د نيويارک په ژوبڼ کي څلور کلن ماده پړانګ «ناديه» د وچ ټوخي څخه کړيږي. د برونکس په نوم ژوبڼ چلوونکي شرکت ويلي چي دغه حيوان د کرونا په ويروس اخته سوی دی.
د نيويارک د ژوبڼونو او ځنګلي حيواناتو د ساتنې ادارې ويلي دي چي د اټکل له مخي د ژوبڼ له يو کار کوونکي څخه ناديه، ته دغه ويروس انتقال سوی دی. د ياد ژوبڼ د حيواناتو ډاکټر پاول کاله ويلي: «زموږ د معلوماتو له مخي دا د خپل ډول لومړۍ پېښه ده چي يو حيوان له انسان څخه د کويد ۱۹ ويروس اخلي.»
آيا نور حيوانات هم په کرونا اخته سوي؟
ناديه د مالیزیایي پړانګانو له نسل څخه ده. د ناديې پر خور چي «اڅول» نوميږي، سربیره پر دوو سايبريايي پړانګانو او درې افريقايي زمريانو کې هم د کرونا ويروس ځانګړي علايم څرګند سوي دي. خو تر اوسه د هغوی د وينې معاينه لا نه ده سوې.
د برونکس ژوبڼ په ۱۸۹۹ کال پرانستل سوی او دمګړی په کي ۴۰۰۰ حيوانات ستهانځور: Reuters/E. Munoz زياته سوې چي د اړونده حيواناتو اشتها کمه سوې خو نور روغتيايي وضعيت یې ښه دی. دا لا نه ده څرګنده چي ايا په دغو حيواناتو کي به د کرونا د ويروس د ممکنه ناروغۍ پرمختګ څنګه وي. ويل سوي چي په دې ترڅ کي به د حيوانانو پوره مراقبت کيږي. اټکل کيږي چي دغه حيوانات به په صحي توګه په بشپړ ډول روغ سي.
د نيويارک ښار څلور واړه ژوبڼونه د کرونا د خپراوي له اندېښنې تړل سوي دي. دا په داسي حال کي ده چي نيويارک د متحده ايالاتو هغه سيمه ده چي دمګړی پکښي د کرونا د مريضانو شمېر او په دې توګه د دغه ويروس بحران تر ټولو جدي دی.
اټکل کيږي چي د کرونا نوی ويروس له ځنګلي حيواناتو څخه انسانانو ته انتقال سوی او د چين په مليوني ښار ووهان کي د انسانانو تر منځ خپور سو. له هغه راهيسي يو شمېر داسي پيښي ثبت سوي چي احتمالا دغه ويروس له انسانانو څخه کورنی حيوانانو ته انتقال سوی دی. په دې ترڅ کي په هانګانګ کي دوه سپي او په بلجيم کي يوه پيشي په کرونا ويروس اخته سوي دي.
ag/aw/sr
زموږ له آرشیف څخه:
هغه ناروغۍ چې له حیواناتو څخه انسانانو ته انتقالیږي
د امریکا د اریزونا ایالت روغتیايي چارواکو موندلې ده چې وینه زبیښونکی کیکه، وبا یا (طاعون) انسانانو ته انتقالوي خو دې ته مو پام وي چې ډیرې نورې ناوغۍ هم انسانانو ته انتقالیږي. له دې ناروغیو څخه ځانونه خبر کړئ. انځور: CC/BY/äquinoktium د وبا (طاعون) انتقال کوونکې حشره د امریکا د اریزونا د سیمې روغتیايي چارواکو موندلې چې وینه زبیښونکې کیکه د «یرسینیا پستیس» په نامه د یو ډول باکتریا انتقالوونکې حشره ده. دغه باکتریا په انسانانو کې د وبا سبب ګرځي. دغه حشره د دې وړتیا لري چې له ژوو څخه دغه باکتریا انسانانو ته انتقال کړي. د یرسینیا پستیس په نامه دغه باکتریا کولای شي چې په وینې لرونکي محیط کې ژوند وکړي او د حرارت په ۳۰ درجه کې په چټکی سره رشد کوي.
