KCNA/Korea News Service د ملګرو ملتونو له خوا پر لګول شوو تحریمونو سربیره، شمالي کوريا په ۲۰۰۶م کال کې د اټومي وسلو یوه آزموینه ترسره کړې وه.
انځور: Reuters