د( آي ایف او) اقتصادي څېړنېزې موسسې د چهار شنبې په ورځ اعلان وکړ چې د آلمان له پاره په ۲۰۲۳م کال کې په ډېر احتمال سره اټکل شوی چې اقتصادي کړکېچ د پخوا په پرتله راکم شي.
د یوې لویې موسسې له خوا د لومړي ځل له پاره دا ډول خبر خپرول یو هیله ورکوونکی خبر دی، ځکه چې آلمان د کورنو ګرمولو، د تیلو او خوراکي توکو له لوړ لګښت سره مبارزه کوي.
«آلمان ته د بهرني مسلکي کارګرو راتګ بايد آسانه شي»
دا موسسه چې په مونشن ښار کې موقعیت لري ویلي دي چې تمه ده په راتلونکي کال کې د اقتصادي تولیداتو وده ۰،۱سلنه کمه شي، په داسې حال کې چې په لومړیو کې د اقتصادي تولیداتو وده ۰،۳ سلنه اټکل شوې وه.
د یاد کمښت لامل دا دی چې انفلاسیون له ډېرو میاشتو راهېسې تر لوړېدو وروسته په دې وروستیو کې راکم شوی دی. په نومبر میاشت کې انفلاسیون ۱۰ سلنه کم وو او له هغه یو میاشت مخکې ۱۰.۴ سلنې ته رسیدلی وو.
د دغې اقتصادي څېړنېزې موسسې په وینا، په ۲۰۲۲م کال کې په ټوله کې انفلاسیون ۷،۸ سلنه و چې ښایي د برېښنا نرخ د کمولو له پاره د حکومتي اقداماتو له مخې په ۲۰۲۳م کال کې ۶،۴ سلنې ته راکمه شي.
د اقتصادي څېړنېزې موسسې د وړاندوینې مشر تیمو خبریالانو ته وویل چې دا موسسه وړاندوینه کوي چې «هر څه به په ۲۰۲۴م کال کې د منځني ودې له پاره د ښه کېدو حالت ته راوګرځي.»
دا موسسه یادونه کوي چې له لوړو نرخو سره سره په آلمان کې د ځینو تولیدي توکو غوښتنه پر خپل ځای پاته ده او دا له اقتصاد سره مرسته کوي.
آلمانی سياستوال د اوکراين جګړې وروسته بېرته روسي ګاز واردول غواړي
د پانګوالو باور زیاتېدل، د ګازو راښکته شوې بیه
دا ارزونه یوه ورځ وروسته له هغې وشوه چې یوې سروې ښودلې چې په آلمان کې د پانګوالو باور په دسمبر کې یو څه لوړ شوی.
همدارنګه د آلمان د نقليه وسايطو ټولنې (آداک) د چهارشنبې په ورځ یو راپور خپور کړ چې د ګازو بیې د کمېدو په حال کې دي. د دغې ټولنې د معلوماتو له مخې تېره اوونۍ د هر لیتر سوپر پټرول بیه په اوسط ډول ۷،۶ سنټه او د ډیزلو په بیه کې ۵،۹ سنټه کموالی راغلی دی. د دې ټولنې په وینا دا د اکتوبر مياشتي په پرتله د ۳۰ سینټو کموالی ښیي.
م.ا/ن.ز
کوم اروپايي هېواد قوي او کوم بيا کمروزی اقتصاد لري؟
په اروپايي ټولنه کې دننه د ژوند د سطحې توپيرونه ډېر زيات دي. خو دا چې د شتمنۍ اندازه څنګه او د کومو شاخصونو په ذريعه اټکل کيږي، له دې مخې د ځينو کړکېچنو هېوادونو په برخه کې د حيرانتيا وړ خبرې هم موجودې دي.
انځور: picture-alliance/dpa/D. Kalkerبلغاريا: ټيټ معاشونه، ټيټ عايدات
بلعاريا د اروپايي ټولنې تر ټولو غريب غړی هېواد دی چې اداري فساد پکې هم تر ټولو عام دی. د آلمان د سوداګرۍ او پانګونې ادارې په حواله يې اوسط ناخالص عايد په ۲۰۱۸ کال کې په مياشت کې يوازې ۵۸۰ يورو وو. په اروپايي ټولنه کې د غړيتوب خپلولو راهيسې ډېرو ځوانانو بلغاريې ته شا کړې، آن هغو خلکو هم چې ښه مسلکي زده کړې هم لري.
رومانيا: د اروپا په اقتصادي رديف کې دويم وروستی ځای لري
په رومانيا کې ډېر ښايسته ځايونه شته لکه دلته د براسوف ښار، ځکه چې ډېر زاړه ښارونه پکې ډېر ښه ترميم شوي دي. په ۲۰۱۹ کال کې د نفر په سر د ۱۱۴۴۰ يورو اقتصادي توان په لرلو سره دغه هېواد د بلغاريې په پرتله لږ مخکې دی (يعنې د ۸۶۸۰ يورو په مقابل). خو د اروپايي کميسيون په حواله اوسط ناخلص معاشونه (په ۲۰۱۹ کال کې) په رومانيا کې ۱۰۵۰ يورو او په آلمان کې ۳۹۹۴ يورو وو.