انځور: picture-alliance/dpa د امریکا په متحده ایالاتو کې د وبا ناروغۍ پیښې ډیرې کمې لیدل کیږي خو په اوسط ډول په کلني ډول په دې هیواد کې د وبا ۷ پیښو اټکل کیدی شي. د روان کال د جون تر میاشتې پورې دغه ډول درې پیښې ثبت شوي دي. د طب له نظره نن ورځ د وبا ناروغي ډیره خطرناکه نه ده، ځکه د انټي بیوټیکو په استفاده سره کیدای شي ددې ناروغې درملنه وشي.
انځور: SGHT په ۲۰۱۵م کال کې د یوسمیت په ملي پارک کې دوه سیلانیان په وبا ناروغۍ اخته شول. داسې احتمال کیږي چې ددې ناروغۍ باکتریا د سمور یا موش خرما ته ورته ډوله د یوه حیوان له لارې دې سیلانیانو ته انتقال شوې وي. ځکه چې وروسته روغتیايي چارواکو په دې پارک کې دوه داسې مړه شوي حیوانات وموندل چې دغه باکتریا پکې لیدل شوې وه.
انځور: Hamid Esmaeili ځینې نورې داسې خطرناکې ناروغۍ هم شته چې له حیواناتو څخه انسانانو ته انتقالیږي. په ځینې اهلي حیواناتو کې هم داسې خطرناک میکروبونه شته چې ماشومان، د ډیر عمر لرونکي کسان او میندواره میرمنې په خطر کې اچوي. نو له همدې کبله باید اهلي حیوانات په دوامداره توګه د ځینو درملو په واسطه پاک وساتل شي.
انځور: Fotolia/pitrs د پیشوګانو او سپیانو له امله تبه او اسهال پیشوګانې او سپیان چې د انسانان ښه ملګري ګڼل کیږي، کولای شي چې د «کامپیلوباکتر ژژوني» په نامه یو ویروس انسان ته انتقال کړي، چې د اسهال سبب ګرځي. پیشوګانې همدارنگه د «بارتونلا» په نامه د یوې باکتریا درلودونکي دي چې انسانانو ته په آسانۍ سره انتقالیږي او په انسان کې د تبې او التهاب سبب ګرځي.
انځور: Fotolia/millaf د حیواناتو له امله را پیداکیدونکې ناروغۍ په کلیو او باڼدو کې هم ځینې داسې ناروغۍ دي چې د حیواناتو له امله رامنځته کیږي. د بیلګې په توګه د غواګانو په شاوخوا کې موږکان داسې ویروس لري چې که پیشو یې وخوري او بیا همدغه پیشو د یو انسان لاس زخم کړي نو دغه ویروس انسان ته انتقالیږي چې دا هم د انسان ژوند په خطر کې اچوي.
انځور: picture-alliance/dpa/J. Stratenschulte د طوطي تبه د انسانانو او حیواناتو ترمنځ یوه مشترکه ناروغي ده چې کولای شي یوازې ماشومان او د ډیرعمر لرونکي کمزوري کسان په خطر کې واچوي. زیاتره مرغان او طوطیان په دې ناروغۍ اخته کیږي،چی انسانان هم بیا ددوی څخه په دې ناروغۍ اخته کیږي. د دې مریضۍ ځینې علایم تبه، مضمنه کمزوري، سینه بغل، د مفصلونو پاړسوب، اسهال، د سترګو پړسیدل او وینه لرونکئ ټوخی دی.
انځور: Proaves د هاري په نامه دغه ناروغي زیاتره له ګیدړو څخه انسانانو ته انتقالیږي. په آلمان کې د پراخ واکسین له امله اوس دغه ناروغي له منځه تللې. د سپیانو او ګیدړو له لارې دغه ناروغي انسان ته انتقالیږي. کله چې یو سپی یا ګیدړه د انسان سره په تماس کې شي نو دغه ناروغي انتقالیږي.
انځور: imago/blickwinkel څیړونکې پردې ټکي ټینګارکوي چې په ناروغیو د سالم او روغ رمټو انسانانو د اخته کیدو امکان ډیر کم وي. خو سربیره پردې صحي کارپوهان وړاندیز کوي چې د حیواناتو سره تر تماس او اړیکو وروسته باید لاسونه ومینځل شي او د حیواناتو د ځای د پاکولو پرمهال باید له دست کشونو څخه استفاده وشي.
انځور: Fotolia/otisthewolf