يونان: له کړکېچه تر کړکېچه
دغه هېواد ايله د پورونو له کړکېچ څخه راوتلی وو. په تېره سياحت پکې په تېرو څو کلونو کې ښه نقش لوبولی وو. خو د کرونا کړکېچ له کبله يونان بيا تر فشار لاندې راغلی او اروپايي مرستو ته اړ دی. د آلمان په پرتله دغه هېواد غريب دی، خو د نفر په سر د ۱۷۵۰۰ يورو اقتصادي توان په لرلو سره هغه له بلغاريې څخه دوه برابره بډايه دی.
فرانسه: د کور لرونکو هېواد
کله چې د اوسط معاش خبره مطرح وي، نو آلمانان له فرانسويانو مخکې دي. خو په ۲۰۱۸ کال کې د ۲۶۵۰۰ يورو خالصې شتمنۍ په لرلو سره فرانسويان تقريبا ۱۰ زره يورو ورڅخه بډايه دي. يو علت يې دا دی چې په آلمان کې لږ خلک املاک لري. خو په فرانسه کې ډېر خلک حتی په اطرافو کې يو بل دويم کور هم په اختيار کې لري.
ايټاليا: وده نشته، اصلاحات پڅ دي، پوروړتيا لوړه ده
ايټاليا په اروپا کې د کرونا له کبله ډېره ځپل شوې ده. تر دوو لسيزو ولاړ اقتصادي حالت وروسته ايټاليا اوس د اروپايي ټولنې له خوا د کرونا مرستو د وېشلو څخه ډېره ننګه کوي. په ۲۰۱۸ کال کې د ۲۹۶۱۰ يورو ناخالص داخلي عايد په لرلو سره ايټاليا لږ د اروپا د اوسط عايد تر سطحې لاندې راغلې ده.
هسپانيا: له دويمې څپې څخه وېره
د کوويد ۱۹ پېښو په ډېرېدو سره د کاتالونيا چارواکو په جولای کې بيا ګرځبنديز لګولی دی. دغه هېواد په سيلانۍ پورې ډېر اړ دی چې د ناخالص داخلي عايد څه باندې ۱۵ سلنه ورته برابروي. دغه هېواد په ۲۰۱۸ کال کې د ۲۶۴۴۰ يورو اقتصادي توان په لرلو سره د اروپا د اوسط عايد تر سطحې لږ لاندې راغلی دی.
سويډن: ډېره شتمني، لوړه ماليه، ټولبنديز هم نه شته
د سويډن هڅه دا وه چې بې له ټولبنديز څخه د کرونا له کړکېچ څخه تېر شي. پايله يې نسبتا ډېر مړي ول. په ۲۰۱۸ کې د نفر په سر د ۴۶۱۸۰ يورو په لرلو سره دغه هېواد له لوکسمبورګ، آيرلنډ، دنمارک او هالنډ وروسته په پنځم ځای کې قرار لري. د لوړې ماليې پرته سويډنيان په ۲۰۱۸ کال کې په اوسط ډول د ۲۷۵۱۱ يورو په لرلو سره لږ له فرانسويانو مخکې دي.
هالنډ: ډېر اقتصادي توان او ډېره شتمني
نيدرلند يا هالنډ له سويډن، دنمارک او اتريش سره يو ځای د څلورو «سپما کوونکو» هېوادونو په ډله کې راځي. دغه هېوادونه د ايټاليې په څېر هېوادونو ته پرته د اصلاحاتو له غوښتنې د مليارډونو يورو لېږل ردوي. د نفر په سر (په ۲۰۱۹ کال کې) د ۲۶۸۰۰ يورو اقتصادي توان په لرلو سره هالنډيان له نورو سره يو ځای مخکښه دي. د نفر په سر د څه باندې ۶۰ زرو يورو خالصې شتمنۍ په لرلو ډېر پيسه داره هم دي.
آلمان: بډای دولت، خو وګړي هومره بډای نه دي
تر اوسه پورې آلمان له نوې وبا سره ښه مقابله کړې ده. خو اقتصادي لګښتونه يې هم ډېر زيات دي: صادرات راکم شوي او ډېر شرکتونه له سقوط سره مبارزه کوي. د اروپايي ټولنې د تر ټولو ستر اقتصاد په توګه د نفر په سر اقتصادي توان په ۲۰۱۹ کال کې ۴۱۳۴۰ يورو وو. خو آلمانانو په ۲۰۱۸ کال کې د نفر په سر يوازې ۱۶۸۰۰ يورو خالصه شتمني درلوده. په ايټاليا کې هم دغه شتمني دوه برابره زياته ده.
